VOV4.K’ho - Tàm 6 nhai bồ nam do, đah atbồ drà kă bro càr Gialai neh git go\ mờ lơh glài 35 broă lơh tìs ală khà tơl bè kloh niam ờ do ờ dă phan sa. Mpồl neh kup git nđờ jơt tấn poac, tơngi phan ròng, phan tàm dà mờ dà hùc lơh jơh tơ hìr ală bơta. Tàm hơ\, geh uă phan sa neh gơtìp [ô ồm, mơya tài priă jền, ală anih kă bro kung gam ai tac tàm drà kă bro:

Pa do, mpồl atbồ drà kă bro làm bă tiah neh lòt sền ni sơna anih kă bro is bơh mò Lê Thị Nguyệt, tàm hìu sồ 39, gùng Quyết Tiến, [òn dờng Pleiku. Tàm do, mpồl lơh broă geh gơnoar neh sền go\ uă bơta rau câu, ba`, kèu neh jơh tơngai ai ngui, pơr lồm tơngai ngui mờ kă bro phan sa ờ geh sră cơng tàng ờ do ờ dă kloh niam phan sa. Den tàng, mpồl atbồ drà kă bro làm bă tiah neh chu pơrguc mờr 40 ki\ phan bơna, lơh glài cau tờm anih kă bro do rlau 6 tơlak priă.

Kung tàm dơ\ lòt sền do, mpồl atbồ drà kă bro sồ 1 pơgồp bal mờ mpồl rơcang sơndră kă bro phan pồn tă dia di cơldu\ lơh broă cảnh sát lùp khàu cau tìs bè lơh sa- kuang àng càr Gialai neh lòt sền anih prap phan bơh ồng Vũ Hùng dê, ơm tàm gùng Hoàng Sa, [òn dờng Pleiku. Mpồl lơh broă làm gah neh sền go\ rlau 1 tấn poac ală bơta phan ròng lơh mrềt, ờ geh sră pơ àr yal tơnggit anih lơh gơlik. Anih do neh kă bro phan lơh mrềt bơh uă nhai do, tac git nđờ jơt tấn poac tàm drà kă bro [òn dờng Pleiku tàm tơngai jo\ jòng. Tu\ klo jơnau do, uă cau sùm ngui poac lơh mrềt nàng tru\ gơs phan sa hìu nhă in ờ suk ngan. Bi ùr Ngô Thị Hạnh, ơm tàm hìu sồ 36, gùng Ung Văn Khiêm, [òn dờng Pleiku, càr Gialai đơs: “ Pah poh, hìu nhă a` sa bơh 4 tus 5 dơ\ poac lơh mrềt, pơn yơu poac đà điểu, poac jơrke, poac iar… Ală bơta poac hơ\ a` blơi tàm drà. Mơya dilah anih kă bro tac poac ờ git loh anih lơh gơlik den a` kung ờ khin blơi tai. Digơlan a` mut tàm siêu thị blơi nàng niam rlau.”

Tàm nhai lơh broă tài ờ do ờ dă phan sa, ală mpồl lòt sền làm gah bơh càr Gialai dê neh tus sền rlau 1 rbô 300 anih lơh gơlik, kă bro phan sa tàm 17 bơh 17 kơnhoàl, [òn drà, [òn dờng. Bơh hơ\, neh sền go\ 213 anih lơh tìs ală bơta bè kloh niam ờ do ờ dă phan sa. Ală tìs uă ngan là phan bơna ờ hềt niam; ală bơta bè kòn bơnus ờ dipal; tìs bè cih mat phan sa; anih lơh gơlik, prap gàr phan sa ờ niam… Ală mpồl lòt sền làm gah neh lơh glài mờ priă 43 anih, chu pơrguc 16 bơta phan sa lơh tìs mờ tơngkah, bơsong broă lơh bơh 170 anih lơh gơlik, kă bro phan sa. Ồng Lê Huy Vinh, kuang jat jơng atbồ đah atbồ drà kă bro càr Gialai đơs: “ 6 nhai lồi nam geh uă ngan ngai chờ, den tàng bol a` tơr gùm tơl làm ală mpồl lơh broă làm gah sền gròi ờ do ờ dă phan sa bơh càr dê kung bè ală kơn hoàl, [òn drà, [òn dờng sồr. Bal mờ hơ\, tu\ lòt sền, bol a` mut lơh niam broă mblàng yal, bơto bơtê ală sră nggal kơrnuat boh lam, tơnguh niam nùs nhơm bơh ală cau tờm anih lơh gơlik, kă bro phan bơna tus mờ cau ngui sa.”

