VOV4.K’ho - Sơnoa boh lam nam 2013 geh ring bal neh tơl^k dùl broă lơh kuơ màng tàm rài lơh sơnoa boh lam lơgar Việt Nam dê, lơh gơs tơngu me adăt boh lam ai broă pơn jăt tai bơ\t bơtàu dà lơgar geh adăt boh lam XHCN, pơn jăt tai tơnguh bơtàu broă lơh sa kă bro jăt gùng dà XHCN. Tơnơ\ mờ tu\ sơnoa boh lam geh ring bal, Gơnoar ala măt dà lơgar neh lơh mờ bơtơl 1 khà dờng ală adăt, mhar ai sơnoa boh lam mu\t tàm rài kis. Tơnkah 70 nam ngai te\ khà sơnrờp ngan pồ geh Gơnoar ala măt dà lơgar Việt Nam, tàm jơnau “Gơnoar ala măt dà lơgar mờ cau te\ khà” geh jơnau yal Gơnoar ala măt dà lơgar kơnă 13 mờ broă lơh gơs adăt boh lam jăt nùs nhơm sơnoa boh lam nam 2013 dê.

Jăt PGS.TS Lê Minh Thông, kuang jăt jơng atbồ anih duh broă adăt boh lam Gơnoar ala măt dà lơgar yal, sền wơl 70 nam do di gơlan he go\ là, 1 tàm ală cồng nha geh pơnrơ ngan Gơnoar ala măt dà lơgar he dê là broă tơl^k 5 pang sră sơnoa boh lam. Tàm hơ\, sơnoa boh lam nam 2013 geh ring bal neh ai tơl^k pràn ngan dong kờl dà lơgar mu\t tàm tơngai tơnguh bơtàu pa, lơh mùl màl jơh bơta niam mờ broă lơh wơl, sơlèt mờ ală kal ke di lah geh lơh tơl, nền nòn mờ di pal ală kơnroăt tàm sơnoa boh lam nam 2013 dê. Lơh jăt sơnoa boh lam nam 2013, tàm tơngai do, Gơnoar ala măt dà lơgar neh tam gơl, bơtơl uă sră nggal adăt boh lam kuơ màng, tơrgùm tàm ală adăt bè bơyai broă lơh ală anih lơh broă dà lơgar bè: adăt bơyai broă Gơnoar ala măt dà lơgar, Gơnoar atbồ lơgar, Anih cah rơ`a làng bol, Anih sền gròi ai ngui kơrnoăt boh lam làng bol, Adăt bơyai broă gơnoar atbồ tàm ală tiah… Bơdìh hơ\ tai, Gơnoar ala măt dà lơgar kơnă 13 kung neh tơl^k uă adăt kờ` tơnguh gơnoar kòn bơnus bè: Adăt broă làng bol mờ phan bơna tam gơl, Adăt lơh glài ku\p jàm tam gơl, Adăt yal yă lơh glài ku\p màng broă làng bol mờ phan bơna tam gơl, Adăt yal uă ku\p jàm tam gơl… Jăt PGS.TS Lê Minh Thông đơs, mờ rơlao 100 adăt geh ring bal tàm tơngai lơh broă do, Gơnoar ala măt dà lơgar kơnă 13 neh dờp geh ală bơta niam tàm broă lơh mờ lơh gơs adăt boh lam dà lơgar he in: “Gơnoar ala măt dà lơgar pơn jăt tai tam gơl pa, mà lài jơh là tam gơl broă lơh adăt boh lam. Broă kờ` tơmù ngan tu\ do là he lơh adăt dờng ir, ală adăt geh uă ir mờ bè hơ\ tu\ lơh gơs adăt den rài kis neh tam gơl lài. Den tàng, tam gơl broă lơh adăt là he lơh adăt dềt mơ, tơnơ\ mờ hơ\ lơh gơs adăt dờng. Mìng geh lơh adăt dềt hơ\ sồng geh lơh mhar, geh tơl bơta niam cri bơyai uă”.

