VOV4.K’ho - Rê mờ [òn Kon Brắp Du ( xã Tân Lập, kơnhòal Kon Braih, càr Kon Tum) geh tìp mờ iat cau jrê dờng bơh [òn ồng A Jin Đen yal bè phan sa bơh cau kòn cau Bahnar, sơne\ Jơ Lơng tiah do, bol a` geh chờ ngan geh sa phan sa bơkah ngan bơh brê bơnơm dờng, bơta hòi  bơkah bơh tiêu brê, sràt lơ ngồt  bơh nha bùm blàng, bơtang bơh  è ka dà croh… rlau mờ hơ\ tai, bơka bơh tơrnờm  lơh niam cau nac ngài rềp.

            Ơm đang rbàng yông ba\ gan  dà croh Đak Pne lòt niam tàm xã Tân Lập, bol a` sền go\ loh ngan bơh rkàng hìu [òn jơnhua lùp. Hơ\ la bơta  pơn ỳơ sa\ ngan bơh làng bol [òn Kon Brắp Du.

            Tàm  hìu [òn, ồng A Jin đen boh bơr: bơh tu\ geh làng bol pin dờ` pồ lơh kra [òn tus tu\ do,  ồng neh bal mờ làng bol bơyai lơh geh 34 dơ\ lơh chờ  bơhìan krơi is bơh kòn cau he. Pah dơ\ `ô sa dờng, phan sa sùm geh ồng mờ làng bol sền kuơ ngan, tàm hơ\ geh bơh 5-6  bơta phan sa geh lơh  bơh tàm brê geh làng bol tam wơl, lòt pic, ting mòk,  sơm pàm… lơh geh nàng  gơ tùi geh phan sa tam klac.

            Nam do,  ồng A Jin Đen neh  poh  jơt poan nam. Ồng geh làng bol tàm [òn pồ  lơh kra [òn bơh  nam  jơh sơnam lơh broa\ tàm nam 2004. Kung tàm nam hơ\,  ồng neh crơng gơs mpồl cing  mpồng mờ mpồl cau tam ya, lam sồr làng bol sền gàr bơhìan niam bơh ala\ `ô sa dờng kòn cau. Ala\ dơ\ `ô sa dờng chồl guh bơhìan kòn cau, mờ gơ hòi nac bơh tiah ndai tus, pơ gồp bal bơtàu tơngguh nhơl chờ,  lơh geh tai broa\ lơh mờ geh tai pria\ jền làng bol in.

            Jat ồng A Jin Đen, gơ jat mờ tơl dơ\ lơh chờ nền nòn, ồng drờm geh dùl jơnau sơnđan phan sa krơi kis, di pal mờ trồ tiah  bơh tơl kàl tàm nam  kờ` tơl cau sa bơkah. Kon Braih geh 2 kàl mìu tơngai nền nòn, tơl kàl geh ala\ phan sa krơi is. Bè tàm ngai chơ chài rgơi ala\ kòn cau kơnhòal nam do, [òn Kon Brắp Du geh UBND xã Tân Lập rwah  lòt bal tàm bơta pơrlòng mờ sơnđan: ‘’ Phan sa brê bơnơm’’ Hơ\ la phan sa   bơhìan yau bal hia\ geh bơh brê bơnơm,  bơkah ndang, mờ geh  ưn niam mat ndang, bè koat, tàm, ka dà croh,  su\,  lềl, ngò` sràt,  gòl,  biap rù rì… gơ hòn jat kềng   bơnơm, hala biap rơtươn gơ hòn tàm ala\ dà croh jat gah brê.

            Tơl biap brê sùm geh tru\ bal mờ dùl phan krơi is. Bè biap koat tru\ mờ prìt,  ồng geh sồr làng bol rào kloh ala\ koat, tơnơ\   hơ\ cèng tru\ mờ plai prìt, ngan la prìt sah sơn. Tu\ gơ sin di mơ, ồng lời dể ồs nàng  lơh koat gơ  klài bal mờ prìt. Phan sa bal  hia\ gơ ya gơ lơ ngồt, bơkah bơh prìt mờ hòi bơh phan  te\,  kra\ nuền bơh  koat. Do la phan sa bươn ngan lơh, mơya gơ sa bơkah ngan, geh ua\  bơta, ua\ đạm, vitamin bươn  gơ dờp.

            Biap lềl chàng mờ plang mre\ den gơ geh gơ kờ` ngan mờ nhai mìu tàm Kon Braih.  Lềl  la phan bươn ngan jòi. Mìng rlau 10 nơm la gơ tùi bal mờ êt  plang, mre\ tàm suơn hìu, den hìu nha\ lơi kung geh phan sa bơkah bơr tàm ala\ ngai trồ mìu càl. Phan sa bal hia\ do bươn sa, mờ ua\ đàm, canxi,  protein, êt tơngi…

            Phan sa sùm geh làng bol kờ` sa ngan  tàm ala\ dơ\ sào sa hìu nha\ hơ\ la phan sa ka dà croh mờ biap rù rì prùh tàm ding’’. Tơnơ\ ka dà croh mờ biaơ rù rì geh rào kloh,  krài mờ phan te\ hơ\ sồng geh ơn tàm ding kơrlô,  ơn đang bơnha\ ồs rơnga pơdar ring đang bơnga\ ồs di 1 jiơ la gơ sin mờ geh bơkah  bơh nhai rù rì gơ mut tàm ka, lơh geh gơ bơtang krơi niam ngan.

