Lơh yàng sơnđan mat cau K’ho
Thứ bảy, 00:00, 11/08/2018

            VOV4.K’ho - Jat pơrya bơh cau K’ho, bơh yô yau, tu\ crơng gơs [òn pa, chi che tàm brê kung geh mat sơnđan is gơ dê, mờ kòn bơnus kung pal bè hơ\. Den tàng, mờ bơta kơp kờ` geh yàng sền mờ ai bơta niam den cau K’ho kung geh lơh yàng sơnđan mat tus mờ kòn se pa deh.

            Ồng K’Chung kis tàm [òn Păng Pah, xã Dà K’nàng, kơnhòal Dam Rong, càr Lâm Đồng ai git: Cau K’ho pơrya la, tơnơ\ ùr bơklau pa bau, deh kòn, cau mè kơnòm sa\ pal ơm bic ồs tàm dùl ơdu\ is, ờ geh ai cau krơi go\, mìng ala\ cau tàm hìu hơ\ sồng geh mut tàm ơdu\ do. Khi wèr nàng gàr kòn se ờ gơbàn kan bic, ờ gơbàn nhìm sùm…Dùl poh tơnơ\ deh  hìu nha\ geh sơnđan mat kòn se:

            Jat bơhìan bơh cau K’ho, den kòn ùr dờng sa\ den jòi bau, kòn cau dờng sa\ bau den rê hờ hìu pơ ùr, cing pal geh bor, croh pal geh bàr, tơ\ ồi la kờ` ram, bau nàng hìu slơ chờ tai, nàng deh oh deh kòn… Kờ` nàng cau yàng sền, tơnơ\ kòn se neh deh di dùl poh den hìu nha\ geh bơyai lơh yàng sơnđan mat. Kòn bơh yàng den yàng sơnđan mat, kòn bơh Brah den brah sơnđan mờ kòn bơh kòn bơnus den den kung pal lơh yàng sơnđan mat.

            Mè bèp bơh kòn se la cau bơyai lơh yàng sơnđan mat kòn in. Mờ mat sơnđan kòn he, cau K’ho mờng ngan geh ai mat bơh mò  pàng yau nàng  sơnđan mat kòn in. Khi pơrya la,  mat bơh mò pàng yau he dê ba` geh hiu\. Sơnđan kòn sau in nàng tơnơ\ do kòn se hơ\ dờng geh sùm kah tusjưi nòi. Ồng  K’ Chung ai git:

            Tàm hìu nha\ geh mè bèp, geh oh kòn. Mờ tu\ bơyai lơh den mè  bèp la cau pal bơyai lơh. Ai mat sơnđan kòn se in jat cau yau geh ai mat bơh mò pàng yau nàng sơnđan kòn in, tài cau K’ho sền kuơ ngan mò pàng yau he dê, khi ngòt hiu\ jơi, hiu\ nòi he dê. Pơnyơu  bè a` do la K’Chung den mè bèp a` kung ai mat mò pàng yau a` nàng sơnđan a` in.

            Kung jat ồng K’ Chung, dilah hìu nha\ ờ tơl  pràn nàng bơyai lơh yàng  kòn in, den khi kung geh jà cau geh bơnga\ tàm [òn làng, jơi nòi, hala  cau kra [òn. Khi kờ` kòn he geh ala\ cau geh bơnga\ tus lơh yàng sơnđan mat, tơnơ\ do khi dờng kung drờm bè cau  jak hơ\ sơl mờ kis jo\ rlau. Phan  ngui tàm ngai lơh yàng sơnđan mat do la dùl nơm sur dềt (di bơh 15-20kg) hala dùl nơm iar, gơ jat mờ hìu nha\ he geh, mơya dùl  bơta pal geh la tơrnờm… nàng yờ ala\ cau tus lơh yàng sơnđan mat, tơnơ\ neh lơh lơh  jat adat sơnđan mat kòn he in:

            Dilah tàm  hìu ờ geh nàng  bơyai lơh yàng sơnđan mat kòn den khi geh kơnờm mờ cau geh bơnga\ tàm [òn làng, pơnyơu bè khi geh jà kha [òn hala cau dờng sơnam tàm jơi nòi kờ` ơla mè bèp kòn se lơh yàng sơnđan mat. Tài tu\ geh bơta tus bal bơh ala\ cau  kuơ màng tàm [òn làng den  dơ\ lơh yàng sơnđan mat geh pơrya rlau tai. Khi pơrya la  iar lơh yàng la dùl nơm, tơrnờm dùl drap kờ` chờ bal mờ hìu nha\. Tài khi kơp kờ` kòn se tơnơ\ do geh  gơs la cau geh kuơ. Gơjat  mờ hìu nha\ geh,  sa sur bal la dùl crap, dilah ờ geh den sa iar kung di sơl.

            Kòn se tơnơ\  neh lơh gơs mat sơnđan den hìu nha\ iang nus geh Ỳang sền. Bơh tềng do, khi pin  la,  kòn sau jơh rài kis geh Yàng sền. Ồng K’ Chung đơs tai:

            Kòn bơnus tu\ deh pal geh mat sơnđan. Dilah ờ geh mat sơnđan  den tơnơ\ do tu\ Yàng Mngứ lùp den ờ git pal ho bè lơi. Tài jat pơrya bơh cau K’ho he tu\ kòn bơnus geh deh den Yàng pal geh kơnòl sền gàr.

            Lơh yàng sơnđan mat la dùl tàm dơ\ lơh yàng kuơ màng ngan tàm rài kis bơh cau K’ho. Tu\ do, dơ\ lơh yàng do làng bol cau K’ho gam sùm lơh, bulah broa\ lơh yàng gơ geh krơi is dùl êt, mơya tàm pơrya gơ dê la ờ tam gơl. Jơh ala\ drờm kơp kờ`  kòn sau he geh yàng sền, yàng gàr, ai bơta bơtuah  mờ kòn se dờng geh gơ gơs cau geh kuơ [òn làng in, geh  tơl cau pin dờ`, kờ` gơboh.

 

Tags:

Viết bình luận

TIN CÙNG CHUYÊN MỤC