Geh sền niam ngan broă lơh adăt boh lam Gơnoar ala măt dà lơgar dê tàm tơngai do. GS.TS Trần Ngọc Đường, kuang jăt jơng atbồ anih lơh broă Gơnoar ala măt dà lơgar lài do đơs là: broă lơh adăt Gơnoar ala măt dà lơgar dê neh geh sùm mờ geh tam gơl pa mờ sơlơ ngai sơlơ geh cồng nha rơlao jăt nùs nhơm sơnoa boh lam dê, lơh jăt ală gùng dà, broă lơh bơh Đảng mờ neh geh ală cồng nha kuơ màng. Đơs ngan, khà ală sră nggal adăt boh lam, kơrnoăt sồr geh Gơnoar ala măt dà lơgar, Anih duh broă sùm Gơnoar ala măt dà lơgar tơl^k sơlơ ngai sơlơ tơnguh mờ khà niam kung sơlơ ngai sơlơ tơnguh bal sơl. Jăt ồng Trần Ngọc Đường đơs, tơngai tu\ do, tu\ ală gah broă lơh ndrờm geh adăt, geh broă lơh adăt gam sơlơ ngai sơlơ lơh gơs niam, broă lơh adăt Gơnoar ala măt dà lơgar dê pal wèt jăt broă lơh niam di pal, ờ go\ di pal lơh uă ơnàng bè lài do: “Broă lơh adăt boh lam lơgar he dê neh mu\t tàm tơngai adăt geh tơl mờ khà niam pal geh tơnguh bal, tu\ do pal mu\t tàm broă tam gơl, bơtơl adăt. Sền gròi tàm bơta niam broă lơh Gơnoar ala măt dà lơgar dê den pal pơn jăt tai tơnguh rơlao tai khà niam broă lơh adăt tàm tơngai tus là lơh adăt jăt bơta niam di pal, jăt a` kơlôi kal ke rơlao jăt mờ broă lơh uă, ơnàng, tơl^k geh nùs nhơm kơ\p kờ` làng bol dê di pal mờ mùl màl, mơya tơl^k geh bơta tàm mùl màl jăt gùng dà broă lơh niam kòn bơnus dê. Rơndăp broă adăt hơ\ geh ring bal hơ\ sồng geh khà niam uă, hơ\ sồng mu\t tàm rài kis”.

Tơngai Gơnoar ala măt dà lơgar kơnă 13 lơh broă mờ broă bơyai lơh ai jơnau đơs pơgồp bal bơh làng bol dê tus mờ ală sră nggal adăt boh lam kuơ màng bè sơnoa boh lam, adăt broă làng bol mờ phan bơna tam gơl, Adăt lơh glài ku\p jàm tam gơl neh pà go\ broă tam gơl pa Gơnoar ala măt dà lơgar dê tàm broă lơh adăt boh lam, tơl^k nùs nhơm làng bol lơh tòm, broă lơh nền nòn tàm broă lơh adăt boh lam, hòi jà geh bơta ngăc ngar, broă ring bal bơh làng bol, gàr niam nùs nhơm loh làng, song dơ pă, ndrờm bal tơn tàm tu\ rơcang lơh rơndăp broă sră nggal. Ồng Nguyễn Văn Yểu, kuang jăt jơng atbồ Gơnoar ala măt dà lơgar lài do đơs là, tàm tơngai tus, pal pơn jăt tai tam gơl pa broă lơh adăt kờ` tơnguh rơlao tai bơngă, gơnoar bơh tơl nă cau geh gơnoar lơh adăt boh lam: “Pal pơn jăt tai tam gơl pràn rơlao kơrnoăt lơh adăt mờ jăt a`, kơrnoăt lơh adăt là he pal tơnguh broă sền gròi mùl màl, kơlôi sơnơng khoa học mờ tơl^k loh broă lơh. Kuơ màng ngan là tu\ neh geh rơndăp broă lơh ing, den pal tơl^k loh làng kờ` ală cau geh tơl pràn, ngăc ngar, geh nùs nhơm sền gròi tus bal pơgồp jơnau đơs bơh lài tơn”.

Lơh adăt là 1 tàm ală gơnoar tòm Gơnoar ala măt dà lơgar he dê. Mờ ală adăt neh geh Gơnoar ala măt dà lơgar ring bal kờ` lơh mùl màl jơh sơnoa boh lam nam 2013, broă lơh adăt Gơnoar ala măt dà lơgar neh ai tơl^k tơngu me adăt boh lam drơng broă tam gơl pa tơl ală bơta dà lơgar dê mờ tơrgùm lơh sa bal mờ dunia lơgar he dê jăt broă lơh sơlơ ngai sơlơ geh uă ơnàng. Broă pơn jăt tai tam gơl pa, tơnguh khà niam broă lơh adăt Gơnoar ala măt dà lơgar là broă lơh geh nùs nhơm niam, di pal kờ` lơh di mờ ală kơnòl neh geh ai tàm rài lơh broă pa.

        Cau cih mờ yal tơng^t Ndong Brawl