VOV4.K’ho- Jăt tơrgùm kờp bơh Bộ Kuang àng dê, bơh nam 2011- 2018, tàm gùt lơgar neh gơlik geh 3 rbô 285 dơ\ broă gơrềng tus 4 rbô 800 nă cau pơrlồm tăc 7 rbô 200 nă cau gơtìp pơrlồm. Ală dơ\ kă bro cau gơlik geh uă làm bă tiah tàm 63 càr mờ [òn dờng bal mờ mờr 90% là kă bro cau tus hờ lơgar ndai, mìng là tus lơgar Lo, tàm hơ\ geh 430 dơ\ kă bro cau hơđơm 16 sơnam.

Bơta gơbàn mờ broă lơh ală dơ\ kă bro cau kal ke ngan mờ rơlăc rơliang ngan bal mờ tơl broă lơh bè ku\p ris, ku\p sơgràm kơnòm dềt nàng tăc bro, tàm pơgơl, ku\p ris, tăc bro kòn se tàm ndul mè, kòn se pa deh, hơ\ sồng geh bal broă lơh tăc bro kơnòm dềt bơh broă lơh pơrlồm bè dờp ròng kòn ròng halà deh kòn apah.

Do là bơta geh ngan pal yal tơngkah ngan gơ sồr ală anih lơh broă geh gơrềng, Dà lơgar mờ jơh gùt làng bol pal tơnguh uă bơta gi\t wa\ mờ jơh nùs lơh broă sền gàr ờdo ờdă màng kis ai kơnòm dềt in.

Ngai 4/8/2020 geh sền là tu\ jiơ pal kah ngan tu\ jơh ală 187 lơgar tàm Mpồl Lơh broă dunia (ILO) ngan ngồn ki\ ring bal Công ước Lơh broă kơnòm dềt nàng kờ` lơh pràn ală broă lơh ngan sền gàr kơnòm dềt klàs bơh jơnau rồn bơklơn sơgràm bi\c bài, lơh broă rồn bơklơn mờ tam lơh phàu crong. Pal sền ngăc ngan là cồng nha lơh geh gơcèng bơta tam gơl uă ngan do lơh geh mìng bàr pe nhai lài mờ tu\ sơnđờm nam dunia sang te\ lơh broă kơnòm dềt tàm nam 2021 mờ jơnau kờ` tơnguh uă bơta gi\t wa\ mờ dong lơh mhar ală broă lơh bè broă do. Ồng Guy Ryder Kuang ătbồ dờng Mpồl Lơh broă dunia (ILO) đơs sùm: Ngai do là dùl ngai gơguh jak dờng màng ngan. Mơya kung gam sơl 152 tơlak nă cau lơh broă là kơnòm dềt, mờr nggùl khà tàm khà hơ\ là ală broă lơh lơh broă kơnòm dềt ờ niam ngan rlau jơh, den tàng bè hơ\ bol he gam jo\ ngan den hơ\ sồng tơn jơh broă lơh kal ke ngan do. Ală bơta lơi mờ bol he pal lơh tu\ do là lơh mhar ală broă lơh wèt tus sơrbì jơh cau lơh broă là kơnòm dềt. Do ờ gam tai là dùl bơta mpau ờ. Tàm broă rơndăp lơh bơh Liên hợp quốc dê nam 2030, bol a` neh ai tơlik dunia in jơnau kờ` do.

Tàm Việt Nam pa do, Ủy ban Nhân dân càr Điện Biên pa geh kơrnoat hơ dờp priă dong kờl bơh Mpồl Bơta sền sơnơng dunia dê tàm Việt Nam, mờ kờp priă là 37 tơmàn đong nàng lơh jăt rơndăp broă lơh “Rơcăng sơndră tăc bro cau ùr mờ kơnòm ùr in”. Rơndăp broă lơh geh lơh tàm 2 kơnhoàl, là: Tuần Giáo mờ Mường Chà, tơngai bơh ngai 1/3/2020 tus ngai 28/2/2023. Lam lơh rơndăp broă lơh nàng kờ` tơrmù [à khà cau ùr mờ kơnòm ùr dềt tàm kơnhoàl Tuần Giáo mờ Mường Chà, tàm sơnam bơh 12 tus 30 sơnam gơtìp tăc bro, rồn bơklơn lơh broă mờ lơh pờng; tàm hơ\ jơnau kờ` loh làng, là: Cau ùr bơh 19 tus 30 sơnam geh jàu gơnoar sền gàr ir să jan he mờ gơ\p bơyô klàs bơh jơnau pơhìn digơlan gơtìp tăc bro, rồn bơklơn lơh broă mờ lơh pờng bơh broă tus bal lơh ală broă lơh mpồl bơtiàn; kơnòm ùr dềt geh jàu gơnoar sền gàr is să tờm mờ gơ\p bơyô bơh he dê klàs bơh jơnau pơhìn gơtìp tăc bro, rồn bơklơn lơh broă mờ gơtìp lơh pờng bơh broă tus bal lơh broă mpồl bơtiàn; cau ùr, kơnòm ùr geh jàu gơnoar bơh broă lơh kơ\ kơl jăp bơta geh ngan lơh sa bơh să tờm he dê.

