VOV4.K’ho- Gơnoar ndrờm bal tềng đăp kơrnoat boh lam là dùl gơnoar kòn bơnus. Hơ\ là gơnoar geh lơh nền gơnoar kòn bơnus tềng đăp kơrnoat boh lam; ờ gơtìp kơrnoat boh lam tam cah ờ rờm; gơnoar geh bơngă ndrờm gơ\p bal tềng đăp kơrnoat boh lam mờ geh kơrnoat boh lam sền gàr ndrờm gơ\p bal.

Tàm lơgar he, ndrờm bal tềng đăp kơrnoat boh lam geh tơngo\ ờ tu\ lơi tam gơl tàm ală sră nggal Sơnoa boh lam nam 1946, 1959, 1980 mờ 1992. Bơta 6, bơta 7 Sơnoa boh lam nam 1946, cih: “Jơh ală làng bol Việt Nam ndrờm nring bal gơnoar bè jơh ală bơta: chính trị, lơh sa, niam chài” mờ “Jơh ală làng bol Việt Nam ndrờm ring bal tềng đăp kơrnoat boh lam, ndrờm geh tus bal lơh broă tàm gơnoar ătbồ mờ broă lơh bơ\t bơtàu dà lơgar gơ jăt tàm bơta pràn jak mờ nùs nhơm bơh he dê. Ồng Giàng Sần Pao, lài do là Kuang ătbồ Viện Kiểm sát Nhân dân kơnhoàl Bắc Hà, càr Lào Cai, đơs nền: Kơrnoat boh lam lơgar Việt Nam dê cih, ngan là Sơnoa boh lam, Adat Lơh tìs glài ku\p jàm cih, jơh ală làng bol ndrờm ring bal tềng đăp kơrnoat boh lam, ờ geh tam cah is ờ rờm bal cau pas halà cau r[ah, cau kuang halà cau di\ dôn, ờ go\ tam cah is cau jăt yàng halà cau ờ jăt yàng, ờ go\ tam cah is jơi bơtiàn, gơ\p mpồl. Cau lơi lơh tìs den ndrờm pal kong kơnòl lơh glài ku\p jàm, Adat Lơh tìs glài ku\p jàm bơta lơi kung cih cau lơi (hơ\ là khăt dùl nă cau lơi), mờ ờ go\ di là cau kuang bàng halà cau geh gơnoar broă ơm tềng đăp kơrnoat boh lam ndrờm ring bal ndrờm gơ\p lơm, mờ ờ go\ di là bi là kuang bàng den bi ờ duh pal kong kơnòl lơh tìs glài ku\p jàm, ờ di là cau lơh tìs.

Tàm tu\ tơngai mu\t gơrờm bal mờ dunia, Sơnoa boh lam nam 2013 pơn jăt tai geh tam gơl, bơtơl nàng gơ in dipal, mờ broă gơnoar ndrờm bal tềng đăp kơrnoat boh lam geh tơngo\ wil tơl. Mùl màl, Sơnoa boh lam đơs nền, ndrờm bal tềng đăp kơrnoat boh lam là gơnoar kòn bơnus. Broă cih jăt gùng dà rề ơnàng cau geh gơnoar ndrờm bal tềng đăp pà go\, Việt Nam cih dờp gơnoar ndrờm bal tềng đăp kơrnoat boh lam là gơnoar is bơh kòn bơnus dê tàm jơh ală broă tàm rài kis mpồl bơtiàn. Kung jăt ồng Giàng Sần Pao sơl, mờ jơnau đơs jơh tơl nă cau ndrờm bal tềng đăp kơrnoat boh lam, Sơnoa boh lam, kơrnoat boh lam kung cih loh làng ngan bè kơnòl lơh tìs glài ku\p jàm kung bè lơh tìs glài mờ phan bơna bơh cau lơh tìs dê. Ồng Giàng Sần Pao, đơs: Tàm tơngai pa do, Đảng mờ Dà lơgar neh ai tơlik uă ngan kuang bàng kấp dờng màng cah r`a tềng đăp kơrnoat boh lam bơh Dà lơgar dê, den tàng bol he pal gi\t là, neh là kơrnoat boh lam den pal ndrờm bal, mờ Adat Lơh tìs glài ku\p jàm nam 2015 ndrờm cih, là: jơh ală làng bol ndrờm ring bal, cau lơgar ndai lơh tìs tàm lơgar Việt Nam kung ndrờm bal bè cau Việt Nam lơh tìs kong bơta lơh glài ku\p jàm tàm tê bơh kơrnoat boh lam dê, mờ ờ go\ geh cau lơi ơm bơdìh gơnoar bơh kơrnoat boh lam dê ờ. Jơh ală làng bol, ngan là cau jơi bơtiàn dùl êt nă cau, ală jơi bơtiàn kung digơlan là cau gal cau, halà cau dùl êt nă cau khăt dùl nă cau lơi kung ndrờm bal lơm, gơ jăt tàm kơnòl lơh tìs glài ku\p jàm bơh 18 sơnam rlau hơđang. Kơn jơ\ ngan bơh 14 sơnam rlau hơđang, kơn jơ\ bơh 15, 16 sơnam ndrờm cah r`a lơh glài ku\p jàm.

