VOV4.K’ho- Geh càr Kontum lơh bơh nam 2011, broă tă tơm priă sền gàr brê neh mu\t ngui ngan ngồn tàm rài kis, geh bơta gơdờp niam ngan tus mờ broă lơh atbồ, sền gàr mờ bơtàu tơnguh brê bơh càr dê. Tus tu\ do, jơh ală bă brê tă tơm priă sền gàr brê bơh càr dê geh rlau 360 rbô lồ ndrờm mờ pơgăp 60% bă brê gam geh tu\ do. Bơta geh ngan pà go\, broă tă tơm priă sền gàr brê gam lơh geh bơnàng jă lơh sa kơ\ kơl jăp nàng ală cau tờm brê kung bè làng bol tàm càr iang nùs sền gàr mờ bơtàu tơnguh brê.

Xã Đak Tờ Kan, kơnhoàl Tu Mrong geh 3700 lồ brê geh is, jơh ală bă brê gơ wèt brê geh tă tơm priă sền gàr brê. Bơh nam 2011 tus tu\ do, 3 mpồl cau tờm brê là Kông ti Trách nhiệm hữu hạn Một thành viên lơh broă brê bơnơm Đak Tô, Mpồl atbồ brê rơcang gàr bồ tô dà Tu Mrong mờ Uỷ ban Nhân dân xã Đak Tờ Kan jàu brê [òn lơgar, hìu làng bol mờ mpồl ling klàng làng bol xã mờ kuang àng xã in atbồ mờ sền gàr. Bơta geh ngan pà go\, kơnờm geh dờp priă tơm priă sền gàr brê, gơ jat bal geh bơta kuơ mờ kơnòl, jơh ală bă brê tàm ù tiah xã geh atbồ sền gàr niam rlau. Ồng A Nhóc, Bí thư Đảng uỷ xã Đak Tờ Kan, pà gi\t:

“Đak Tờ Kan tàm nam 2007, 2008 lài do cau lơi kung git lơm là kal ke ngan tàm broă kă bro, koh kơl, prăp pồn dơm chi brê. Bơh tu\ geh broă lơh jàu den gơ là neh gơmù uă ngan tàm broă làng bol lòt koh kơl khat gơboh is halà bol koh kơl aniai brê bơh tiah ndai tus là gơmù uă ngan pơndrờm mờ lài do”.

Geh Dà lơgar mờ ală cau tờm brê là bơyai lơh jàu bă atbồ sền gàr jơh ală bă brê rlau 202 rbô lồ, mờ khà priă tă tơm kờp bal là bơh 200 rbô tus 380 rbô đong dùl lồ, pah nam rlau 8700 hìu làng bol dờp bă brê atbồ mờ sền gàr brê tàm càr Kontum geh tai priă jền kờp bal tơl hìu bơh 4 tơlak tus 6 tơlak 500 rbô đong; 95 [òn kờp bal dùl [òn geh bơh 18 tus 143 tơlak priă mờ 30 mpồl hìu bơnhă tơl mpồl geh 21 tơlak priă. Sền go\ geh bơta kuơ bal mờ sền gàr brê, làng bol ngan là làng bol kòn cau kung neh jơh nùs lơh bal tàm broă tam mờ sền gàr brê. Mìng kờp is tàm nam 2016, làng bol tàm tiah do pơgồp bal mờ bàr pe mpồl cau tờm brê neh sền gàr 1700 lồ brê mơkung tam pa rlau 1200 lồ brê ala. Bi A Hồng, kis tàm [òn Kon Hia 2, xã Đak Rơ Ông, kơnhoàl Tu Mrong, pà gi\t.

“Làng bol gi\t geh tam brê bơta kuơ là bơta kuơ làng bol dê. Geh sền gàr brê geh tam brê den hơ\ sồng geh cồng nha ai oh kòn, kòn sau tơnơ\ do in. Bè geh bơta kuơ sơn rờp ngan là làng bol geh priă jền pès ru\ rơm ntê chi mờ tờ bơtô. Dơ\ bàr là geh priă tam brê. Dilah chi dờng Kông ti lơh broă brê bơnơm Đak Tô jàu làng bol in atbồ den geh sa tai priă sền gàr brê”..

