VOV4.K’ho - Tàm Tây Nguyên geh ua\ ngan bơhìan go\ ngan bơhìan chài rgơi niam mờ lơh yàng chờ gờm pràn sa\ ja` bơh làng bol cau Rơđê la dùl tàm khà hơ\. Ala\ ntas cing   gơ niam bal mờ bơkah dà tơrnờm mờ niam bơne\ phan soh bơhìan lời ala\  mò ồng  dờng sơnam ngan la adat bơhìan nàng kòn sau ai go\ bơta git jơnau mờ mò ồng, mè bèp, hơ\ la bơta niam tàm bơhìan sền kuơ cau dờng sơnam bơh kòn cau Rơđê.

            Tàm hìu jòng bơhìan bơh hìu `ô sa Yang Sin, tàm [òn Akô Dhông, [òn dờng Buôn Ma Thuột, càr Dak lak, ntas cing nggồr nggàc ngan. Do la sap ntas cing chờ, yal adat bơhìan lơh yàng gờm chờ pràn sa\ ja` tus mờ ala\ mò ồng dờng sơnam tàm [òn  rcang geh lơh.

            Tàm mpang hìu, 12 drap tơrnờm neh geh kơt tàm ala\ jrong jat  rơndap bơh dờng tus dềt ( kờp bơh hờ bơdĩh mpồng mut),  bor cing lơ ngô,  sơng gơr dờng neh kơt tềng dra. Ntas cing geh tu\ dờng, tu\ dềt, chul chồl, hòi jà tơl na\ cau tàm [òn mờ nac  rềp ngài tus chờ bal.

            Cau tờm bơh dơ\ lơh yàng chờ pràn sa\ ja` la 6 na\ mò ồng dờng sơnam bơh 76 tus 84 sơnam,  soh ala\ phan bơhìan pa,  nggui tềng anih  bồ bic. Dơ\ lơh yàng gờm chờ pràn sa\ ja` geh lơh jat bơh 8 sruh ntas cing, Tơl sruh ntas cing geh yal dùl broa\ lơh kờ` pal lơh. Tơnơ\ cau đơng lam bơyai lơh đơs mut lơh ala\ adat bơhìan,  jơnau cing ‘’Hòi rê bơtòm’’ geh dròng, ala\ ùr ơruh Rơđê tàm phan soh kòn cau tam ya nàng gờm  chờ. Jat hơ\, ala\ kòn sau tàm hìu nha\ dơ\ dùl na\ jào phan, dò kòng tàm tê ala\ mò ồng.  Adat geh pơnjat  lơh mờ bơnah `ô tơrnờm tàm jơh 12 drap, iat dròng cing mồng mờ đơs crih kòn cau.

            Tus bal dơ\ lơh yàng,  ua\  làng bol tàm [òn Akô Dhông, ngan la ala\ cau dờng sơnam gơ lơh chờ hờp. Khi bè rê wơl  tàm dơ\ lơh chờ rài yau [òn lơgar dê gam  pin dờ`  yàng kơh yàng bơnơm mờ ala\ adat bơhìan bè dùl bơnah rài kis. Mò H’ Lũ Arul, 81 sơnam, la dùl tàm 6 na\ mò ồng geh lơh yàng, boh bơr:

            Do la dơ\ lơh yàng chờ ai cau dờng sơnam in, tài bè rài yau den do la tu\ nàng kòn sau geh  lơh git tus bơta git jơnau mờ mè bèp. Ai tu\ do,  dà lơgar sền gròi drơng tus cau dờng sơnam den tàng atbồ [òn  dờng tus bơyai lơh gờm chờ  cau dờng sơnam tàm [òn Ako Dhông bol a`. Bơh tềng do den jơh ala\ làng bol tàm [òn Akô Dhông drờm chờ ngan. Ngai do,  ngai chờ,  phan   pơdơng yàng la 1 nơm sur mờ 1 nơm kơnrồ.

