VOV4.K’ho - Bơh tu\ deh tus tu\ chơt rê tàm brah tìng, cau Jarai pal geh lơh êt ngan kung bơh 2 tus 3 dơ\ lơh yàng pràn  kơldang sa\ ja`. Dơ\ lơh yàng khồm tồr la bơhìan lơh yàng geh mut lơh sơnrờp tàm ala\ dơ\ lơh yàng kờ` pràn kơldang sa\ ja` bơh dùl rài kis  cau Jarai dê. Tơnơ\ tu\ kòn se geh deh,  gơjat tàm bơta geh bơh tơl hìu nha\, làng bol bơyai lơh yàng khồm tồr nàng kơp kờ` tus kòn se mờ kah ưn ngài yàng neh sền tàm broa\ dờng pràn bơh dùl na\ cau kis, kờ` kòn dềt sùm pràn kơldang, ngac ngar, gơs la dùl na\ cau kòn  niam ngan hìu nha\, mpồl bơtìan dê.

            Jat lo\ Siu H’ Nưn kis tàm [òn Plei Chôt, thị trấn Sa Thầy, kơnhòal Sa Thầy, càr Kon Tum, dơ\ lơh yàng khồm tồr la dơ\ lơh yàng kuơ màng ngan  ai tus dùl na\ cau  pa deh tàm hìu nha\, mờ la bpta chờ hờp, mờ la kơnòl, pơyua bơta kơp kờ` ala\ yàng geh sền gàr khai bơto bơtê kòn dềt dờng pràn:

            Kòn dềt tơnơ\ geh deh, 2, 3 ngai tơnơ\ cau dê geh bơyai lơh yàng, kơt drap tơrnờm, kup iar, kup sur, geh tu\ gam sa kơnrồ gơ jat mờ bơta geh bơh tơl hìu nha\, lơh ỳang khồm tồr mờ   krài mat. Hìu lơi  tơl ngui tơl sa den  lơh dờng, `ô tơrnờm dờng ngan, hìu lơi rbah den  geh drap tơrnờm mờ dùl nơm iar la di sơl. Kơp kờ` kòn se git iat, git đơs mờ ngac ngar tơnơ\ do. Kơp kờ` kòn se mhar dờng, pràn kơldang, pràn sa\ ja`.

            Lài do,  cau ùr Jarai sùm deh kòn tàm hìu, geh cau đơng deh. Tơnơ\  deh kòn,  hìu nha\ bơyai lơh yàng khồm tồr nàng sơnđan mat kòn se in, ưn ngài cau đơng deh, kơp kờ` ala\ bơta niam bơne\ ngan tus hìu nha\ mờ kòn dềt. Tàm rài kis tu\ do,  làng bol git tus  hìu sơnơm xã kham sơm kòp mờ deh kòn. Bulah bè hơ\,  mờ pơrya niam bơne\, dơ\ lơh yàng khồm tồr gam geh mut lơh ờs.

            Bơta kuơ màng la gơ jat mờ bơta geh bơh hìu nha\ mờ he rwah tu\ tơngai bơyai lơh  yàng khồm tồr kòn se pa deh in dờng hala dềt. Geh [òn den làng bol bơyai lơh yàng tu\ kòn se pa deh di  dùl poh, hala tu\ kòn se gơ jrùh klo\ mờ mut lơh adat sơnđan  sa\ kòn se in. Dilah rài kis rbah, tus tu\ kòn se git wìn, geh tu\ git lòt, hìu nha\ hơ\ sồng lơh yàng khồm tồr,  sơnđan mat.

            Mò Nay H’Tang kis tàm [òn Plei Tel A2, xã Ia Sol, kơnhòal Phú Thiện, càr Gia Lai  la cau lài  do neh đơng deh mờ neh lơh  yàng khồm tồr ua\ ngan kòn se, ai git bè broa\ mut lơh dơ\ lơh yàng khồm tồr bè do:

