VOV4. K’ho - Tu\ gam kơnòm sa\, cau M’nông mờng ngan geh ai ala\ broa\ lơh nền nòn  tus rài kis he dê nàng lơh ngan. Khi lơh dùl dơ\ lơh yàng dềt dan yàng sền, yàng kơldìng khi in lơh geh ala\ bơta kơp kờ` mờ ho geh lơh yàng git ưn ngài tơnơ\ khi neh lơh gơs.

            Lơh yàng git ưn ngài bơh cau M’nông geh mut lơh tu\ cau tờm hìu neh geh tơl ala\ bơta,  hơ\ la neh tus  nam ho pơrgon lài hơ\,  lơh sa neh bơtàu tơngguh rlau, pràn kơdang sa\ ja` neh niam rlau mờ pal geh bơta  kờ` bơh cau kra [òn hala  cau dờng sơnam  ngan rlau jơh tàm hìu nha\, jơi nòi. Do la dơ\ lơh yàng dờng ngan bơh dùl hìu nha\ mờ tơl cau mìng geh lơh dùl dơ\ tàm rài kis.

             Bơh àng gờ` drim, hìu nha\ bi Y’ Thiu Bya\ kis tàm Bản Đôn, xã Krông Na, kơnhoàl Buôn Đôn, càr Dak Lak  neh ờ ru ngan broa\ nàng lơh yàng git ưn ngài cau yàng. Rlau 10 nam lài,  tu\ rơp bau, pơ ùr bi sùm kòp, lơh sa den ờ hềt geh cồng nha bè bơta kơp kờ`, den tàng hìu nha\ bi neh lơh dùl yàng nàng dan yàng sền kờ` pràn sa\ ja` mờ lơh sa geh cồng nha. Tu\ do, hìu nha\ neh geh tơl  phan  bơna,  pràn sa\ ja` den niam, bi lơh yàng  git ưn ngài, mut lơh jơnau neh ho mờ cau yàng.

            Bè neh ho bơh lài,  dilah pơ ùr bi pràn sa\ ja`  rlau mờ lơh sa hìu nha\ jơng kah jơng ka` den bi geh lơh yàng git ưn ngài mờ dùl nơm rpu dam mờ poh drap tơrnờm. Tàm ngai bơyai lơh  yàng git ưn ngài, hìu nha\ Y’ Thiu Bya\ neh mut  lơh tơl:

             Ngai do,  a` neh bơyai lơh yàng mờ  geh lơh gơs tềng do tơn, tài he neh ho mờ cau yàng bè hơ\ den he pal lơh yàng git ưn ngài bè hơ\ bloh. Bơh tu\ do a` ờ gam dồs mờ jơnau neh hơ mờ cau yàng, a` neh sa rpu dam mờ kơt 7 drap tơrnờm bloh. Jơh lơh yàng git ưn ngài den a` gơlơh nus nhơm   niam rlau, bơh tu\ do tàm nus nhơm ờ gam pal sơnơng kơlôi tai. Kơp kờ` hìu nha\ bơh tu\ do sùm pràn kơldang, lơh sa phan bơna slơ ngai slơ bơtàu tơngguh rlau tai.

            Lài mờ ngai lơh yàng, bi Y’ Thiu neh tơr`a broa\ mờ oh mi  jơi nòi,  jào broa\ ai tơl cau  tàm hìu in. Ngan la, bi neh rcang tơl ala\ phan pơdơng yàng nàng lơh yàng, la dùl nơm rpu dam, 7 drap tơrnờm.

             Ngai lơh yàng, tơl drap tơrnờm geh kơt tềng gah dùl gai gle kồ jòng, ring song tàm gùl hìu. Àng drim gờ`, tu\ mat tơngai pa lik den dơ\ lơh yàng geh bơyai lơh. Rpu geh lơh phan  pơdơng yàng geh kơt is hờ bơdĩh jrong  bơh mang ngai lài. Cau hòi yàng cèng phe mờ jrềng tus tềng kơt rpu, lơh yàng lài yal cau yàng in rpu do geh cau tờm hìu lơh poac nàng lơh yàng git ưn ngài. Mo tơnơ\ hơ\,  rpu geh cau hìu nha\ cèng lơh poac. Khi ai dùl bơnha mhàm, bồ rpu mờ poac bơnô đah ma nàng  cèng  lơh yàng tàm hìu. Bơnah gam wơl geh lơh biap sa nàng hìu nha\ mờ cau nac chờ bal tus `ô sa.

