VOV4.K’ho - Bơh bồ nam 2016 tus tu\ do, gùt lơgar neh git go\ 7 nă cau bơtờp kòp tơngoh mô cầu, tàm hơ\ geh 1 nă cau neh chơt. Do là kòp ờ huan gơbàn tàm uă nam do mơya gơ ngòt rơngơt ngan. Den tàng, tơl nă cau ba` sền ờ sơp mờ pal rơcang lài jòi git nàng geh ală broă lơh rơcang sơndră geh cồng nha:

Kòp as sồt tơngoh mô cầu là kòp bơtờp bơh kòn bơnus tus kòn bơnus jat gùng tă nhơm, bơh vi khuẩn mô cầu Neisseria Meningitidis lơh gơbàn. Kòp lơh gơbàn as sồt tàm tơngoh halà mồr tàm mhàm, digơlan lơh gơbàn chơt să dilah ờ geh sền go\ mờ sơm di tu\.

Kòp as sồt tơngoh mô cầu gơlik geh rah rài halà gơs kòp pluh dờng tàm uă tiah tàm dunia, uă ngan là tàm nhai mrềt prang. Kòp digơlan gơbàn tàm tơl bơta sơnam, sùm gơbàn ngan rlau jơh là tàm kơnòm hơ đơm 5 sơnam, ơruh pơnu, kơnòm pa tàu bơh 14 tus 20 sơnam, cau ơm kis tàm tiah geh gal cau mờ cau geh să jan mờ pràn rơcang sơndră mờ kòp.

Tềl tơng go\ kòp dê là duh să nisơna, jê bồ, gơ dan hă, kơldang `ggko, ờ ngac ngar, geh ală toh pơrhê tàm să, sùm gơlik geh tềng 2 nơm jơng. Kơnòm dềt digơlan gơbàn jê ndul gơjroh, tềng đang bồ gơprồ as, tiang kồt lơbơn.

Bác sỹ chuyên khoa 2 Hoàng Ngọc Anh Tuấn, atbồ gah lơh pràn wơl să jan sơm kòp jal mhar kơnòm dềt mờ kòn pa deh di hìu sơ nơm dờng càr Daklak pà git: “ Bơta ngòt rơngơt bơh kòp as sồt tơngoh mô cầu dê là tu\ bol he git go\ kòp mờ ờ rơcang lài tàm broă rơcang sơndră den kòp bơtờp mhar ngan. Bè broă sơm kòp, dilah ờ geh kham sền kòp di tu\ den cau kòp digơlan chơt să tàm pơgap 24 jiơ.”

Tềl tơng go\ pơnrơ ngan bơh kòp as sồt tơngoh mô cầu dê là tàm să cau kòp geh ală toh pơrhê gơ jat bal mờ duh să. Den tàng, cau tờm pal sền gròi tus bơta tam gơl tàm să jan cau kòp nàng jun tus hìu sơnơm di tu\. Bác sỹ Hoàng Ngọc Anh Tuấn tơngkah: “ Tu\ kơnòm dềt geh ală toh pơrhê gơ jat bal mờ duh să, bơsiă, hòr muh den pal jun tus mơ hìu sơnơm. Tài digơlan kơnòm dềt bơtờp [ơ\ gùng tă nhơm, hơsồng gơlik geh toh pơrhê, uă hìu nhă den tồn lah gơbàn rang halà gơlik toh tài kiat. Mơya ngan ngồn den ờ di. Digơlan bơh sơn rờp bè hơ\, mơya tơnơ\ hơ\ den gơbàn ồm tàm să jan. Hơ\ là toh bơh kòp as sồt tơngoh mô cầu dê.”

Bulah là kòp ngòt rơngơt mơya vi khuẩn lơh gơbàn kòp do geh bơta pràn tam dră ờ niam, [uơn ngan gơtìp chơt tàm bơta duh bơh 60 đồ C rlau hơđang tàm pơgap 10 phút halà tài bơh ală phan jùt ràu, lơh kloh [ơ\ bè ờs.  Den tàng, broă rơcang sơndră kòp do kung [uơn ngan mờ broă:

Mut lơh niam broă gàr kloh să jan, ràu tê mờ s [ong lơh kloh [ơ\;

Sùm jroh bơr mờ dà klài dùl êt boh halà ală bơta dà lơh kloh [ơ\ bè ờs;

Pơs wàs hìu đam kloh niam;

Geh bơta sàu sa tơl pràn dipal nàng tơnguh pràn kơldang să jan;

Cit sơnơm rơcang sơndră kòp ai kơnòm dềt bơh 21 nhai rlau hơđang mờ tàm 3 nam den cit wơl 1 dơ\;

Dilah sền go\ ală tơng go\ pin bơh kòp as sồt tơngoh mô cầu, den pal jun tus mơ ală hìu sơnơm nàng kham mờ sơm kòp di tu\.

                        Cau cih mờ yal tơngit K’ Duẩn.