            Cau rcang lài dùl nơm iar, dùl drap tơrnờm,  deh kòn klau den iar dam, deh kòn ùr den  iar me  bal mờ drap tơrnờm. Iar tơnơ\ lơh poac, cau rwah geh 2, 3 pơnai tàm  sa\ iar, bè klờm, poac,  pròt, mhàm iar…jơh ala\  hơ\ geh ơn tàm dùl  lơ i dềt, da\ ala\  nha chi kloh. Tơrnờm den geh it tàm cher nàng bơyai lơh yàng khồm tồr. Cau đơng deh,  cau bơjơu geh tus kơp kờ` bơta niam, kơp\ kờ`  geh bơtuah bơtùai, lơh yàng kờ` yàng sền kòn se.  Cau hòi yàng kung pal hòi jơh ala\ mò pàng yau yau, ồng mò, yàng đah ma, yàng đah kiau, yàng brê dờng, yàng dà, yàng deh dùh, sền gàr kòn bơnus… Tu\ lơh yàng,  cau cèng kòn se pa deh mờ  broa\ kơn đu, tàp dềt tềng sa\ kòn se, tềng ntơh, tềng ngkời mờ bơyai lơh khồm pơrya tềng tồr.

            Mò Kpa\ H’ Bian kis tàm Plei tel A2, xã Ea Sol, kơnhòal Phú Thiện, càr Gia Lai ai git tai:

            Jat bơhìan yau, khồm tồr nàng khai in wa\, khai kah tus broa\ lơh mìr, lơh suơn, kah tus dà kơlhề mè bèp deh ròng dờng. Pơrya bơh lơh yàng khồm tồr la bè hơ\, kờ` kòn se hơ\ khi wa\  tơl ala\ broa\ tàm rài kis, kờ` khai pleh ngài broa\ lơh tìs, lơh ờ diơng sa\ khai, bơrngơl gơla, sơnrang sơnrồng den he pal khồm tồr khai. Phan lơh yàng la iar, la tơrnờm nàng lơh phan yal mờ yàng, kờ` geh đơs la broa\ khồm tồr neh geh lơh. Bal mờ hơ\,  khồm tồr kờ` kơp kơnờm khai dờng kràn, tơnơ\ do lơh geh hìu dờng,  mus mìr ba\ dờng, tùk tam geh ua\ kòi, tơngời.

            Do la jơnau   hòi yàng bơh ồng Ơi H’ Pơnh kra [òn [òn  Ling, xã Ia Hiao, kơnhòal Phú Thiện, càr Gia Lai tềng dơ\ lơh yàng khồm  tồr:

            Ơ ala\ yàng, do yơ, bol a` neh pơ dơng ala\ yàng mờ tơrnờm bơngồt,  tơrnờm sràt, poac sur,  poac iar, kờ` bơyai lơh khồm tồr khai in, kơp kờ` ala\ yàng sền gàr, ròng khai,  tề pơlam khai. Bol a` neh kơt  tơrnơm nàng ỳơ yàng tus `ô sa la yàng đơng deh, yàng sền gàr kòn dềt, kơp kờ` tơnơ\ do jơh  mờ hìu lòt mìr,  mè khai co\ lòng,  bơ\ dà ờ gơ kòl bơta lơi, kơp kờ` kòn dềt kis pràn kơldang kis jo\ sơnam. Khai dờng, bèp sồr ơnòng dà, mè kơnờm lơh mìr,  sa\ khai pràn,  `ô tơrnờm, nhơl nho\ chờ hờp mờ tơl cau ờ gơbàn   tơrnờm lơh bơ`ul, ờ gơbàn cà pơlam lơh bơta ờ niam. Do he, ala\ bơta tơrnờm  bơkah,  poac bơkah pơdơng jơh ala\ yàng  kờ`  tơnơ\ do, lòt tàm dà, mut tàm brê, guh bơnơm, bulah  trồ mriềt hala duh,  mìu hala prang sùm geh ala\ yàng sền khai tus jơh rài kis.

            Jơh hòi yàng,  cau bơjơu geh rơ pau tup tềng bồ, tềng ntơh, tềng ngkời, jơng tê kòn se, mờ khòm pơrya tềng tồr kòn se.  Mut lơh gơs ala\  adat bơhìan,  cau bơjơu jà cau đơng deh `ô lài, mè bèp kòn se pơnjat  `ô  tơnơ\ hơ\, hơ\ sồng jà jơh oh mi me bèp jơi nòi, [òn lơgar `ô bal mờ hoìu nha\. Mờ bơhìan lơh yàng khồm tồr,  cau Jarai pin la,  kòn se sùm geh pràn kơldang,  ngac ngar, gơ gơs la cau kòn  niam ngan hìu nha\ dê, [òn lơgar dê.

                             Cau cih: Nay Jek-Siu H’ Mai, cau mblàng K’ Brọp