VOV4.K’ho-Tàm càr Lâm Đồng, làng bol kòn cau Mạ ơm kis uă ngan tàm ală kơnhoàl: Dà Oai, Dà Teh, Cát Tiên mờ [òn dờng Bảo Lộc. Kung bè làng bol kòn cau Cơ Tu, Tà Ôi, Pa Cô, Vân Kiều sơl…tàm tiah tàm gùl lơgar mờ ală jơi bơtiàn kòn cau ndai tàm tiah kơh bơnơm đah tô mat tơngai mu\t mờ Tây Nguyên, cau Mạ gam prăp gàr geh uă bơhiàn niam chài pơnrơ is ngan, tàm hơ\, tà` ồi geh sền là broă lơh ờs mờng bơh yau pơnrơ ngan rlau jơh.

Tàm ù tiah bơh Festival broă lơh ờs mờng bơh yau Huế dơ\ VIII nam 2019 geh lơh bơh ngai 26/4 tus ngai 2/5 pa do, dùl dơ\ tai, broă tà` ồi ờs mờng bơh yau bơh cau Mạ dê geh yal tơngi\t mờ jờng rơ.

Tàm anih hìu rơng mùl go\ kềng gah hiòng dà dờng Hương Giang niam bơne\ bơh ù tiah càr lơgar yau Huế dê, uă ngan làng bol mờ năc lòt nhơl geh sền ală cau chài kòn cau Mạ tơngo\ bơta jak chài tà` ồi kềng bơrnơ\.

               Mò Ka Phe- cau Mạ là cau bơto yal wơl broă tà` ồi yau ai bol kơnòm in

Rùp să ùr ơruh kòn cau Mạ tơryăng tơryồng ruồi brài, pồt brài, tê sơrbac mhar ngan tà` kềng gah bơrnơ\ tà` ồi tàm săp ntas lach kach gơlòt jat che brài lơh năc lòt nhơl gơlơh sền ngềr ngan. Uă cau tàm njàr jòi rwah ai he in ală phan bơna geh lơh bơh ồi yau niam mờ di nùs ngan rlau jơh.

Rùp să ùr ơruh kòn cau Mạ tơryăng tơryồng ruồi brài, pồt brài, tê sơrbac mhar ngan tà` kềng gah bơrnơ\ tà` ồi tàm săp ntas lach kach gơlòt jat che brài lơh năc lòt nhơl gơlơh sền ngềr ngan. Uă cau tàm njàr jòi rwah ai he in ală phan bơna geh lơh bơh ồi yau niam mờ di nùs ngan rlau jơh.Tus Huế lòt nhơl tàm tơngai ơm rlô, bi Nguyễn Ngọc Hà, ơm tàm càr Bình Dương kung neh rwah blơi uă bơta phan lơh bơh ồi yau nàng lơh kir sơnrai ai he in mờ gơ\p bơyô, cau pròc mhàm in.

Oh gơlơh kờ` ngan phan lơh bơh ồi yau tài bơh gơ gơcèng nùs nhơm kòn cau, gơcèng bơta niam chài. Mờ phan lơh bơh ồi yau den gơ kơl jăp ngan, rùp bơka den niam ngan. Tài bè hơ\ tàm dơ\ do lòt tus Huế lòt nhơl, sền go\ geh là oh ngan pal blơi sồng di.

Broă tà` ồi yau bơh làng bol kòn cau Mạ dê geh bơh tu\ lơi làng bol kung ờ go\ geh cau lơi gi\t kah sơl. Mìng gi\t là, ală kòn ùr cau Mạ tu\ 9, 10 sơnam neh geh mè, mò bơto wơl broă tà` ồi. Nàng tà` gơs dùl pang ồi sền bơkah mat, cau Mạ pal lơh uă ngan broă, bơh broă tam đềs, ruồi brài, tram dà sơng, hơ\ sồng dăp tềng bơrnơ\ den hơ\ sồng nggui nàng tà`.

