VOV4.K’ho - Rài kis tu\ do, ồs đèng là bơta pal geh, tài ồs đèng drơng tàm rài kis pah ngai, drơng tàm broă lơh sa ndang. Pơnyờ să là kis tàm [òn dờng, mơya tu\ do uă [òn tàm [òn dờng Kon Tum, càr Kon Tum kung gam ờ hềt geh ồs đèng ngui sơl, mờ broă tăc is priă lơh ồs đèng tàm ală [òn do kung ờ tu\ lơi [uơn. Do là nùs nhơm ờ su\k ơm uă cau te\ khà tàm càr Kon Tum dê.

Mờr 30 nam kis tềng gùng Nguyễn Thiện Thuật tơbo\ jòng gơwèt [òn 2, sơnah [òn Duy Tân, [òn dờng Kon Tum. Ồng Đinh Xuân Trường ờ kah tai neh g^t nđờ dơ\ dan tàm ală dơ\ pơrjum tìp mờ cau te\ khà, kung bè g^t nđờ dơ\ k^ tàm pang sră dan lơh gùng che ồs đèng tus tàm [òn do. Tơnơ\ mờ uă nam dan, du\t ndơl ồng bal mờ rơlao 40 hìu làng bol kis tàm [òn do neh geh ôs đèng ngui, rài kis làng bol tàm [òn do di gơlan geh uă tam gơl tài geh ồs đèng do: “27 nam do bloh, làng bol lơh is ồs đèng ngui, ngai do geh broă sền gròi bơh dà lơgar, ală kơnă, ngan là gah lơh ồs đèng neh tus lơh ồs đèng [òn lơgar in. Lài jơh den ưn ngài gơnoar atbồ neh sền gròi tus mờ làng bol, chờ hờp ngan, gơloh bè go\ măt tơngai l^k. geh ồs đèng ngui den ồs đèng pràn rơlao, làng bol gơtùi ròng phan, tam phan [uơn, rài kis [òn lơgar pas gơs rơlao”.

Do mìng là 1 tàm uă [òn tàm [òn dờng Kon Tum bơtoah ngan geh ồs dèng dà lơgar ngui. Den mờ g^t nđờ rơhiang hìu làng bol ndai kung tàm [òn dờng Kon Tum kờ` geh ồs đèng ngui, làng bol pal du^ is che ngài ngan, hoàc huơr priă mờ ồs đèng ờ pràn, mìng tơl ngui àng bal mờ ờ uă broă tàm rài kis hìu nhă. Mờ ală gùng che ồs đèng lơh ing bè do, mìng geh càl pràn, ha là 1 dơ\ mìu dờng, gùng che ồs đèng gơbàn tăc mờ chơ\t ồs đèng là geh sùm.

Mờ hìu nhă bi Bùi Văn Quang, kis tàm [òn 2, ntum Hoà Bình, bu\ lah ngài bơh `jrong đèng tus hờ hìu, mơya bi kung pal du^ che ồs đèng, tài di lah ờ du^ che ồs đèng den hìu nhă bi ờ geh ồs đèng ngui, den tàng pah nhai pal tơm priă uă rơlao jăt mờ khà ngui ồs đèng mùl màl jăt mờ ală hìu nhă ndai: “Tàm do, du^ che ồs đèng ngài bơh 700 tus 800 thơ\k mờ ồs đèng ngui ờ pràn. 1 nhai pal tơm bơh 400 tus 500 rơbô priă ồs đèng. Kơ\p kờ` dà lơgar lơh gùng che ồs đèng tus rềp tềng hìu kờ` ngui”.

Ală nam pa do, tu\ anih lơh sa kă bro bal Thái Hoà lơh hìu lơh broă tềng tiah koèl kơhSao Mai, hìu nhă ồng Nguyễn Hữu Phước, kis tàm [òn 2, ntum Hoà Bình bal mờ uă hìu nhă kis gùt dar neh dan du^ che ồs đèng ngui mờ pal tơm priă uă rơlao. Mơya tài ồs đèng ờ pràn den tàng ờ gơtùi ngui tàm broă lơh sa, tam phan. Mơya do kung là broă mờ làng bol neh kơ\p kờ` sùm bơh uă nam do, tàm tu\ kơ\p gah lơh ồs đèng bơcri priă lơh. Ồng Nguyễn Hữu Phước pà g^t tai: “Đơs ngan là làng bol tàm do mìng kơ\p kờ` dà lơgar sền gròi, dong kờl kờ` lơh gùng che ồs đèng tus tàm do, lài ngan là kờ` àng nàng rài kis geh niam rơlao, 2 là geh ồs đèng tơl pràn dà lơgar dong kờl kờ` lơh sa”.