Biap nhai bùm blàng mờ poac sur ba chỉ den bươn rlau mờ ờ hoan jơh ua\ pria\. Bơh nha bùm blàng mìng sa nha bùm blàng yau kòn cau he dê lơh sràt, cau Bahnar geh tru\ gơm mờ ua\ phan sa ngan bè poac sur ba chỉ krài mờ nha bùm blàng,  nha bùm blàng gơm mờ ka rì, biap sràt  nha bùm blàng… Ala\ tus nhai mìu, ờ geh poac ris,  cau Bahnar tàm do gơm nha bùm blàng mờ poac ro bè poac su\,  poac pì,  kit ra`… tàm hơ\,  bal hia\ ngan la nha bùm tru\ mờ ka rì.

             Ngan ngồn, biap sa poac su\ tru\ mờ biap brê, sa tu\ duh la bơkah ngan. Poac su\ lơh kloh, krài bal mờ dùl êt boh pơnai,  bal mờ bar pe nai mre\, tru\ mờ ala\ bơta  biap brê geh lơh geh bơta niam  hòi ngan.  Poac  su\ den lơ bơn, nuền sa bơkah ngan lơ ngồt ngan.

            Ồng A Jin Đen pơnỳơ sa\,  dùl dơ\ làng bol wa\ nac tus bơh ala\ càr đah tô dà lơgar tus lòt nhơl chờ tàm [òn lơgar. Tài nhai   prang biap brê den ờ hoan geh ngan, den tàng ồng neh bal mờ [òn lơgar mìng  tru\ 3 bơta biap ra` mờ kis. Tàm hơ\ geh poac  ro  rềt, kit mờ su\ neh geh làng bol  pơr ra`  đang pơ nơr mờ biap kis la ngò` sràt, te\ bal gòl tơm bà. Sền bal hia\ ngan, mơya cau nac neh sa bơkah mờ  jơh nùs ngan. Khi ai git,  do la dơ\ sơnrờp tàm rài kis khi neh sa ala\ phan sa  krơi is ngan, bơkah ngan mờ gơ lời wơl bơta niam le\ ngan. Khi ngan ngồn gơ kờ` ngan mờ  ala\  phan sa bơh nus nhơm làng bol ala\ kòn cau Tây Nguyên…

            Bơyai bè phan sa,  lo\ Y Đoan- [òn Kon Brắp Du pơ ỳơ sa\ ngan: Phan sa bơh cau Bahnar sùm gen gơm ra`, êt ngui dà mờ buh sin tàm ding la tờm ngan. Tơl phan sa drờm geh thồm bơkah krơi is bơh brê bơnơm… Ala\  phan gơm jat bơta  hơđang tam tiah. Bè phan  sa lơi lơh mrềt den pal geh  phan te\ lơh duh ndul mờ pal geh  tơrnờm.

            Jơh ala\ phan sa lơh geh bơhìan chài rgơi bơhìan yau do drờm geh bơh phan kis tàm brê, mờ biap brê. Ngan bơh  bơta rềp mêr bơh kòn bơnus bal mờ ala\ phan sa bơh brê bơnơm neh lơh gơ kờ`, gơ jà,  li la bơta niam bơh trồ tiah bal mờ bơta niam bơh [òn Kon Brắp Du neh lơh bơ`ul cau nac bơh gùt làm lơgar tus.

            Mờ broa\ gơm bal hia\,  bè ơs bơh ồng A Jin Đen neh pơlam pơ gồp bal ai [òn Kon Brăp Du gơ gơs dùl anih tus gơ kờ` ngan tàm  rùp ù tiah nhơl chờ Tây Nguyên. Lồi nam 2017, ồng geh pơnỳơ sa\ ngan  geh chủ tịch UBND càr Kon Tum jào sra\ jờng tài neh geh cồng nha jak ngan tàm broa\ prap gàr, chồl guh phan  chài rgơi kòn cau.

            Mờ bal  mờ bơta lơh ngan bơh ồng A Jin Đen mờ làng bol, UBND kơnhòal Kon Braih neh lơh broa\ lơh bơtàu tơngguh nhơl chờ mpồl bơtìan [òn Kon Brắp Du, pơrgon geh gơ cèng geh cồng nha lơh sa bal mờ broa\ sền gàr chài rgơi bơhìan yau.

            Tàm ala\ tu\  lơh chờ, `ô sa dờng, ala\  sap ntas cing mồng gơ mpòng ntas jơh brê bơnơm, geh gơ mut bal mờ ala\ dơ\ tam ya niam bơne\,  kềng gah ala\ drap tơrnờm bơkah, ngan la ala\ phan sa bơhìan yau neh lơh geh bơta niam mờ ai [òn  Kon Brắp Du gơs la dùl anih tus niam ngan  cau nac tàm lơgar mờ bơh lơgar cau. 

            Cau mblàng K’ Brọp