VOV4.K’ho – Bulah geh uă rlau tàm khà mpồl lơh sa kă bro gùt lơgar dê, mơya bơh lài tus tu\ do, mpồl lơh sa kă bro is kung ờ jai mờ mpồl lơh sa kă bro dà lơgar, mpồl lơh sa kă bro geh priă bơcri bơh lơgar ndai. Pơrjum dà lơgar 5, kơnă 12 bơh Đảng dê pa do neh đal git: Bơtàu tơnguh lơh sa is gơ gơs là dùl bơta pràn chul chồl kuơ màng ngan bơh rài lơh sa dà lơgar dê. Do geh sền là gùng dà niam ngan tàm bơta tam gơl pa nùs nhơm sơnơng bơtàu tơnguh lơh sa jat broă lơh công nghiệp hoá, hiện đại hoá dùl bă kơ\ kơljap.

Jat ală cau jak chài lơh sa, pơrjum dà lơgar 5 cribơyai mờ đơs tờm ală bơta ờ geh sền là pa, mơya gơ cèng bơta gơ rềng bal, hơ\ là đal git bơngă bơh lơh sa dà lơgar mờ lơh sa is, geh ơn tàm bơta mut gơ rờm bal lơh sa dunia. Broă Đảng đal git bơtàu tơnguh lơh sa is gơ gơs là dùl bơta pràn chul chồl kuơ màng bơh rài lơh sa dà lơgar dê neh đơs ngan bơta kuơ màng bơh mpồl lơh sa do dê, pờ gơs dùl bơta sền pa ngan ngồn bè lơh sa is, mờ jơnau kờ` bơtàu tơnguh bơta pràn is bơh mpồl lơh sa kă bro tàm lơgar dê.

Kờ` lơh sa is bơtàu tơnguh di mờ gùng dà broă lơh mờ Nghị quyết pơrjum dà lơgar 5 ai tơlik den geh uă ngan bơta nàng cribơyai. Tài bơh lài tus tu\ do, lơh sa is bulah geh ală tam gơl tàm bơta bơtàu tơnguh bal, mơya ngan ngồn den kung gam ai go\ uă bơta ờ niam, hơ\ là: Ờ pràn bè jak chài atbồ mờ ờ tơl priă bơcri. Den tàng mpồl lơh sa kă bro is geh crơng gơs uă ngan, mơya ờ jai lơh broă kung uă ngan sơl. Jat jơnau yal bơh Phòng thương mại mờ công nghiệp Việt Nam, khà ngan ngồn bè mpồl lơh sa kă bro gam lơh broă, bơtàu tơnguh mờ geh tă dia bơh gùt lơgar dê tu\ do mìng mờr rlau 300 rbô, tàm hơ\ [òn dờng Hồ Chí Minh geh 180 rbô mpồl lơh sa kă bro. Broă mpồl lơh sa kă bro geh crơng gơs mờ ờ jai lơh broă tài ờ jai tàm pơr lòng bơtàu tơnguh, hơ\ kung là bơta geh ngan bơh rài lơh sa drà kă bro dê.

Tơngai lài, dà lơgar neh tơlik uă adat, thông tư, nghị định mờ kuơ màng là nghị quyết sồ 35 bơh Chính phủ dê bè dong kờl mờ bơtàu tơnguh mpồl lơh sa kă bro geh mut lơh, lơh gơs ală tam gơl tàm broă tam gơl sră nggal hành chính, ai geh bơta [uơn nàng mpồl lơh sa kă bro in bơtàu tơnguh. Mơya uă mpồl lơh sa kă bro đơs là: Chính sách dà lơgar dê niam ngan, mơya tu\ tus mờ mpồl lơh sa kă bro mờ anih ai ngui ngan ngồn den pal roh tu\ tơngai jo\ ngan. Ờ mìng bè hơ\, ală anih lơh broă geh gơnoar mờ ală sră nggal kal ke kung bè nùs nhơm lơh broă ờ niam bơh kuang bàng, cau lơh broă tàm mpồl lơh broă dà lơgar là bơta kòl yan nàng ală mpồl lơh sa kă bro geh dờp bơta dong kờl. Ồng Lư Nguyễn Xuân Vũ, Chủ tịch Hội đồng quản trị kong ti cổ phần xuất nhập khẩu N.P.T đơs là: “Đơs ngan den chính sách bơh dà lơgar tam gơl uă ngan, kuơ màng là sền gròi ngan tus bơta bơtàu tơnguh bơh mpồl lơh sa kă bro dê. Mơya ờ di mpồl lơh sa kă bro lơi kung git chính sách hơ\ mờ ờ di mpồl lơh broă dà lơgar tàm tiah lơi kung ngui ală chính sách hơ\ nàng dong kờl mpồl lơh sa kă bro in, ờ hềt ngui ală chính sách geh kuơ mpồl lơh sa kă bro in. Hơ\ là dùl bơta kòl yan.”

