VOV4.K’ho – Uă ngan gùng dà broă lơh pa, geh gơdờp uă ngan tus bơta bơtàu tơnguh lơh sa - mpồl bơtiàn bơh dà lơgar dê kung bè rài kis làng bol dê neh geh ai ngui bơh ngai 1/7 pa do. Mơya, tus tu\ do, ală sră nggal bơto pơlam lơh jat Adat kung gam ờ hềt geh ai sơl. Jơnau do gam lơh gơlik bơta kal ke tus mpồl lơh sa kă bro mờ làng bol in:

Adat hìu ơm tam gơl mờ Adat kă bro ù tiah bal hìu đam geh Gơnoar ala mat dà lơgar ringbal tàm pơrjum dơ\ 8 tàm nhai 11 nam lài. Tus ngai 1/7 pa do, Adat geh ai ngui ngan ngồn, bơta do ndrờm mờ broă, ală anih lơh broă geh gơrềng geh rlau gùl nam nàng bơt bơtàu ală kơrnuat pơlam mut ngui Adat boh lam. Mơya, lài mờ hơ\ 1 ngai, ngai 30/6, Cơldu\ lơh broă Gơnoar atbồ lơgar hơ\sồng bơyai lơh cribơyai bè ală rơndap cih Kơrnuat cih mùl màl 2 Adat do. Jat Phó giáo sư - Tiến sĩ Nguyễn Quang Tuyến, hìu bơsram dờng Luật Hà Nội, do là dùl bơta lơỳai pơlai ngan. Kung tài bơta lơỳai do, mờ ngai 2/7, Gah bơt bơtàu dà lơgar neh geh sră nggal pơyua Cơldu\ lơh broă Đảng dà lơgar, Cơldu\ lơh broă Gơnoar ala mat dà lơgar, Cơldu\ lơh broă Kuang atbồ lơgar, Gơnoar ala mat dà lơgar, Gah bơt bơtàu ală càr, [òn dờng tàm gùt lơgar…bè broă pơnjat tai mut ngui ală kơrnuat pơlam Adat hìu ơm nam 2015 mờ Adat kă bro ù tiah hìu đam nam 2006 ờ hềt thàn tơlik ală sră nggal pơlam 2 Adat tam gơl. Ồng Nguyễn Quang Tuyến đơs: “ Bol he pal tam gơl pa bè kơrnuat, bè atbồ den hơ\sồng gơtùi lơh geh bơta tam gơl bè tơngume bơh rài lơh sa dê. Rài lơh sa bol he dê tam gơl pa mơya kơrnuat atbồ mờ kơrnuat bol he lơỳai tam gơl pa, ai tơngo\ loh làng bol là adat geh ai ngui ngan ngồn mơya kung ờ hềt geh sră nggal pơlam mut ngui sơl, lơyaì ngan. Bơta do ai go\, atbồ ờ thàn jat jơnau kờ` bơta geh ngan mờ kung ờ hềt drơng jat jơnau kờ` bơh rơndap broă bơt bơtàu Adat boh lam bơh Gơnoar ala mat dà lơgar kơnă 13.”

Uă adat boh lam ndai kung gơbàn bơta lơyaì ai tơlik ală sră nggal cih mùl màl, pơlam mut ngui bè Adat mpồl lơh sa kă bro, Adat bơcri priă. Do là dùl jơnau ờ pa dùl êt lơi tàm broă mut ngui ală gùng dà broă lơh tàm lơgar he. Jat khà kờp bơh Gah lơh broă kơrnuat boh lam dà lơgar, tus jơh nhai 2 nam 2015, Gơnoar atbồ lơgar, ală gah lơh broă mờ anih lơh broă ndrờm mờ Gah lơh broă dà lơgar kung gam ờ hềt tơlik 85 sră nggal cih mùl màl bơh 23 Adat boh lam, kơrnuat boh lam neh geh ai ngui bơh ngai 1/1/2015. Hơ\ là ờ hềt kờp ală sră nggal ờ hềt geh ai tơlik bơh lài tơrgùm wơl, tàm hơ\ geh 17 sră nggal cih mùl màl bè mut ngui 10 adat boh lam, kơrnuat boh lam neh geh ai ngui bơh nam 2012, 2013 mờ 2014. Ồng Trần Tiến Dũng kuang atbồ Cơldu\ lơh broă Gah kơrnuat boh lam dà lơgar pà git: “ Gơwèt mờ 95 sră nggal gam ờ hềt geh ai tơlik den Gah lơh broă kơrnuat boh lam dà lơgar pơgồp bal mờ ală Gah, sơnah lơh broă dà lơgar mờ tus tu\ do neh tơlik geh 22 sră nggal. Gah lơh broă kơrnuat boh lam dà lơgar kung lòt sền 864 sră nggal mờ bơh lòt sền neh git go\ 62 sră nggal lơh tìs ală jơnau cih, tàm hơ\ geh 10 sră nggal kơnă dà lơgar mờ 22 sră nggal bơh ală càr, [òn dờng dê.”

