VOV4.K’ho - Dilah lơh yàng dà mbòr, lơh yàng `ô lềr bông… la dơ\ lơh yàng `ô sa kuơ màng ngan bơh mpồl bơtìan [òn lơgar, den  dơ\ lơh yàng dò kòng kơp kờ` pràn kơldang sa\ ja` la dùl adat bơhìan pal geh tàm rài kis bơh tơl cau Rơđê tàm Tây Nguyên.

            Dò kòng kơp kờ` pràn  kơldang sa\ ja` la dùl adat bơhìan kuơ màng ngan bơh rài kis cau Rơđê dê. Den tàng,  lài  mờ tu\ bơyai lơh yàng, hìu nha\ geh cri bơyai nền nòn ngan, rwah ngai niam, nhai niam, lòt ai cau bơjơu mờ cau tờm rềp ngài rê tus. Phan lơh yàng  pal geh dùl drap tơrnờm, phan pơ dơng yàng mờ ala\ kòng mờ pal geh la bòr cing mồng. Hìu nha\ pal rcang lài drap tơrnờm mờ ala\ phan lơh yàng  kơp kờ` pràn sa\ ja`, ờ  geh dờp bơta ta\ pơ gồp bal bơh [òn lơgar. Ala\ cau pas, khi jà jơh làng bol  ala\ [òn rềp tus bal `ô sa.

            Ồng Nhất kra [òn [òn Klat A, xã Ea Drông, thị xã Buôn Hồ, càr Dak Lak ai git,  tàm rài kis bơh dùl na\ cau,  tơl na\ cau geh lơh yàng kờ` pràn sa\ ja` tàm ua\ tu\ krơi is, den tàng gơ jat mờ tàm  sơnam bơh cau geh lơh yàng mờ ala\ phan  pơdơng yàng mờ tơrnờm geh rcang gơ in di pal:

            Dơ\ lơh yàng sơnrờp tu\ pa deh la  dơ\ lơh yàng khồm tồr- sơnđan mat la dùl drap tơrnờm mờ 1 nơm iar, git sa den geh lơh yàng mờ 3 nơm iar, 3 drap tơrnờm, tu\ 5-6 sơnam den lơh yàng sa dùl nơm sur, 3 drap tơrnờm, 10 sơnam den sa dùl nơm sur, 5 drap tơrnờm, 15-16 sơnam den lơh yàng sa dùl nơm sur  dam neh krau mờ 5 drap tơrnờm, 20-22 sơnam  den sa dùl nơm sur dam neh krau mờ 7 drap tơrnờm, tu\ neh geh 2-3 na\ kòn den lơh yàng sa dùl nơm kơnrồ, 5 drap tơrnờm, geh 5-6 na\ kòn den lơh yàng sa dùl nơm kơnrồ mờ 7 drap tơrnờm, tu\ neh geh sau se den geh lơh yàng sa dùl nơm rơpu mờ 7 drap tơrnờm. Hơ\ la ala\ phan bơdơng yàng mờ tơrnờm `ô pal geh, bal mờ hơ\ tai nđờ phan  pơdơng yàng mờ drap tơrnờm den hìu cau  lơh yàng geh ai jơh tơl cau tus `ô sa.

            Tu\ tus tu\ jiơ lơh yàng,  cau  geh dò kòng kơp kờ` pràn  kơldang sa\ ja` geh soh phan bơhìan kòn cau, nggui niam tềng đap phan pơdơng yàng. Cau bơjơu geh hòi yàng, jà ỳang bơnơm, yàng dà, mò pàng yau rê sền. Ồng kơp kờ`  yàng sền ai  ala\ bơta niam ngan rlau jơh cau geh lơh aỳng in, ngan  la pal pràn kơldang nàng lơh broa\ lơh sa. Ồng Kol, kis tàm [òn Tơng Ju,  xã Ea Kao, [òn dờng Buôn Ma Thuột, ai git:

            Tu\ hòi yàng den pal jà jơh ala\ cau yàng rê tus lơh yàng  pràn sa\ ja`, ai ala\ bơta niam bơne\,  pràn kơldang cau tờm hìu,  lơh kòi, tam tơngời bồng bong bềng đam… Tơnơ\ hơ\,  cau geh lơh yàng pràn sa\ ja` `ô tơrnờm mờ geh cau hòi yàng bong mhàm tềng jơng…