Broă sền dờng màng lơh sa is neh pờ geh bơta kơp kơnờm pa ai jơnau kờ` bơtàu tơnguh 1 tơlak mpồl lơh sa kă bro tàm nam 2020. Bulah bè hơ\, jat tiến sĩ Vũ Thành Tự Anh, kuang atbồ broă lơh bơto bơtê lơh sa Fulbright tàm [òn dờng Hồ Chí Minh, kờ` lơh sa is bơtàu tơnguh di mờ bơta ngan ngồn den ba` kơlôi lài ngan tus khà mpồl lơh sa kă bro mờ pal sền gròi lài tus cồng nha lơh broă. Pal sang mơ ală bơta ờ ringbal tàm broă kờp tă dia đah mpồl lơh sa kă bro dềt mờ dimơ mờ hìu nhă kă bro is. Tài jơnau mờng chài bơsram geh bơh cơ chế 2 khà priă là dùl bơta tìs mờ neh pal sang lời. Den tàng, bơta kuơ màng là pal lơh geh dùl bă tiah kă bro niam, song dơpă ai ală mpồl lơh sa kă bro in lơh broă dùl bă ringbal. Tiến sĩ Vũ Thành Tự Anh đơs tờm: “Pal krà` cê sang tă dia ơpah. Tài tu\ sang tă dia ơpah, dùl bơta den lơh geh bơta ringbal đah ală mpồl lơh sa kă bro, dơ\ 2 là lơh ală hìu nhă kă bro is pal tam gơl broă lơh he dê. Mờ ngan là tàm tu\ sang tă dia ơpah, den dà lơgar geh ală broă lơh dong kờl bè kỹ thuật.”

Dong kờl bè kỹ thuật tàm do hơ\ là dong hìu nhă kă bro is lơh sră nggal yal priă dia mờ bơtto bơtê cau lơh kế toán; sang cơ chế lùp sền, sền gròi tă dia; ală hìu nhă kă bro is pal lơh kơnòl bè bảo hiểm xã hội, bảo hiểm ờ geh broă lơh bè ală mpồl lơh sa kă bro is. Tu\ hìu nhă kă bro is geh tơl ală bơta pal geh den khi geh guh is gơs mpồl lơh sa kă bro ờ duh pal chul chồl, rồn bơ klơn.

Kờ` mpồl lơh sa kă bro bơtàu tơnguh bơh lơh broă sơn rờp tus tu\ lơh broă kơljap, ờ gơtùi lời mpồl lơh sa kă bro kơlôi rơcang is mờ kờ` pal geh ală broă lơh dong kờl ngan ngồn. Tiến sĩ Trần Hoàng Ngân, cau jak chài lơh sa đơs là: “Dong kờl ndo ờ di là dong kờl mờ priă jền, mơya là dong kờl bè kòn bơnus, bè sră nggal hành chính, mờ tam gơl hành chính. Dong kờl mờ broă là bol he bal mờ mpồl lơh sa kă bro tă bơsong ală kòl yan, kal ke bơh mpồl lơh sa kă bro tu\ do dê, crơng gơs ală mpồl, ală ban, ală trung tâm nàng dong mpồl lơh sa kă bro hòi jà bơcri priă kung bè hòi jà kă bro.”

Bơta kuơ màng tai là đal git lơh sa kă bro geh bơngă lơh tờm, mơya tàm uă gah kuơ màng pal ai geh bơta [uơn nàng lơh sa is geh tus bal tam klac mut lơh ală bơta broă mờ mpồl lơh sa kă bro dà lơgar ờ lơh, bơh hơ\ dong mpồl lơh sa kă bro is bơtàu tơnguh bal.

Dùl bơta tai mờ ală cau jak chài lơh sa kung bè ală cau tơlik rơndap broă lơh đơs tus mờ lơh sa is, hơ\ là pal geh bơta tam klac bal đah ală mpồl lơh sa kă bro. Kă bro pal geh bơ yô, dilah mpồl lơh sa kă bro is Việt Nam sùm sơnơng là broă cau lơi cau hơ\ lơh, ờ git tam klac bal mờ gơp bơtàu tơnguh bơta pràn is nàng brồ guh tàm drà kă bro den ngan ờ tu\ lơi gơtùi geh ală tập đoàn lơh sa is dờng mờ pràn bè ală lơgar tàm dunia.

                                                                                     Cau cih mờ yal tơnggit K’Duẩn