VOV4.K’ho- Kờ` ngan mờ geh bơta jak chài g^t iăt jơnau uh teh bulah ờ geh bơto bơtê tàm hìu bơsram, mơya bi Tis (kòn cau Sêđăng) ơm tàm [òn dờng Buôn Ma Thuột, càr Dak Lak, kung gam lơh gơlik is, ràng tơlik ală phan teh kòn cau Tây Nguyên. Bi neh lơh is gơtùi uă bơta phan teh krơi is bè: đờng te\h mờ lu\, đờng T’rưng, kơ wào tàp… mờ bơto bơtê broă teh, broă ngui phan teh ai ală kơnòm dềt ơm tàm hìu ơm wơl Têrêsa ([òn dờng Buôn Ma Thuột). Bơh hơ\, crơng gơs mpồl đơs crih tam ya, sùm lòt ràng tơlik drơng broă năc nhơl chờ tàm uă tiah.

Jat kềng gah kơlik hìu hơđang tàm hìu ơm wơl ală oh kòn làng bol kòn cau Têrêsa, [òn dờng Buôn Ma Thuột, càr Dak Lak, dùl mpồl kơnòm să gam triang triồng crăp gơs đờng T’rưng. Bơh mpàng tê chài ngan bơh bi Tis dê- klau pơnu kòn cau Sơđăng, tàm [òn dờng Buôn Ma Thuột, cau tàm mpồl bơh mpồl đơs crih tam ya hìu ơm wơl Têrêsa dê, ală dơr gle neh gơ gơs phan teh, teh gơs ală jơnau ntas dơ\ rờp. Crăp phan teh tai bi Tis kung bơto pơlam 2 nă kơnòm dềt in tai.

Deh nam 1993 tàm [òn Dak Leang Một, xã Ea Ui, kơnhoàl Krông Pach, càr Dak Lak, bi  Tis tus mờ hìu ơm wơl tu\ bơh gam bơsram kấp một. Sơ Nguyễn Thị Thuận, Drơng broă hìu ơm wơl Têrêsa pà g^t, tơnơ\ bơsram jơh kấp ba, bi Tis geh ală Sơ yal tơng^t lòt bơsram broă lơh mỹ nghệ mờ rê bơto wơl ai ală kơnòm dềt tàm hìu ơm wơl in. Sơ Nguyễn Thị Thuận g^t go\ bơta jak chài g^t iăt phan teh bơh Tis dê den dong kờl Tis bơsram mờ phan teh kòn cau Tây nguyên.

Oh Tis geh bơta jak chài is, dùl bơta chài is krơi ngan bè iăt phan teh. Bơh tu\ dềt at đờng teh, khat dùl nă cau lơi đơs jơnau đơs crih lơi den oh kung gơtùi teh lơm mờ geh bơta chài iăt jơnau teh jak ngan. Do là dùl bơta jak is kuơ màng den tàng ală Sơ kờ` dong kờl oh nàng oh in geh jak chài rlau tai.

Tis jòi g^t is, lơh gơ lik is đờng lu\ 

Mờr 1 nam jòi g^t is, bơto bơsram is mờ ală phan teh mờ bơsram mờ ală nghệ nhân. Tis neh jòi bơsram is, lơh is ală phan teh mờ lu\, den lơh ală phan teh ndai bè đờng T’rưng, sáo vỗ, bộ đệm gõ,… Bi jòi lơh is mờ bi kung bơsram is broă ngui tơl phan teh hơ\. Tis đơs là, tài bơh ờ hềt bơto bơtê tàm ală hìu bơsram den bi gam ờ hoan jak tàm broă jòi sền jơnau teh. Să tờm bi gam bơsram is lơm nàng rơ hời bơsram jak ală bơta ờ hềt g^t loh do, mơ kung geh tai bơta g^t wă nàng bơto bơtê wơl ai ală kơnòm dềt in tàm mpồl đơs crih tam ya.

A` lời 1 nam kơlôi sơnơng mờ jòi g^t is nàng lơh phan teh do mờ a` lòt làm bă tiah, tìp ală nghệ nhân mờ jòi phan lơh tờm. Tơnơ\ hơ\ a` sơn đờm jòi bơsram is lơh tơrlòng lài, sơn rờp là đờng lu\. Tơnơ\ lơh geh cồng nha đờng lu\ den a` sơn đờm lơh jơh ală phan teh kòn cau ndai. Tàm broă lơh ală phan teh a` kung gơtìp uă ngan kal ke bè sơnrờp là ală nốt, ală quãng kal ke ngan. Mơya tơnơ\ tu\ kơlôi sơnơng uă tàm ală gah yal tơng^t mờ jòi g^t mờ ală cau lơh lài, ală nghệ nhân den ală bơta ờ hềt g^t bè ală nốt ală quãng tu\ do kung neh g^t wă rlau đau. Mờ tu\ do den tàm tu\ a` bơtê wơl ală bơta do ai ală oh in den ală bơta hơ\ kung gơtìp kal ke sơl mờ ală oh.

