VOV4.K’ho - Kờ` gơboh ùr klau tàm jơnau tam pla,  pơnđik sùm la jơnau mờng ngan mờ lơh ngoh rngac nùs nhơm bơh nđờ rnàng. Tàm đơs pơnđik bơh cau Jarai, ala\ jơnau đơs bè kờ` gơboh ùr  klau bè bơta niam, bal hia\,  bè ờs bè  trồm dà cat bồ tô dà dờng Pa sùm gơ hòr.

            Đơs pơnđik gơlik geh tàm rài kis lơh broa\,  gơ yal  kờ` gơboh rài kis,  kờ` gơboh ùr klau mờ ala\ jơnau đơs bal hia\ mờ bềng bơta niam. Sap đơs  sùm la cau bơyô rềp mềr nàng geh đơs ala\ bơta tàm nùs nhơm bề jơnau nri\, gùng đơs crih, lơh niam bơne\ rài kis. Cau chài Rmah Chuch kis tàm Plei Kenh Săn,  xã Ia Le, kơnhoàl Cư\ Pưh, càr Gia Lai yal:

            Rài yau,  cau Jarai lòt lơh broa\ sa jat kàl, kàl tùk tam den chờ ngan, càl hi do,  cau siah kòi ndang  đơs crih ndang, kàl tơnhàu den àng kơnhai ndar me, khi gam lơh broa\ den kung đơs crih, ơm rlô khi kung đơs. Tu\ đì bal ơseh lòt ting mòk tàm brê, lòt gir lòt sàc kung đơs, tàm trồ mang  kềng gah hìu cau klau cau ùr ơm ur tam kờ` bal kung mờ đơs crih sơl.

            Gơtùi đơs la sap đơs ngan la ai go\ tus rài kis ngap lơngai bơh cau Jarai mờ jơnau đơs kung la la  bơta tơrbo\ bơrkuat kờ` ala\ klau pơnu ùr ơruh Jarai tus rềp mềr rlau tai. Bè Rmah H’ Rek mờ Kpa\ Tham kis tàm [òn Luh Tong Yong, xã Ia Hrú, kơnhoàl Cư\ Pưh, càr Gia Lai, den ala\ jơnau đơs pơnđik neh bơrkoat khi gơs pơ ùr bơklau:

            Mờ bol a` đơs pơnđik neh kờ` la  đơs, ờ go\ di la tu\ `ô bơ`ul hơ\ sồng đơs. Tu\ kờ` boh bơr, kờ` đơs bal bè bơta lơi hơ\ mờ kan ngan đơs mờ bơr den bơh tàm jơnau đơs pơnđik, geh đờng den teh  mờ đơs tơn.

            Kờ` gơboh  bơh cau klau mờ cau klau tàm ala\ gùng đơs pơnđik cau Jarai geh yal bal hia\, bươn  wa\ mờ ngoh rngac  kờ` gơboh. Gơ ngan bè rài kis bal hia\ bơh kòn bơnus tiah do. Bơta jơh nùs,  bal hia\ git jơnau mơya kung gơ pràn ngan sơl tàm ala\ jơnau đơs pơnđik cau Jarai bè bơta kờ` gơboh ùr klau geh lơh jơnau đơs hơ\ kung sùm gơ lời wơl bơh rài do tus rài tơnơ\, bơh nam do tus nam ndai mờ sùm geh bơtàu tơngguh tai bơta pơrya,  gơs ala\ jơnau đơs pơnđik pa, niam. Ùr pơgru kơnòm sa\ Siu H’ Chin tàm hìu bơsram kấp  một Lê Lợi, xã Iasol, kơnhoàl Phú Thiện, càr Gia Lai boh bơr:

            A` kờ` ngan iat jơnau đơs pơnđik cau Jarai, a` sùm iat bơh tàm rơziô, bơh cau kra đơs. A` kờ` ngan iat bè đơs pơnđik kờ` gơboh ùr klau tài gơ di pal mờ cau gam kơnòm sa\, đơs geh ala\ bơta ai kờ` gơboh bơh cau kơnòm sa\ bè bơta lơh nùs, kờ` gơboh, kah kơlôi. A` kơp kờ` geh ua\ jơnau đơs bè kờ` gơboh ùr klau tai.