            Tus bal dơ\ lơh yàng git ưn ngài, mò Me Mpưt, kis tàm Bản Đôn, xã Krông Na, kơnhoàl Buôn Đôn ai git:

            He lơh yàng  git ưn ngài do nàng hìu nha\ he geh cau yàng sền hìu nha\ pràn kơldang, lơh sa slơ ngai slơ bơtàu tơngguh, oh kòn geh lòt bơsram tus gùng tus dà, jak chài. Do la dùl tàm dơ\ lơh yàng gơ ai go\ bơhìan chài rgơi ngan bơh làng bol kòn cau he dê, tài gơ neh geh bơh jo\ ngan bloh.

            Tàm hìu,  kềng  ala\ drap tơrnờm neh geh siah bềng dà,  cau tờm hìu rcang tai poh nơm cùan ơn piang pa tru\, poh cùan poac  rpu neh gơm sin. Tơl cau tàm hìu geh nggui jat gah drap tơrnờm.

            Sơnrờp cau hòi yàng geh yal mờ cau yàng, huềng soàn mò ồng lài. Jơnau lơh yàng nàng  git ưn ngài cau yàng neh sền  hìu nha\ ne, ai hìu nha\ pràn kơldang lơh geh ua\ phan bơna, oh kòn geh  lòt bơsram tus gùng tus dà. Mờ kơp kờ` bơh tu\ do tus tơnơ\ hìu nha\ sùm  geh bơtuah bơtoài, sùm pràn nàng lơh geh ua\ tai phan bơna, lơh sa ngai slơ bơtàu tơngguh.

            Tơnơ\ geh lơh yàng tờm ngan, cau hòi yàng lơh yàng cau tờm hìu  mờ ala\ cau tàm hìu in. Dơ\ lơh yàng  pràn sa\ ja` ai jơh ala\ cau tàm hìu geh lơh bal mờ dùl yang tơrnờm dềt mờ dùl nơm iar dềt. Lo\ Me Quân ai git loh ngan bè broa\  lơh yàng do:

             Tơnơ\ cau tờm hìu geh lơh yàng, den rhời mè, bèp,  oh, mi tàm hìu kung geh lơh yàng bal. Đơs bal jơh 2 đah hìu nha\ drờm geh lơh yàng bal. Lơh yàng bè do nàng he pràn kơldang,  nàng lơh sa, lơh yàng jơh nàng ờ  cau lơi đơs tai hala ờ kờ` bal.

             Tơnơ\ jơh lơh yàng, rhời tơl cau geh pal `ô jơh dơ\ dùl dơ\ ala\ drap tơrnờm neh kơt lài. Pơnjat hơ\,  khi geh sa dùl êt piang mờ dùl êt poac. Cau `ô tơrnờm mờ sa  sơnrờp la cau ùr tàm hìu nha\. Ala\ cau nac  jà tus bal chờ kung  dơ\ dùl dơ\ `ô jơh ala\ drap tơrnờm bè `ô bơkah bơh cau tờm hìu dê…

            Dơ\ lơh yàng git ưn ngài tu\ do gam geh lơh tàm ala\ [òn làng bơh cau M’nông. Ờ mìng la dơ\ lơh yàng ưn ngài cau  yàng, chờ  ai tus rài kis pas gơs hờm ram, do gam la tu\  nàng nhìu nha\ tòp tìp, oh mi jơi nòi,  geh  yal brê  bal, yal  broa\ lơh nàng bơtàu tơngguh lơh sa hìu nha\ mờ ròng oh kòn niam rlau tai.  

          Cau mblàng K’ Brọp