Tàm lơgar he gơnoar ndrờm bal tềng đăp kơrnoat boh lam gơ wèt mờ cau jơi bơtiàn dùl êt nă cau geh Kơrnoat sồ 32 ngai 8/8/2016 bơh Chính phủ dê cih broă dong kờl kơrnoat boh lam làng bol tiah geh rài kis lơh sa- mpồl bơtiàn kal ke ir bơh ală broă lơh dong kờl, bè: Dong kờl lơh jăt dơ\ broă tus bal yal yă geh bơta kal ke halà pơneh ir; dong kờl priă tă ai cau lơh broă bơh Anih tờm dong kờl kơrnoat boh lam Dà lơgar dê tàm ală tiah geh kơnhoàl r[ah, xã r[ah, thôn, [òn kal ke ir tơl bơta tus bal bơsram ơdu\ bơto pơlam gah broă lơh cah r`a; tơnguh tai bơta pràn jak ai cau lơh jăt dong kờl kơrnoat boh lam in…Ồng Giàng Sần Pao pà gi\t, tàm yal yă lơh tìs glài ku\p jàm mờ lơh tìs glài mờ phan bơna, să tờm ồng tus bal tàm uă dơ\ broă cah r`a là cau jơi bơtiàn dùl êt nă cau tàm tiah he dê. Bơh hơ\ pà go\, kơrnoat boh lam bơh Dà lơgar dê sền dờng màng ngan mờ sền gàr gơnoar kòn bơnus, sền gàr dùl bă ndrờm bal. Ồng Giàng Sần Pao, pà gi\t: Dilah he ờ gi\t wa\ kơrnoat boh lam den jà cau cah r`a bơto pơlam halà apah cau cah r`a, dilah ờ den he dong kờl is tàm jơh bal Adat Lơh tìs glài ku\p jàm mờ lơh tìs glài mờ phan bơna kung bè hơ\ sơl, kơrnoat lơh tìs glài ku\p jàm, kơrnoat lơh tìs glài mờ phan bơna gơ cih là jơh tơl nă cau ndrờm ring bal tàm pơndang tàm tu\ cah r`a. Cau lơi ờ gi\t wa\ kơrnoat boh lam den gơtùi jà cau bơto pơlam dong kờl halà apah cau. Dilah cau jơi bơtiàn dùl êt nă cau den geh bơta dong kờl kơrnoat boh lam, cau sồr cau cah r`a tus dong kờl. Kơn jơ\ ir ờ apah cau cah r`a den cau sồr cau cah r`a tus dong kờl, jơi bơtiàn dùl êt nă cau ờ gi\t dà đơs den, dùl là apah cau mblàng dà đơs halà jà cau mblàng dà đơs nàng gàr niam gơnoar kuơ dipal ai cau hơ\ in.

Gơnoar ndrờm bal tềng đăp kơrnoat boh lam bơh cau jơi bơtiàn dùl êt nă cau dê ndrờm bè jơh ală làng bol ndai sơl ờ gơtìp kơrnoat boh lam tam cah, ờ rờm bal; là gơnoar geh dờp jơh ală gơnoar kòn bơnus ndrờm gơ\p bal tàm jơh ală tiah, ală tu\ mờ tàm jơh ală bơta lơi. Gơnoar geh kơrnoat boh lam sền gàr dùl bă ring bal, là jơnau kờ` gơ sồr pal geh phan ngui, phan bơna kơrnoat boh lam bơh đah Dà lơgar dê. Den tàng bè hơ\, kơrnoat boh lam cih dờp ală gơnoar ndrờm bal mờ lơh gơlik kơrnoat sền gàr gơnoar hơ\ tu\ gơ gơtìp sơgràm aniai, bal mờ broă jơh ală broă lơh lơh tìs ndrờm pal gơtìp lơh glài ndrờm gơ\p bal tềng đăp kơrnoat boh lam.

Cau cih Giàng Seo Pùa- Cau mblàng Lơ Mu K’Yến