            Cau ùr Jarai la cau ndơp ndơl ngan,  lơbơn niam, mơya tu\ kờ` gơboh den kung kờ` ngan, pràn ngan. Do la ala\ jơnau đơs tàm jơnau đơs pơnđik ‘’Ayong ih pơdjơ\ hăng jrao- Bi ngui sơnơm jòi ùr mờ a`, hơ\ ờ?’’: Oh  sa ờ bơkah, bic ờ lơha\, ơ bi! Oh ờ gơtùi ơm tru\ biap trao,  ờ gơdan ngan ting klàng koat, sa piang ờ bơkah, hùc dà bơtang bơr, tài kah bi, kah ala\ jơnau bi đơs, kah jơnau bi bơto, moat sa\ ngan ơ bi!

            Ai cau klau  Jarai den mbè? Ala\ klau pơnu cau Jarai den pràn bè chi brê tàm tu\ mìu càl dờng, geh đơs bơta kờ` gơboh he dê bơh jơnau đơs pơnđik ‘’Oa adơi ju’’: Bi hòi oh bơh tu\ àng drim gờ`, bi hòi oh tus gùl bơta nang, bi hòi oh bơh tu\ iar pa nrau, oh ba` lơh bè ờ go\ bi…’’

            Neh đờ rài do, sơrlèt gan tơl ala\ bơta, rài kis, ala\ klau pơnu,  ur ơruh cau Jarai neh kờ` la tus bal, geh git wa\ bal, đềt mêr bal, mờ dùl nus nhơm bal. Bơta kờ` gơboh ùr klau sùm gam bal mờ jơnau đơs pơnđik. Tu\ do,  bơh bềng ala\ bơta  đơs crih pa, kơnòm sa\ den gam bè ờs ala\ jơnau đơs pơnđik cau Jarai mờ bơta  sap đơs ròm ngan mờ bơta niam geh is, bè ờs, bal hia\, geh gal ngan  cau kơnòm sa\ kờ`. Jat rài kis bơh bơta chài  mờ bơr,  đơs pơnđik  gam bè dà cat lơh gơ kờ` cau kờ` đơs pơnđik tiah brê bơnơm dờng. Do la jơnau đơs bơh Kpa\ H’ Bớt kis tàm [òn Pleitel A2, xã Ia Sol, Phú Thiên, Gia Lai:

            A` kờ` ngan đơs pơnđik cau Jarai, a` sùm  iat ala\ bơta đơs pơnđik, a` jat bơh mè bèp a`, mò ồng a` đơs. A` kơp kờ` ala\ cau kơnòm sa\ tu\ do iat đơs pơnđik Jarai ua\ rlau tai.

            Mờ Kpa\ H’ Ba tàm xã Ia Sol, Phú Thiện den boh bơr:

            A` kờ` ngan  cau kơnòm sa\ iat mờ gơtùi đơs pơnđik bơh kòn cau he dê, geh bè hơ\  den hơ\ sồng gàr geh bơta chài niam do. A` sơnơng ala\ cau kơnòm sa\ pal bơsram tai tàm bơh ala\ cau chài, iat khi đơs ua\ rlau tai, bol he kung gơtùi tơrgùm mpồl la ala\ cau kơnòm sa\ đơs pơnđik. Geh bè hơ\, rnàng tơnơ\ do đơs pơnđik  cau Jarai hơ\ sồng geh cau kờ` đơs mờ bơtàu tơngguh.

            Kờ` gơboh bal hia\ jơh nùs tàm  jơnau đơs pơnđik ròng nùs nhơm kòn bơnus mờ ala\ bơta niam bơne\ rlau. Ngan la tàm bơtàu tơnguh lơh sa mpồl bơtìan pràn ngan tu\ do,  dà cat đơs pơnđik  cau Jarai kung geh nhơm ta\ pa nàng gal ngan ala\ rnàng ơruh pơnu kờ` gơboh dờp gơ.

          Cau mblàng K’ Brọp