VOV4.K’ho - Pah nam, rề sàr bơh trồ tiah, kòp lơh aniai tus mờ broă lơh sa suơn sre tàm lơgar he mờ khà di gơlan tus 1,5% khà phan geh lơh (GDP). Bu\ lah bảo hiểm broă lơh sa suơn sre geh ai ngui tơlòng tàm lơgar Việt Nam bơh nam 1982, mơya tus tu\ do mìng rơ\p geh di pơgăp 0,01% tàm khà kờp jơh ală bơta bảo hiểm ờ di rài kis kòn bơnus. Nđan lah bảo hiểm lơh sa suơn sre gam ờ hềt tơnguh geh cồng nha?

Jăt khà kờp ờ hềt tơl, phan bảo hiểm lơh sa suơn sre bơh ală anih lơh sa kă bro bảo hiểm sùm gơbàn hoàc huơr tus 200%. Kờp tus nggùl nam 2016, gùt logar geh di pơgăp 300 rơbô hìu, mpồl lơh sa suơn sre tus bal blơi bảo hiểm.

Mơya, tàm khà hơ\ geh tus 92% là hìu rơ[ah, ndrờm mờ rơ[ah mờ ndrờm neh geh dà lơgar dong kờl 100% ha là 75% khà priă bảo hiểm, khà cau blơi is mìng tơrgùm tàm ală anih lơh sa kă bro dờng lơh sa suơn sre, bè Tập đoàn cao su, ală anih lơh sa kă bro ròng kơnrồ dà toh…

Hoàc huơr bè lơh sa suơn sre tàm dơ\ mìu càl dờng sồ 10 mờ sồ 12 tàm nam 2017 là uă ngan tus mờ làng bol uă càr, [òn dờng. Tơnơ\ mờ pah dơ\ mìu càl dờng, dơ\ dà tih dà cò geh tai cau lùp nđan lah làng bol gam ờ tus bal blơi bảo hiểm lơh sa suơn sre, tàm tu\ di lah bảo hiểm lơh sa suơn sre geh tus mờ làng bol den geh tơmù 1 bơnah lơi hoàc huơr, kal ke dồs tàm tu\ gơbàn rềs àr, kòp tê jê să.

Hìu nhă ồng Nguyễn Tiến Huy, kis tàm [òn 3, xã Ea Lai, kơnhoàl Mdrăk, càr Dak Lak geh suơn tiêu 800 `jrong gơbàn hoàc huơr uă tài mìu càl dờng sồ 12 lài do lơh aniai pà g^t, kờ` bơcri priă lơh suơn tiêu do, hìu nhă neh pal càn mờ ngân hàng rơlao 500 tơlăk priă. Tu\ do rềs àr bơh trồ tiah lơh aniai, ờ g^t ai bơh tàm tiah lơi kờ` tơm dồs ngân hàng:

-Mìu dờng lơh bă ù gơbàn dà bam jo\ ngai, lơh aniai tus tòm tiêu, pơn jăt tai là càl pràn lơh ală `jrong tiêu gơbàn gơpừ jơh. Làng bol bol a` ờ geh priă prăp gàr lài mờ lòt càn priă ngân hàng kờ` lơh sa. Mơya tus tu\ tơnhào den gơbàn aniai jơh bloh, bol a` dan mờ ală kơnă, tàm hơ\ uă ngan là ngân hàng tơnjo\ dồs bol a` in.

Tàm càr Gia Lai, uă tiah sar lơgar ngài, ù tiah geh ờ niam, làng bol pơn jăt tơn gơbàn aniai tài broă geh tơnhào, ờ geh khà priă tăc, geh khà priă tăc ờ geh tơnhào. Jăt ồng Phạm Thanh Vân, Chủ tịch UBND xã Sró, kơnhoàl Kong Cro, càr Gia Lai yal, Dà lơgar pal kơlôi sơnơng ală broă dong kờl di pal kờ` dong kờl làng bol iang nùs lơh sa, ring niam rài kis:

-Bol a` ờ su\k ơm ngan mờ ală kal ke làng bol gơbàn bè broă tăc phan geh lơh là kal ke ngan. Làng bol ờ rơcang lài gơtùi. Bol a` kơ\p kờ` là bè broă lơh, ală kơnă pal geh gùng dà loh làng, pơgồp bal ha là lơh bè lơi kờ` geh anih tăc phan làng bol in.