Tu\ cribơyai bè rơndap Adat tơlik sră nggal cih kơrnuat boh lam tàm pơrjum dơ\ 9 pa do, dùl tàm ală bơta geh ală kuang bàng Gơnoar ala mat dà lơgar sền gròi mờ uă dơ\ đơs tus hơ\ là bơta gam ờ hềt ai tơlik sră nggal cih mùl màl mut ngui adat boh lam, kơrnuat boh lam. Bơta do kung gam là jơnau lơh gơ mù cồng nha mut ngui bơh jơh ròt kơrnuat boh lam dê. Jat mờ hơ\, adat tơlik sră nggal cih mut ngui kơrnuat boh lam pa geh Gơnoar ala mat dà lơgar ringbal tàm pơrjum dơ\ 9 neh geh uă jơnau cih pa kờ` bơsong bơta do. Adat cih bè kơrnuat gàr bơta di tu\ geh tơl ală sră nggal cih mùl màl mờ pơlam mut ngui tàm tơngai sră nggal adat boh lam geh ai ngui ngan ngồn. Cau atbồ anih lơh broă, mpồl đơng lam cih gơs, anih sền gròi, anih yal, anih sền sơwì mờ anih ai tơlik sră nggal cih mùl màl mut ngui kơrnuat boh lam pal kong kơnòl bè broă ờ lơh jơh kơnòl mờ jat bè bơta lơh tìs mờ lơh glài jat jơnau cih bơh adat boh lam bè kuang bàng, cau lơh broă sa priă nhai dà lơgar mờ jơnau cih ndai bơh adat boh lam geh gơrềng dê tàm tu\ dilah rơndap cih sră nggal ờ niam, lơỳai tơngai pơrgon. Hơ jơnau lùp bơh cau ai tơngit jơnau đơs Việt Nam dê bè bơta do, ồng Đỗ Văn Dương kuang geh jơng Anih duh broă Kơrnuat boh lam bơh Gơnoar ala mat dà lơgar đơs tờm tus kơnòl bơh anih lơh broă geh gơnoar dê: “ Kuơ màng là cau lơh. Adat boh lam mìng pơlam hơ\sồng cih, ai tàm Adat den ờ hềt geh kơrnuat lơh glài lơi tus mờ broă lơỳai tơlik sră nggal pơlam. Dơ\ 2, mùl màl mờ đơs, kuang bàng lơh broă kơrnuat boh lam tàm ală gah, sơnah lơh broă dà lơgar den lài ngan là bơta chài, mờ dơ\ 2 den kung ờ huan jơh nùs. Kuơ màng ngan rlau jơh là kuang đơng lam bồ ală gah, sơnah lơh broă dà lơgar tàm gah mờ he drơng lơh, gơrềng tus adat lơi den pal đơng lam mơ bơh tu\ ringbal là pal rơcang lài, pal pơlam ală bơta lơi, pal kờ` geh nđờ kơrnuat, den pal lơh. Pal cih kơnòl bơh cau atbồ broă cih kơrnuat lơh glài bơh Gah lơh broă dà lơgar dê, dilah ờ gơtùi lơh den pal tơn jơh at gơnoar broă halà tam gơl ai lơh broă ndai.”

Nam 2015, kơnòl bơt bơtàu, ai tơlik sră nggal cih mùl màl bơh ală Gah, sơnah lơh broă dà lơgar, anih lơh broă ndrờm mờ Gah lơh broă dà lơgar là kơnjơ\ ngan, tàm hơ\ geh kơnòl bơt bơtàu mờ mut lơh ală rơndap broă mut ngui 18 adat geh Gơnoar ala mat dà lơgar tàm pơrjum dơ\ 8. Tàm tu\ hơ\, neh mut tus ală nhai lồi nam, mơya uă sră nggal pơlam mut ngui Adat boh lam kung lơyaì ai tơlik. Mùl màl do gam lơh kal ke làng bol in, kờ` geh bơta lơh ngan mờ nùs nhơm geh kơnòl uă ơh anih đơng lam cih gơs mờ ală anih lơh broă geh gơrềng, ngan là gơnoar bơh cau atbồ dê, nàng tơmù tus khà lơyah ngan rlau jơh bơta adat boh lam ờ gơtùi mut ngui ngan ngồn tàm rài kis tài kơp sră nggal pơlam mut ngui.

                                                                                   Cau mblàng K’ Duẩn.