VOV4.K’ho- Việt Nam là dà lơgar bal mờ 54 jơi bơtiàn kòn cau ơm kis bal. Bal mờ khà kờp làng bol ờ ndrờm bal, 53 jơi bơtiàn dùl êt nă cau mìng geh tus 14,3% khà kờp làng bol, pơgăp rlau 12 tơlak 300 rbô nă cau tàm kờp jơh khà rlau 90 tơlak nă làng bol Việt Nam. Broă ală jơi bơtiàn, bulah dùl êt halà uă cau, ơm kis ring bal bè oh mi pròc mhàm tờm tàm dà lơgar Việt Nam, là dùl sơ`io tềl bè bơta gàr niam gơnoar kòn bơnus tàm Việt Nam.

Gơnoar bơh jơi bơtiàn kòn cau dê là dùl tàm ală gơnoar tờm bơh kòn bơnus dê, gơ wèt mpồl gơnoar broă làng bol- chính trị, geh adat boh lam Việt Nam dờp. Tàm bơta geh ngan, làng bol jơi bơtiàn kòn cau ngai sơlơ geh uă bơta [ươn nàng brồ guh bơtàu tơnguh bè tơl ală bơta, tă pơgồp tàm broă lơh bal bơh dà lơgar dê. Do ngan là ală cơng tàng tơngo\ loh làng tàm gàr niam mờ tơnguh gơnoar bơh jơi bơtiàn kòn cau dê đơs is mờ gơnoar kòn bơnus dê đơs bal tàm Việt Nam.

Dà lơgar Việt Nam sùm sền dờng màng broă jơi bơtiàn, kuơmàng là gàr niam gơnoar ring bal đah ală jơi bơtiàn; sền gròi, dong kờl, ai tơl ală bơta niam ngan rlau jơh nàng làng bol ală jơi bơtiàn in bơtàu tơnguh mờ dờp ngui ală gơnoar kuơ geh kơrnoat boh lam cih dờp.

Ală nam do, Dà lơgar Việt Nam lam lơh uă broă dong kờl làng bol ală jơi bơtiàn kòn cau lơh jăt gơnoar ring bal, bơtàu tơnguh uă rài kis phan bơna, nùs nhơm, rơhời tơrmù bơta tam cah ngài bơtàu tơnguh đah ală jơi bơtiàn. Pơnrơ ngan là Kơrnoat sồ 132 ai lài bơcri priă lơh phan bơna, bơsong ù lơh sa mờ ù ơm ai làng bol jơi bơtiàn kòn cau in.

Broă dong kờl ù ơm, ù lơh sa neh bơsong geh ală broă ờ suk bơh ală hìu bơnhă jơi bơtiàn kòn cau r[ah mờ làng bol tàm ală [òn lơgar sùm gơtìp trồ tiah lơh aniai dê…pơgồp bơnah kơ\ kơl jăp geh dùl bơnah làng bol ơm kis tàm ală [òn lơgar kal ke, tiah sar lơgar ngài, tiah nhàr lơgar; tơrmù bơta ntrờ` ơm kis lơh sa khăt gơboh, mus kơl aniai brê…

Làng bol jơi bơtiàn kòn cau geh pà ù ơm, ù lơh sa, geh lơh tờm tàm bă ù [òn tờm, den tàng neh chờ hờp chờ hờ`, iang nùs lơh sa, rơhời klàs bơh r[ah, kơ\ kơl jăp rài kis; geh tiah neh geh ală broă lơh lơh sa geh cồng nha. Kuơmàng, cồng nha bơh broă do dê ờ mìng bơsong ală kal ke, ờ suk bè lơh sa tềng đăp măt, dong kờl tơn ai broă lơh tơn jơh jơgloh tơrmù r[ah in, gơ jăt bal lơh sa mờ sền gàr dà lơgar mờ gam geh bơta kuơ chính trị- mpồl bơtiàn jrô ơnàng ngan, pơgồp bơnah tàm broă kơ\ kơl jăp lơngăp lơngai chính trị, rơndăp tăp sèng ờdo ờdă jơh gùt mpồl bơtiàn; sơlơ tơnguh tai bơta tam klăc dờng jơh gùt jơi bơtiàn, lơh kơ\ kơl jăp tai bơta pin dờn bơh làng bol dê gơ wèt mờ bơta đơng lam bơh Đảng mờ Dà lơgar dê.

Pơnrơ bè càr Thanh Hoá. Nam 2013, Ủy ban Nhân dân càr Thanh Hoá geh kơrnoat lơh nền jàu 10 tơmàn đong nàng lơh jăt broă lơh tơrlòng lài jàu brê, apah brê gơ jăt bal mờ jàu ù, apah ù brê tàm ù tiah kơnhoàl Thường Xuân. Tơnơ\ mờr 8 nam lam lơh, bè sền bal brê tàm kơnhoàl Thường Xuân neh geh gàr, rài kis làng bol rơhời bơtàu tơnguh, tơn jơh jơgloh tơrmù r[ah.

Bè jơnau ồng Đỗ Văn Hoan, Phó Chủ tịch Ủy ban Nhân dân kơnhoàl Thường Xuân, càr Thanh Hoá dê đơs, jàu ù, jàu brê dong làng bol in rcăng lài tàm broă sền gàr, bơtàu tơnguh lơh sa bơh brê. Ồng Đỗ Văn Hoan, đơs: Do là broă lơh gơ lòt mu\t tàm nùs nhơm làng bol lơh geh tu\ tơngai niam ai kơnhoàl Thường Xuân in tơn jơh jơgloh tơrmù r[ah. Lài do, Thường Xuân geh tus 52% hìu bơnhă r[ah, tơnơ\ mờr 10 nam khà hìu r[ah mìng gam 4,3% lơm. Do là cồng nha crih crài dờng ngan tàm hơ\ geh gơdờp bơh broă lơh jàu ù jàu brê ai làng bol in.

Jàu brê, jàu ù, pà sră ngui ù brê là dùl gùng dà di. Tu\ brê geh cau tờm ngan ngồn den geh pơgồp bơnah sền gàr mờ bơtàu tơnguh kơ\ kơl jăp, bơtàu tơnguh lơh sa- mpồl bơtiàn tàm [òn lơgar, tơn jơh jơgloh tơrmù r[ah gơ jăt bal mờ bơ\t bơtàu [òn lơgar pa.

Cau cih Hải Huyền- Cau mblàng Lơ Mu K’Yến