Nàng lam lơh jăt Rơndăp broă lơh, Ủy ban Nhân dân càr Điện Biên jàu Ủy ban Nhân dân 2 kơnhoàl: Tuần Giáo mờ Mường Chà in đơng lam, pơgồp bal mờ Sở Ngoại vụ càr, Mpồl Bơta sền sơnơng dunia tàm Việt Nam mờ ală anih lơh broă, ală tiah geh gơrềng in dờp, ătbồ mờ ngui kes priă nàng lam lơh rơndăp broă lơh jăt di jơnau kờ`, jơnau ai gam geh ngui tu\ do bơh Dà lơgar mờ bơh cau dong kờl dê.

Kòp dờng Covid-19 neh gơrềng uă ngan tus mpồl bơtiàn. Dùl tàm ală mpồl cau kờ` pal geh dong kờl mờ sền gròi uă ngan rlau jơh ngan là kơnòm dềt. Mpồl Plan International Việt Nam ngan ngồn sơnđờm lam lơh rơndăp broă lơh “Sền gàr kơnòm dềt jơi bơtiàn kòn cau tềng đăp bơta kòp Covid-19” sơnđờm lơh bơh ngai 01/04 tus jơh ngai 30/09/2020 tàm jơh ală [òn lơgar bơh Plan dê dong kờl. Mờ kờp jơh priă pơgăp 16 tơmàn đong, rơndăp broă lơh geh dong kờl tơn ai 32 rbô nă kơnòm dềt kờ` pal geh sền gàr dong kờl in mờ 250 rbô nă làng bol kis tàm [òn lơgar.

Tềng đăp bơta do, Mpồl Plan International gùt plai ù bal mờ 20 nă kuang đơng lam bồ bơh ală mpồl lơh broă niam bơtàu tơnguh ndai dê neh hơ: “Bol he pal lơh broă, tu\ do tơn. Pal tam klăc bal te\ lơh ngan nàng kơnòm dềt mờ kuơmàng là kơnòm ùr in geh ờdo ờdă jơh bal bè să bồ mờ nùs nhơm tàm dơ\ gơbàn kòp dờng Covid-19”.

Tàm Việt Nam, Plan International tu\ do gam dong kờl tơn ai 32 rbô nă kơnòm dềt sền gàr dong kờl in tàm 66 xã gơ wèt 13 kơnhoàl bơh 15 càr mờ [òn dờng tàm gùt lơgar dê in, tàm hơ\ geh: Hà Giang, Lai Châu, Quảng Bình, Quảng Trị mờ Kon Tum in. Cau dong kờl là kơnòm dềt gơ wèt ală jơi bơtiàn kòn cau kis tàm tiah sar lơgar ngài bal mờ uă bơta kal ke ờ gi\t wa\ bè dà đơs, ală gah yal tơngi\t jơnau mpồl bơtiàn số nàng gơtùi gi\t geh ală jơnau yal bè kòp Covid-19.  

Bơh broă lơh broă bal mờ ală cau lơh broă bal bơh Dà lơgar tus [òn lơgar mờ ală cau lơh broă dong kờl is, rơndăp broă lơh dong kờl ală hìu sơnơm, ală hìu bơsram jơh bal bè phan ngui phan bơna bal mờ sơlơ tơnguh tai bơta pràn jak ai ală kuang bàng lơh broă ờs mờng in tàm ală gah geh gơrềng in, mờ kuơmàng là broă lơh mblàng yal làm uă jrô ơnàng, lơh bè lơi nàng kơnòm dềt jơi bơtiàn kòn cau mờ hìu bơnhă geh gi\t geh mờ ală jơnau yal pin dờn mờ geh kuơ.

Cau cih VOV4- Cau mblàng Lơ Mu K’Yến