Tơnơ\ mờ uă dơ\ lơh sră dan mờ tơnơ\ mờ tu\ geh sră sồr ngai 04/5/2015 bơh anih duh broă làng bol [òn dờng Kon Tum bè broă lơh ồs đèng ngui làng bol in. tàm hơ\ geh rơlao 20 hìu làng bol tềng tiah koèl kơh Sao Mai gơwèt [òn 2, ntum Hoà Bình. Tus nhai 5 nam 2016 pa do, gah lơh ồs đèng [òn dờng Kon Tum hơ\ sồng rơ\p tờ bơtô tơ\p `jrong, du^ che ồs đèng tus tàm tiah do. Mò Nguyễn Thị Yến, kis tàm [òn 2, [òn dờng Kon Tum pà g^t: “Ồs đèng tàm ală nam do ờ geh, mờ lơh sră dan den hơ\ sồng ală cau pơn diang `jrong tus, mờ jà làng bol du^ che ồs đèng bal. Làng bol tàm do kung kờ` geh ồs đèng ngui, priă ờ kas rơlao jăt mờ priă ngui ồs đèng bơh cau ndai dê”.

Làng bol chờ hờp tài jàng lah mờr geh ồs đèng, mơya broă bơcri priă lơh gùng che ồs đèng tàm tiah do gơbàn tìs mờ bơta niam ờ do ờ dă gùng lòt mờ pal ơm ờ gơtùi lơh. Ồng Lê Minh Tuân, kuang atbồ đah sền gàr gùng lòt sồ 3 pà g^t: “Tu\ ồs đèng [òn dờng lơh tàm tiah do, mpồl lùp sền đah sền gàr gùng lòt neh go\, lơh sră mờ bơto sồr đah lơh ồs đèng [òn dờng lơh sră nggal dan lơh di pal. Broă do kung neh geh anih sền gàr [òn dờng bơyai lơh pơrjum mờ anih duh broă làng bol [òn dờng neh geh sră nggal sồr ơm ing lơh kờ` lơh jăt ală sră nggal ai lơh di pal. Mơya, gah lơh ồs đèng [òn dờng ờ lơh jăt jơnau đơng lam bơh [òn dờng dê mờ gam lơh tai, den tàng đah lùp sền đah sền gàr pal lơh glài mờ priă. Tus tu\ do, den đah sền gàr gùng lòt sồ 3 neh tơl^k kơrnoăt lơh glài. Mơya broă lơh jăt broă lơh glài tus tu\ do ờ hềt geh lơh sơl”.

Ồng Lê Minh Tuân pà g^t tai, jăt kơrnoăt sồ 11, nam 2010 gơnoar atbồ lơgar tơl^k bè broă sền gàr broă lơh gùng lòt ù gờl, den tus mờ broă lơh gùng che ồs đèng là 1 tàm ală broă lơh geh kuơ geh ai lơh jăt gah gùng lòt. Mơya, lài mờ tu\ lơh, cau tòm bơcri priă pal lơh broă mờ anih lơh broă lùp sền gùng lòt, kờ` anih lơh broă do sền tiah geh lơh di pal lah ờ, tơnơ\ mờ hơ\ hơ\ sồng geh ai sră lơh. Den jăt ồng Nguyễn Xuân Tương, kuang atbồ anih lơh sa kă bro ồs đèng [òn dờng Kon Tum pà g^t, broă bơcri priă lơh gùng che ồs đèng tàm uă [òn geh lơh gơtìp uă kal ke là tài: “Tu\ do kờ` di pal mờ broă lơh gùng che ồs đèng drơng làng bol in, gah lơh ồs đèng kal ke tàm ală broă. Broă lài ngan là ai ù tiah geh lơh, mơya kờ` dan geh sră lơh gùng che ồs đèng dan pal lơh jăt broă ai ù tiah lơh, mờ kờ` dan geh sră lơh den pal dan geh ai ù lơh. Bè uă gùng che ồs đèng lơh jăt broă ai ù lơh dờng, mơya gùng tu\ do dềt ngan. Làng bol kờ` geh ồs đèng, mơya gah lơh ồs đèng kờ` bơcri priă lơh pal dan sră ai lơh, mơya sră ai lơh den gơtìp kal ke tàm broă ai ù lơh. Uă [òn ờ geh ồs đèng ngui là tài bè hơ”\.

Mờ tơngu me dan ai sră den ờ geh priă kờ` tơm ntrờn ù tiah, den tàng broă bơcri priă lơh gùng che ồs đèng làng bol in ngui gam geh gah lơh ồs đèng bơcri priă jăt broă lơh gùng che ồs đèng tu\ do. Hơ\ là gùng lòt tu\ do den bơcri priă lơh gùng che ồs đèng bè hơ\. Tơnơ\ do tu\ dà lơgar lơh gùng di mờ broă ai ù lơh, hoàc huơr là pal geh. Mờ kung tài ngòt ală sră nggal dan lơh, mờ làng bol kis tàm tiah koèl kơh Sao Mai pal pơn jăt tai kơ\p tus tàm tu\ lơi gah lơh ồs đèng [òn dờng Kon Tum lơh gơs sră nggal hơ\ sồng geh ồs đèng ngui bè nùs nhơm kơ\p kờ` sùm.

Cau cih mờ yal tơng^t Ndong Brawl