Ala\ nam pa do, broa\ bơsong ntrờn làng bol tus ơm kis khat gơboh bơh ala\ càr tiah đah tô dà lơgar mut tàm kơnhoàl Kong Chro, càr Gia Lai neh lơh geh ala\ cồng nha pal cih dờp ngan. Mơya, bal mờ hơ\, kung gam geh ua\ bơta kòl yan tàm broa\ at bồ, kơ\ kơljap anih ơm ala\ hìu nha\ ntrờn ơm kis khat gơboh in.
Jăt khà kờp bơh anih duh broă kơnhoàl Kông Chro, càr Gia Lai yal, tàm kơnhoàl do geh tus 103 hìu là làng bol kis ntrờn bơh ală càr Lạng Sơn, Cao Bằng, Dak Lak, Dak Nông, Bắc Giang, Quảng Ninh tus ơm kis tàm 5 ntum: Cư\ Krei, Đak Pơpho, Cơ Long, Yang Trung mờ Yang Nam kơnhoàl do dê. Bơh nam 2008 tus tu\ do, ală hìu kis tàm 4 ntum: Yang Nam, Yang Trung, Đak Pơpho, Cơ\ Long neh blơi ù kờ` tam phan mờ ù tiah ơnàng di pơgăp 187 lồ; 38 hìu kis tàm ntum Cư\ Krei, gơwèt brê anih duh broă ntum mờ anih lơh sa kă bro Ia Pa sền gàr di pơgăp rơlao 73 lồ. bu\ lah neh tus nam dơ\ 7, mơya rài kis ală hìu gam tìp uă kal ke.
Tus ntrờn ơm kis tàm ntum }ư\ Krei neh rơlao 3 nam do, mơya tus tu\ do, hìu nhă lo\ Nông Thị Phan kung gam kis tàm hìu mpàn sèt tàm ù brê tam. Kơnđu kòn tềng tê, lo\ yal: “hìu la` geh 1 lồ 2 sào ù tam bùm blàng, lơh mìng tơl tam gơl mờ phe sa phan ngai, den tàng ùr bơklao a` pal lòt lơh broă ơpah hơ\ sồng tơl tàm rài kis”
Tềng gah hìu lo\ Nông Thị Phan là 1 nơm hìu mpàn kung neh sèt. Cau tòm hìu là bi Triệu Tài Quý pà g^t: hìu do geh lơh pơgăp mờ do 6 nam. Bơdìh mờ ờ uă phan sa geh ơn tềng gah hìu, ờ geh phan bơna lơi tai geh kuơ. Bi pà g^t tai: “Hìu a` geh tam 100 tòm tiêu, 2 sào sre. Broă sào sa ờ ngòt, mơya ngòt gơtìp kòp tê jê să ờ geh priă sơm kòp. Nggui tềng gah bal, bi Triệu Tài Hùng kung đơs sơl: “Tàm do geh 38 hìu ơm kis bal. tơl hìu geh mờr 2 lồ ù. Bu\ lah bè hơ\, tài gùng lòt ngài mờ kal ke, den tàng phan geh lơh bơh tàm broă lơh sa tăc ờ geh priă, rài kis làng bol tài bè hơ\ den tàng kal ke rơlao. Tus tàm do neh jo\ nam, mơya bol a` kung gam ờ hềt geh tơmu\t hìu nhă, den tàng oh kòn ờ geh dờp dong kờl bè tơmù ha là ờ tă priă ngui ồs đèng, dong kờl hìu rơ[ah, sră sền gàr kham, sơm kòp…”
Tềng đăp mờ mùl màl do, anih duh broă kơnhoàl Kông Chro neh lam sồr làng bol rê wơl [òn yau ơm kis. Bu\ lah bè hơ\, ală hìu ndrờm kờ` ơm kis tàm do jo\ jòng. Tơngai pa do, anih duh broă kơnhoàl neh ai uă broă kờ` kơrian ală hìu do blơi, tăc ù ờ di pal, mus brê lơh mìr, sền gàr nền nòn kờ` tơl niam bơta lơngăp lơngai tàm do. Mờ bơyai sền wơl mờ bơ\t bơtàu broă lơh kờ` geh khà ù ring niam lơh sa ală hìu do in. Mờ ală ntum neh jơh ù kờ` ai làng bol in lơh sa, anih duh broă ală ntum neh lam sồr ală hìu làng bol rê kis bơrlu\ bal tàm ală [òn.
Bu\ lah bè hơ\, tu\ lam sồr, geh uă hìu làng bol ờ bài tus tàm [òn ơm kis pa mờ dan geh ngui ù neh lơh tàm brê tam. Bi Triệu Tài Hùng đơs “ Làng bol neh tam phan tàm do, di lah ntrờn l^k tus hờ [òn ơm kis ờ jai sền gàr ngòt roh. Di lah kờ` sền gàr den pal ơm tàm do tơn, mơya gùng lòt ngài, ờ tơl priă tuh xang rơneh in lòt”. Ồng Đạng Dìa kuang jăt jơng atbồ anih lơh broă gah kòn cau kơnhoàl Kông Chro pà g^t “Bol a` neh ai ù, lam sồr làng bol tus ơm kis bơrlu\ bal mờ làng bol kòn cau Bơnhàr kờ` [uơn tàm broă sền gàr kung bè dờp ală broă dong kờl bè gah lơh sơnơm, bơto bơtê mờ bơsram oh kòn in, mơya ală hìu do kung gam ờ bài rê sơl”
Anih duh broă kơnhoàl Kông Chro kung neh dan mờ anih duh broă càr Gia Lai geh jơnau đơng lam bơsong tus mờ khà ù neh làng bol kis ntrờn lơh tàm ù brê tam, blơi, tăc ờ di pal do. Mờ ală gah, mpồl lơh broă geh gơnoar sền wơl, pơlam anih duh broă càr Gia Lai in tam gơl broă ngui ù tus mờ khà ù làng bol gam lơh sa tàm ù brê tam, mờ ù anih lơh sa kă bro Ia Pa ngui ờ geh cồng nha kờ` ai ù lơh hìu ơm, ù lơh sa ală hìu làng bol kis ntrờn do in. Di gơlan do là 1 broă kờ` geh bơsong jơh di pal Kờ` lơh geh cồng nha bơta do, pal geh broă tus bal bơh ală gah, mpồl lơh broă tàm càr Gia Lai dê.
Cau mblàng Ndong Brawl.
Viết bình luận