Lơh phan lơh đờng gòng kòn cau, Tis bơsram is broă ngui phan do 

Bơta chài is mờ bơta gơ kơ` ngan mờ phan uh teh kòn cau gơ gơs bơta kờ` bơh nùs nhơm ngan, geh bi Tis lơh bơta gơ kơ` tus mờ ală kơnòm dềt tàm hìu ơm wơl Têrêsa, [òn dờng Buôn Ma Thuột. Bơta lơh ngan bơh Tis dê neh pơgồp bơnah lơh mpồl đơs crih tam ya bơh hìu ơm wơl Têrêsa dê geh uă tiah g^t mờ tus sền. Mpồl neh lòt ràng tơlik ai năc nhơl chờ tàm Buôn Đôn mờ tàm Bảo tàng càr Dak Lak in, mờ ală jơnau rcang tơlik bè: uh teh gùng đơs crih “Tơngai gờ` àng drim tàm Tây nguyên” mờ “Chờ kàl rlô bơkang”.

Mpồl đơs crih tam ya ơm tàm hìu ơm wơl geh lòt ràng tơlik uă tiah mờ geh jà lơh rùp ờ uă broă lơh đơs crih

Tàm mpồl đơs crih tam ya, Tis geh sền là cau bi dờng mờ geh ală oh tàm hìu ơm wơl kờ` gơboh. Kờ` ngan mờ bơta chài bi Tis dê, oh Ngân Văn Chiến (kòn cau Thái) ơm tàm hìu ơm wơl Têrêsa gam bal mờ ờ uă gơ\p bơyô ndai jat bơsram mờ bi Tis nàng g^t uă rlau tai bè ală bơta phan teh kòn cau.

Tu\ oh mut tàm do den oh sền go\ ală bi teh đờng den oh sền go\ mờ oh kờ` ngan. Go\ ală bi tu\ lơi kung tus tàm do den oh kung lòt tus sơl nàng sền mờ jat bơsram. Tus nam do den geh bi Tis bơto bơtê oh in, jơnau mblàng bơh bi Tis dê buơn g^t, buơn kah mờ bơsram kah gờ` ngan. Oh kơ\p kờ` oh kung geh nhơl gơtùi phan teh bè bi Tis sơl mờ lơh ală bơta đờng T’rưng, đờng lu\ mờ geh lòt ràng tơlik tàm uă tiah.

Tis lơh is ală phan teh kòn cau mờ pơlam mpồl đơs crih tam ya tàm hìu ơm wơl in

Mò Mai Nhiệm – cau Việt Nam kis tàm lơgar Australia đơs, pah dơ\ rê tàm Việt Nam nhơl, mò sùm lời tu\ tơngai nàng tus còp ală oh tàm hìu ơm wơl Têrêsa mờ bơsram broă ngui phan teh kòn cau bal mờ ală oh. Mò neh sồr lơh 7 bộ phan teh bơh Tis dê lơh nàng rê cèng tàm lơgar Australia, tàm hơ\ geh 2 bộ đờng lu\ mờ 5 bộ đờng T’rưng.

Jat mò Mai Nhiệm, hơ\ là broă nàng mò in yal tơng^t phan teh kòn cau Tây Nguyên dê tus mờ ală làng bol tàm tiah mò ơm kis. Bơh ală dơ\ mò ràng tơlik tàm lơgar Australia, bơta krơi is, mờ mìng dùl lơm bơh ồi ào kòn cau mờ phan teh kòn cau neh lơh ală cau sền gơ kờ` ngan.

Pe poan nam lài do a` neh tus tàm do mờ ală oh mờ jơnau kờ` dong kờl ală oh bè ală bơta lơi a` gơ tùi dong kờl. Mơya, dùl ngai a` g^t go\ ală oh geh uă bơta phan teh tàm Tây Nguyên mờ ală oh gơtùi bơceh lơh gơlik is. Bè oh Tis den oh lơh uă phan teh, oh bơceh phan teh kòn cau, oh gơ tùi bơtê wơl sơl. Den tàng bè hơ\, a` lơh ngan lời tu\ tơngai nàng tus mờ ală oh mờ a` geh bơsram mờ lơh ngan nàng g^t ngui ală phan teh.

Lơbơn niam, ờ hoan đơs, klau pơnu kòn cau Sơđăng sac rơ wah gah phan uh teh là jơnau ntas đờng lu\ niam ngan hala ntas đờng T’rưng chờ hờp yal tơng^t nùs nhơm, di pal mờ jơnau kờ`. Bơta gơ kờ` hơ\ neh lơh gơ kờ` uă rlau tai tus mờ ală oh nàng geh tai uă oh geh g^t mờ jơnau ntas mờ phan teh bơh yau dê, lơh pràn bơta kờ` gơboh bơh ală oh dê mờ ală phan teh do.

Cau mblàng K’ Hạnh