            Mơ tơnơ\ hơ\ ntas nggồr cing mồng. Cau lơh yàng at kòng  lơngô dò tềng tê ma cau geh lơh yàng. Tơnơ\ hơ\,  ala\ cau tàm hìu nha\ dơ\ dùl dơ\ ntàu  kơp kờ` cau geh lơh yàng. Cau ùr tờm hìu la cau geh  nting sap kơp kờ` sơnrờp, tơnơ\ la ala\ mơi,  mlo\, oh mi ùr tàm hìu. Tơnơ\ ala\ cau ùr tàm hìu nting sap  jơh, tơl cau klau hơ\ sồng tus nting sap cau dò kòng kơp kờ` pràn kơldang. Tơl cau geh cèng pà ala\ phan bè kòng, ào, ồi, drap tơrnờm,  iar…

            Ồng Nhất, ai git,  broa\ dò kòng lơ ngô geh pơrya kuơ màng ngan:

            Oh mi cau ùr tàm hìu  la cau dò kòng ai cau geh lơh yàng. Tơnơ\ 3 ngai 3 mang hơ\ sồng geh hồ kòng, tu\ hồ kòng pal lơh yàng dùl dơ\ tai. Broa\  dò kòng geh pơrya kơp kờ` cau geh lơh yàng pràn  kơldang, boh gơbài, ngai lơngò mờ pas gơs bè cau dê. Mìng  oh mi cau ùr tàm hìu hơ\ sồng geh hồ kòng.

            Tơnơ\ bơnah dò kòng mờ pà phan tus bơhìan `ô tơrnờm. Broa\ `ô tơrnờm kung dơ\  dùl bè dơ\ nting sap kơp kờ`. Tơnơ\ hơ\, cau tờm hìu jà jơh  ala\ cau  `ô sa bal. Ala\ cau chài dròng cing mồng, uh kơmboat, tơl cau đơs bal Eirei, đơs Kưt…

            Lơh yàng dò kòng kờ` pràn sa\ ja` ai go\ bơta sền kuơ ngan ngồn bơh  kòn sau tus mờ mò pàng, mè bèp. Hala mè bèp bơyai lơh kơp kờ` oh kòn pràn kơldang, bơtuah bơtòai mờ geh cồng nha tàm rài kis. Bơta kuơ màng ngan  tàm dơ\ lơh yàng do la gơtùi bơyai lơh is tàm hìu nha\ hala lơh bal mờ dơ\ `ô sa dờng. Ồng Y Kô Niê, Phó trưởng phòng atbồ văn hóa, Sở văn hóa thể thao mờ  du lịch Dak Lak ai git:

            Dơ\ lơh yàng pràn  sa\ ja` geh ua\ tàm ala\   lơh adat bơhìan. Ala\ `ô sa dờng bè lơh yàng dà mbòr den khi lơh  yàng pràn sa\ ja` ai cau tờm hìu mờ jơi nòi đah pơ ùr. Ala\ lơh yàng ndai, khi kung lơh yàng pràn sa\ ja` ai tus ala\ cau kra ngan rlau jơh. Pơnyơu,  lơh  yàng rài kis kòn bơnus, lơh yàng dờng krà` den lơh yàng pràn sa\ ja` ưn ngài cau neh  ròng siam kòn sau dờng pràn bè mò ồng, mè bèp. Tàm `ô bal,  den  lơh yàng pràn sa\ ja`  ai tus ala\ cau  neh ròng pơ ùr, bơklau.  Ala\ broa\ lơh  jat adat bulah lơyah mơya ala\ adat  lơh yàng  pràn sa\ ja` pal geh tàm ala\ dơ\ lơh yàng dờng.

            Tu\ do,  bulah ala\ phan pơdơng lơh yàng mờ broa\  bơyai lơh yàng ờ gam nền nòn bè yau, mơya  gơjat mờ bơta geh bơh tơl hìu nha\, bơhìan lơh yàng dò kòng kơp kờ` pràn sa\ ja` gam geh cau Rơđê bơyai lơh mờ sền  hơ\ la  dùl bơhìan niam pal geh tàm rài kis bơh tơl kòn bơnus.

            Cau mblàng K’ Brọp