Tơnơ\ yal uă ngan ka dà lềng tiah bơh Hà Tĩnh tus Thừa Thiên- Huế gơtìp chơ\t tài bơh gơtìp bơtờp kim loại khih jơlai ngan geh jun lòt kă bro tàm tiah đah jum dà lơgar mờ Tây Nguyên, uă làng bol càr Gialai kơlôi rơcang ngan tu\ blơi phan sa geh bơh dà lềng. Geh tu\, uă cau tru\ gơm phan sa tàm tơngai jo\ jòng ờ khin sa ală phan sa dà lềng tài dơ\ sàu sa pah ngai bơh hìu bơnhă dê. Nàng làng bol mờ gơ\p bơyô gi\t wa\ loh làng rlau bè broă sền sơ wì, sền gròi phan sa dà lềng bơh anih lơh broă geh gơnoar tàm tiah do dê, cau ai tơngi\t jơnau do geh dơ\ boh bơr mờ ồng Nguyễn Văn Đăng kuang atbồ Mpồl lơh broă ờdo ờdă kloh niam phan sa càr Gialai:

Ơ ồng, phan sa dà lềng là dùl tàm ală phan sa kuơmàng ngan gơ wèt tus mờ làng bol càr Gialai. Mơya, tơngai lài, uă làng bol ờ khin mờ kơlôi rơcang bè jơnau yal phan sa bơtờp kim loại khih jơlai uă tàm Tiah tàm gùl lơgar geh jun tăc tàm Tây Nguyên. Tàm bơta hơ\, Mpồl lơh broă ờdo ờdă kloh niam phan sa càr Gialai neh lòt sền mờ sền gròi bè lơi bè bơta do?

Ồng Nguyễn Văn Đang: Lơh jat broă rơndăp lơh mờ bơta đơng lam bơh Mpồl lam sồr ală gah bè kloh niam ờdo ờdă phan sa Dà lơgar dê mờ bơh Gah Lơh sơnơm dà lơgar dê, Mpồl lơh broă ờdo ờdă kloh niam phan sa càr Gialai là anih lơh broă sùm neh sồr mpồl đơng lam làm gah lòt sền nisơna ală anih lơh sa kă bro bè phan tàm dà mờ ală anih prăp phan mrềt prăp gàr ka tàm ù tiah bơh càr Gialai dê. Tàm tơngai pa do, mpồl neh lòt sền jơh ală anih prăp phan mrềt nàng sền ală ka geh anih lơh bơh tiah lơi tu\ rê tus tàm ù tiah càr Gialai. Ndrờm bè bàr pe bơta ka geh jun bơh Phú Quốc, Hải Phòng, Nha Trang mờ Quy Nhơn, bơh lòt sền ndrờm bè ală anih do neh geh tơl ală sră nggal yal loh làng anih blơi ală ka tu\ ai kă bro tàm ù tiah càr Gialai. Den tàng bè hơ\, a` gơtùi đơs mờ làng bol là, ală ka bè hơ\ neh lơh jat ală sră nggal gơrềng tus adat boh lam, lơh jat di jơnau sồr, làng bol gơtùi iang nùs ngui sa.

Tàm ală tu\ lòt sền, sền gròi ală anih kă bro, dilah sền go\ lơh tìs tàm broă kă bro phan sa ờ geh tơl kloh niam, ờdo ờdă, den Mpồl geh lơh glài bè lơi, ơ ồng?

Ồng Nguyễn Văn Đang: Tu\ lòt sền tơl jơh bè hơ\, dilah sền go\ anih kă bro lơi ờ loh làng anih blơi, ờ lơh geh bơta kloh niam ờdo ờdă phan sa, den bol a` kràn cê jơh nùs lơh glài, ờ lời phan sa [ơ\ lơh aniai tus pràn kơldang să jan làng bol dê. Bè, mpồl neh ai dùl e\t mờ lòt sền, tơnơ\ tu\ geh cồng nha tơngo\ phan sa hơ\ ờ geh tơl bơta kloh niam, den kràn cê jơh nùs ờ ai anih lơh broă hơ\ in lơh broă tai, mờ tus tơ\p pơrgu\ jơh ală phan sa [ơ\ [ơl, mơkung lơh glài mờ priă ală anih lơi lơh tìs, tơrmù e\t ngan rlau jơh phan sa digơlan lơh khih cau.

Tơngai tus, nàng kờn sền gròi niam bơta niam phan sa geh ai bơh dà lềng, kung bè dong cau ngui sa càr Gialai iang nùs rlau tàm broă ngui phan sa, Mpồl geh lơh ală broă lơh lơi, ơ ồng?

Ồng Nguyễn Văn Đang: Tàm tơngai tus, nàng sền sơ wì ờdo ờdă anih ai mờ lơh gơlik phan sa, kuơmàng là phan sa dà lềng, den mờ gơnoar broă là anih lơh broă sùm, dong broă Mpồl đơng lam ờdo ờdă kloh niam phan sa bơh càr dê in, bol a` geh tus sền jơh ală drà bơh sơn rờp, bè drà dờng Pleiku, ală drà tàm kơnhoàl, ală drà lơh is, lòt sền jơh ală phan sa geh gơrềng tus dà lềng kờn sền gròi ờ lời phan sa [ơ\ [ơl geh tăc tàm drà, lơh aniai tus pràn kơldang să jan cau ngui sa dê.

Ưn ngài ồng uă ngan.

Mờ ală jơnau mờ ồng Nguyễn Văn Đang kuang atbồ Mpồl lơh broă ờdo ờdă kloh niam phan sa càr Gialai dê yal, gơtùi đơs, cau ngui sa càr Gialai gơtùi iang nùs bè anih ai mờ lơh gơlik bơh phan sa dà lềng gam geh tăc tàm drà.

                                               Cau cih mờ yal tơng^t  K’ Duẩn - Lơ Mu K’ Yến