                            Bi Ka Thoa, 34 sơnam mơya neh tà` ồi rlau 20 nam do

Tờm đềs tàm tiah cau Mạ tàm Lâm Đồng pah nam pik bơkàu đềs dùl dơ\. Ai bơrnơ\ tà` ồi bơh làng bol dê den [ươn rlau dùl êt pơndrờm mờ bơrnơ\ tà` ồi bơh làng bol kòn cau Tây Nguyên mờ tiah đah tô mat tơngai mu\t dà lơgar dê. Mìng mờ dùl dơm geh uă nrang chi mờ gle dùl êt, ờ kơn jơ\ kơn ju\t gơ nggờc nggờr ngan mơya cau Mạ neh lơh gơs ală pang ồi yau bal mờ ală gùng jing sềr bơka rùp niam ngan, rùp să sền bơkah mat ngan.

Broă tram dà sơng che brài in bơh cau Mạ dê kung bòl glar ngan sơl. Làng bol pal mu\t tàm brê kròng jòi ală nha chi, kơnuh, bùm geh tơl rùp să cèng rê bo\ lề halà tơrdih lề bè [òk nàng tram che brài. Rùp să geh làng bol ngui uă tàm pang ồi là ală dà jù, bò, tơlir, pơrhê, dum jù, rơmi\t, tàm hơ\ dà bò là uă ngan.

Tàm pang ồi, làng bol sùm rwah tà` ală rùp hin mùl go\ bơh làng bol dê, bè: chi che, sềm đe, il jun, hìu rơng, tờm gơnơng…Ngai do, bulah brài sơng dà lơh mờ măy mok neh gơ gơs uă ngan mơya làng bol kung gam gàr sơl broă tam đềs, ruồi brài, tram dà mờ sềr rùp niam chài ờs mờng bơh yau bơh mò pàng dê lời wơl.

                                        Cau chài kòn cau Mạ tà` ồi ai năc in sền

Bi Ka Thoa ơm tàm [òn Dà Nghịch, xã Lộc Châu, [òn dờng Bảo Lộc, càr Lâm Đồng nam do 35 sơnam den neh geh 26 nam lơh broă tà` ồi. Bi Thoa yal là, ală ùr ơruh cau Mạ tu\ dờng mờ ờ git tà` ồi den bàs sìl ngan mờ cau, pal bơsram tà` ồi tus gơtùi ală pang ồi niam nàng mai àu mhpa, ồi mbơn, ồi tơ\, kơnờl kờl bồ, kơldung trao…ai he in, cau pròc mhàm mờ hìu bơnhă đah bơklau in.

Tàm [òn Dà Nghịch, xã Lộc Châu geh 345 hìu bơnhă cau Mạ den jơh ală ndrờm geh lơm bơrnơ\ tà` ồi mờ lơh broă tà` ồi.

Tu\ guh ơdu\ 4 oh neh geh mè bơto wơl broă do ai oh in. Tu\ do, gơlơh bè neh gi\t jơh, ai ală bơta bòl glar den pal bơsram tai bơh ală cau dờng sơnam, ală cau kra [òn. Tài bơh broă lơh ờs mờng bơh yau bơh he dê den he ờ gơtùi hiu\ gơ, pal prăp gàr broă lơh bơh mò pàng dê mờ rài kis pơnrơ is bơh kòn cau he dê. Bơh Festival dơ\ do, jơh tơl nă cau geh gi\t tus broă tà` ồi bơh bol oh dê nàng cau ùr [òn lơgar bol oh geh broă lơh, broă sa.

Bulah neh geh lơh wơl mờ prăp gàr, mơya tềng đap bơta bơtàu tơnguh pràn ngan bơh mpồl bơtiàn dê, broă lơh tà` ồi yau bơh làng bol kòn cau Mạ dê gam ơm tềng đap jơnau digơlan gơtìp hiu\ roh jơh, rơnàng kơnòm să ờ gam geh uă cau kờ` tai mờ broă tà` ồi. Ngan den tàng bè hơ\, Festival broă lơh ờs mờng bơh yau Huế pah nam là tu\ nàng càr Lâm Đồng yal tơngi\t, ràng tơlik broă lơh tà` ồi yau bơh cau Mạ dê ai uă làng bol mờ gơ\p bơyô tàm lơgar mờ dunia in gi\t.

Ngan bơh bơta uă ngan bè rùp să, uă ngan bè rùp bơka neh lơh geh bơta krơi is ngan tàm phan ngui soh bơh kòn cau Mạ dê. Hơ\ kung là bơta niam is bơh ồi yau cau Mạ dê pơndrờm mờ ală ồi yau bơh làng bol ală kòn cau ndai tàm gùt lơgar dê.

Cau mblàng Lơ Mu K’Yến