            Mờ ala\ cau gam kơnòm sa\, do la tu\ kuơ màng ngan nàng khi go\ mờ mat mờ dờp git broa\  adat bơhìan chài rgơi kòn cau he dê. Tàm bùi lơh yàng geh ua\ klau pơnu,  ùr ơruh la kòn sau bơh ala\ mò ồng  geh lơh yàng tus gờm chờ, chờ bal mờ ala\ mò ồng. Lo\ H’ Zuni Niê sau ùr bơh mò H’ Gôc Niê ai git:

             Ngai do,  geh tus bal dơ\ lơh yàng  gờm chờ pràn sa\ ja` mo dê, a` gơ lơh  chờ ngan mờ boh gơbài ngan tài geh sền tu\ mò geh lơh yàng gờm chờ pràn sa\ ja` mo dê, kung kơp kờ` mò pràn sa\ ja`  rlau tai nàng kis jo\ mờ kòn sau ram mhu\, boh gơbài rlau.

             Tàm bơhìan  chài rgơi  bơh cau Rơđê, dơ\ lơh yàng gờm chờ pràn sa\ ja` la dùl adat bơhìan kuơ màng ngan. Jat  bơhìan,  tu\ cau tờm hìu tòm bơh 60 sơnam dờng rlau  den  geh kòn sau tàm hìu bơyai lơh  yàng gờm chờ pràn sa\ ja`. Do la broa\ lơh geh pơrya  nàng ai go\ nùs nhơm git  jơnau bơh kòn sau tus mờ cau neh deh ròng dờng he.

             Tàm bơh  bơta do,  di tu\ ngai dunia cau dờng sơnam nam do, UBND sơnah [òn Tân Lợi, [òn dờng Buôn Ma Thuột, càr Dak Lak neh bơyai lơh wơl lơh yàng gờm chờ pràn sa\ ja` ai ala\ mò ồng  dờng sơnam tàm [òn Akô Dhông.  Lơh yàng geh mut lơh mờ bơta lơh bal bơh bơta pa mờ bơhìan,  phan duh yàng mờ bơnah  lơh yang geh  ờ duh lơh,  mìng  lơh wơl broa\ dròng cing mồng, dò kòng nting sap  pràn sa\ ja` mờ `ô tơrnờm, tơnơ\ hơ\ la bơnah   lơh chờ. Ồng Y Blah Êban,  kra [òn [òn Akô Dhông ai git:

            Bè rài yau la cau lơh yàng sa rpu kơnrồ  nàng gờm chờ  dờng sơnam, cau kra den tàm hìu nha\ lơh yàng is ờ hềt lơh jat broa\ lơh bal tàm [òn,  trơgùm jơh ala\ cau dờng sơnam tàm sơnam 70, 80 lơh bal bè do. Do la dơ\ sơnrờp dùl broa\ lơh bè do geh bơyai lơh, den tàng a` kung kơp kờ` broa\ lơh do sùm geh lơh.

             Jat bơhìan, broa\ lơh yàng chờ gờm pràn sa\ ja` bơh cau Rơđê geh lơh tàm 3 ngai, bulah bè hơ\ mờ broa\ lơh bal do, mìng lơh ìol tàm dùl ngai, bơyai lơh jat broa\ lơh [òn lơgar nàng pơ gồp bal tơmù kal ke bè pria\ jền ai cau tờm lơh mơya gam gàr geh bơhiàn niam jat adat bơhìan bơh cau Rơđê. Do  ờ mìng la tu\ nàng kòn sau geh  git jơnau mờ mò ồng mè bèp,  ai go\ bơta tam klac bơh mè bèp mờ kòn sau, làng bol tàm jơi nòi mờ làng bol tàm [òn làng mờ gam la anih bơto bơtê bơhìan mờ tơngguh jơnhua ala\ bơta kuơ niam bơne\ bơh hìu nha\ jat  jơi đah mè tàm rài kis mpồl bơtìan.

          Cau mblàng K’ Brọp