Bal mờ lơh geh broă lơh broă sa pơgồp bơnah lơh geh uă tai priă jền, tơl ngui tơl sa tàm rài kis ai làng bol in, broă tơm priă sền gàr brê kung gam dong ală cau tờm brê là mpồl lơh broă dà lơgar dê tàm Kontum bơh jo\ sùm gơtìp kal ke ngan den pah nam geh tai priă jền nàng lơh kơnòl broă atbồ mờ sền gàr brê. Jat ală Kông ti lơh broă brê bơnơm tàm tiah do yal, tu\ ờ hềt geh broă tơm priă sền gàr brê, kes priă pah nam pà ai mpồl lơh sa kă bro lơh broă atbồ mờ sền gàr brê mìng geh 15 rbô đong tàm dùl lồ. Tu\ do, khà priă do là rlau 200 rbô đong, geh tiah là geh rlau 300 rbô đong. Geh dong kờl tai bơh bơnah priă rlau 3 tơmàn pah nam bơh priă tơm priă sền gàr brê, ồng Đào Xuân Thuỷ, Pho\ kuang atbồ Brê dà lơgar Chư Mang Mrai, pà gi\t:

“Mpồl lơh broă bol a` dê jơh 100% là priă dà lơgar dê pà pah nam den tàng bè hơ\ là kal ke ngan tàm broă lơh atbồ mờ sền gàr brê. Broă tă tơm priă sền gàr brê lơh ai mpồl cau tờm brê in rơcang lài rlau tàm broă lơh atbồ sền gàr brê, kuơmàng là tàm broă lòt sền, ngui tàm ală broă lòt sền gròi sền. Bơta kuơ ngan rlau jơh mờ bol a` sền bè broă lơh tă tơm priă sền gàr brê là bol a` jàu bă brê ai [òn lơgar in tus bal sền gàr brê. Hơ\ là dùl bơnah priă lơh geh uă ngan gơ wèt mờ ală hìu bơnhă làng bol tàm tiah do tàm tu\ rài kis khi dê gam kal ke ngan”.

5 nam do, priă neh geh Kes priă sền gàr mờ bơtàu tơnguh brê càr Kontum ai ală cau tờm brê mờ ală mpồl lơh broă in là mờr 400 tơmàn, Uỷ ban Nhân dân xã là rlau 43 tơmàn. Bơta geh ngan pà go\, broă tơm priă sền gàr brê gam là bơta niam ai jơh bal anih lơh broă atbồ dà lơgar mờ làng bol sền gàr brê in. Ồng Hồ Thanh Hoàng, Kuang atbồ Kes priă Sền gàr mờ bơtàu tơnguh brê càr Kontum, pà gi\t:

“Broă tă tơm priă sền gàr brê neh tơrgùm geh bơta pràn bơh mpồl bơtiàn dê nàng lơh bal tàm broă lơh sền gàr brê, kuơmàng là làng bol kis tàm brê mờ rềp brê; lơh geh tai broă lơh mờ priă jền ai làng bol in, bơh hơ\ lơh tam gơl pa broă lơh sa ai làng bol in pơgồp bơnah tơn jơh jơgloh tơrmù r[ah, rơhời bơtàu tơnguh rài kis làng bol tàm tiah do dê; sơlơ tơnguh tai cồng nha kơnòl broă sền gàr mờ bơtàu tơnguh brê bơh jơh ală làng bol [òn lơgar dê tàm càr đơs bal mờ ngui jơh bơta pràn broă lơh tơm priă sền gàr brê đơs is”.

Nàng broă tơm priă sền gàr brê pơn jat tai geh ngui ngan ngồn tàm rài kis, càr Kontum gam jơh nùs lơh pràn broă mblàng yal, lam sồr, tơnguh jơnhoa jơnau gi\t wa\ bơh ală mpồl cau, cau dùl nă să mờ [òn lơgar dê bè bơta kuơ màng bơh chi brê tàm brê mờ broă tơm priă sền gàr brê; tơrgùm geh jơh ală bơta pràn mpồl bơtiàn dê lơh bal tàm broă lơh atbồ, sền gàr, mờ bơtàu tơnguh brê; chul chồl, bơto pơlam ală mpồl ngui priă tơm sền gàr brê lơh jat niam, tơl kơnòl bơh he dê tàm broă lơh jat broă lơh do nàng lơh geh tai priă jền. Càr Kontum geh jơnau kờn sền gàr mờ gàr tus geh bă brê tơm priă sền gàr brê gam geh tu\ do mờ tam tai brê tàm tơngai tus!

Cau cih mờ yal tơngi\t- Lơ Mu K’ Yến