Geh uă bơta lơh làng bol ờ gơboh kờ` mờ broă blơi bảo hiểm lơh sa suơn sre, tàm hơ\ geh bơta tòm là tài broă lơh sa suơn sre tàm lơgar he tam cah, dềt, ờ dờng. Uă làng bol ờ g6t bè broă dong kờl bảo hiểm lơh sa suơn sre, tu\ broă lơh do geh lơh tàm nam 2013 mờ ờ geh cồng nha tài anih lơh sa kă bro ờ gơboh kờ` tài khà rềs àr dờng ir.

Bè 1 hìu nhă làng bol tàm càr Hà Giang kờ` blơi bảo hiểm 1 nơm rơpu mờ khà priă tă rơlao 300 rơbô priă tàm 1 nam. Công ty bảo hiểm pal tă uă ngan priă hơ\ sồng gơtùi tăc geh 1 hợp đồng bảo hiểm, di lah rềs àr rơpu gơbàn chơ\t den broă sền kờ` g^t hoàc huơr gam tìp uă ngan kal ke rơlao tai. Mùl màl tàm tơngai tòng lòng blơi bảo hiểm lơh sa suơn sre pa do tàm càr Hà Giang ờ hềt geh hìu làng bol ròng ờ gal lơi kờ` blơi is bảo hiểm lơh broă sa suơn sre.

Rềs àr tàm broă lơh sa suơn sre dờng ngan, di lah kă bro bảo hiểm bè ờs den ờ geh anih lơh sa kă bro lơi kờ` lơh bơta bảo hiểm lơh sa suơn sre, tài broă di gơlan gơbàn hoàc huơr uă ngan.

Geh ờ uă kal ke tai là tu\ do Kes priă dong kờl rềs àr bơh Chính phủ ngui khà priă dong kờl loh làng ngan, bơh phan tam tus mờ phan ròng. Tu\ gơbàn rềs àr, gơwèt mờ ală hìu làng bol geh broă lơh sa dềt, ờ uă, khà priă geh dong kờl bu\ lah uă, mơya di lah pơn drờm broă pah nam pal blơi bảo hiểm lơh sa suơn sre kung ờ gơbàn kas ir sơl. Bơta do ni sơna gơs bơta ờ niam, ờ hòi jà làng bol tus bal blơi bảo hiểm lơh sa suơn sre.

Jăt ồng Hoàng Xuân Điều, atbồ Phòng Bảo hiểm lơh sa suơn sre, Bảo hiểm Bảo Việt yal, tu\ do bảo hỏêm lơh sa suơn sre mìng tơnguh bơtàu geh tàm ală rơndăp broă lơh sa suơn sre dờng bè ròng kơnrồ dà toh, tam cao su, ală rơndăp broă ròng phan tàm dà, làng bol gam ờ tus bal blơi bảo hiểm. Ồng Hoàng Xuân Điều pà g^t tai:

-Di lah đah ai càn priă geh cơ chế dong kờl tu\ càn priă den geh tai bơta pràn kờ` blơi bảo hiểm, geh broă dong kờl cau càn geh dong kờl priă, tơmù priă cồng. Kờ` broă lơi den geh dà lơgar kung pal tus bal, geh broă dong kờl loh làng kờ` ală bộ, gah lơh broă dà lơgar geh tơl bơta kờ` lơh.

Rơndăp broă Nghị định bè bảo hiểm lơh sa suơn sre neh geh bơ\t bơtàu. Jăt mờ hơ\, dà lơgar rơcang dong kờl 20% làng bol in, 90% khà priă bảo hiểm ai hìu rơ[ah in. Di gơlan nghị định geh lơh bơh nam 2018. Kờ` bảo hiểm lơh sa suơn sre tơnguh bơtàu, pal geh bơ\t bơtàu cơ chế broă lơh krơi is kờ` dong kờl làng bol, dong kờl anih lơh sa kă bro bảo hiểm, dong kờl ală anih ai càn priă, ai tơl bơta niam kờ` ai bảo hiểm lơh sa suơn sre mùl màl tus mờ làng bol.

Cau cih mờ yal tơng^t Ndong Brawl