VOV4.K’ho-Tàm [òn Păng Pah tềng hơđơm jơng bơnơm Tao Dung, geh dùl nă cau kòn bơh [òn lơgar kòn cau K’ho dê sùm kơlôi rơcang ngan bè bơhiàn niam chài bơh yau kòn cau he dê.
Nghệ nhân K’Chung, nam do neh rlau 70 sơnam, ngòt là tơnơ\ do, tu\ do ồng rê jat mò pàng tàm ù tàm tiah rê mờ Yàng den ờ gam geh cau lơi tai bơto yal wơl oh kòn, kòn sau in broă prăp gàr ală bơta niam chài krơi is ngan bơh yau bơh kòn cau he dê.
Niam să ồng K’Chung! Dan ồng pà gi\t, bơta lơi lơh ồng in gơdan ngan jòi tơrgùm, prăp gàr mờ bơto yal wơl bơhiàn niam chài bơh yau kòn cau K’ho he dê ai rơnàng kơnòm să in taih?
Ồng K’Chung: Tài bơh a` ờ kờ` lời roh te\ bơhiàn niam chài krơi is ngan bơh kòn cau he dê. A` kơ\p kờ` ngan bơto yal wơl oh kòn, kòn sau rơnàng tơnơ\ do in nàng prăp gàr mờ ngui niam bơta kuơ niam chài krơi is ngan bơh kòn cau he dê. Bè bơto dròng cing, mồng, tur sơnggơr, uh rơkèl, kơmbuăt, pe\ goòng…mờ kuơmàng là bơto yal wơl broă dròng cing, a` neh bơto yal wơl broă dròng cing tàm uă ngan [òn lơgar.
Tàm xã Dà K’Nàng do, a` neh bơto dròng cing ai 3 mpồl in mờ bơto tam ya bơhiàn yau ai 3 mpồl in. Mờ tàm Lâm Hà a` kung neh bơto dròng cing ai 8 mpồl in sơl.
Jat Nghệ nhân, den ală bơhiàn niam chài krơi is lơi bơh cau K’ho dê kờ` pal prăp gàr mờ ngui niam tàm rài kis tu\ do?
Ồng K’Chung: Bơta chài kờ` pal sền gàr mờ ngui niam, lài ngan là cing, mồng, goòng mờ ală phan ndai bè Kơm buăt, rơkèl, bere, bơnung ngui nàng uh. Tài bơh mò pàng he dê đơs là tơnơ\ do tu\ chơ\t rê jat mò pàng den pal geh săp ntas cing, mồng, rơkèl, kơm buăt, bơnung…Jơh ală phan do ờ go\ di lời roh mờ pal sền gàr niam, tài bơh do là bơta niam chài bơh rài yô rài yau mò pàng he dê lời wơl.
Bơta niam chài ngan là ờ gơtùi lời roh gơ. Tài bơh rài yô rài yau, mò pàng he dê đơs là, kòn bơnus bơh tu\ deh tus tu\ dờng, bau mờ tus tu\ chơ\t rê jê mò pàng he dê den kờ` pal geh săp ntas dròng cing, mồng, sơngơr. Halà dơ\ lơh chờ `ô lir bông, nàng kah ưn ngài Yàng Kòi, Yàng kơh, Yàng bơnơm, Yàng ồs, Yàng dà, răc dan mờ ală Yàng ai [òn lơgar in hờm ram, kòi geh prăp bềng tàm bong tàm đam, sa ờ tu\ lơi jơh…Ală dơ\ lơh chờ bè hơ\, ndrờm geh dròng cing mồng, ja` sơnggơr, uh rơkèl, geh đơs crih tam ya chờ hờp ngan…Hơ\ là bơhiàn niam chài bơh yau cau K’ho dê ờ gơtùi lời roh gơ, tus tu\ do den kung gam prăp sơl…
Ơi, ơ ồng! Tàm dùl nam den cau K’ho geh uă ngan dơ\ lơh chờ, bè hơ\ den dơ\ lơh chờ lơi là kuơmàng ngan rlau jơh bơh cau K’ho dê?
Ồng K’Chung: Gơ wèt mờ cau K’ho he den dơ\ lơh chờ kuơmàng ngan rlau jơh mờ chờ hờp ngan rlau jơh ờ gơtùi lời roh, hơ\ là dơ\ lơh chờ `ô lir bông (gam sơnđan là lơh yàng sa piang kòi pa). Dơ\ lơh chờ do bal mờ bơta kơ\p kờ` là rài kis sùm hờm ram, răc dan mờ yàng ai pà trồ tiah niam, kòi tàm mìr tus să tus gar, ai [òn lơgar in sùm hơm ram. Dơ\ bàr tai là `ô bau, tài bơh cau K’ho đơs là, bơh rài yô rài yau, tu\ kòn bơnus pa deh tus dì tu\ dờng mờ bau nàng jơi nòi rơ\ rài…Mờ lồi du\t là kah ngai he deh…hơ\ là ală bơhiàn niam bơne\ ngan kờ` pal prăp gàr mờ ngui niam bơh cau K’ho dê.
Ơi, bè hơ\ nghệ nhân kơ\p kờ` bơta lơi nàng bơta niam chài kòn cau K’ho dê đơs is mờ ală kòn cau ndai đơs bal, sùm geh sền gàr mờ ngui niam?
Ồng K’Chung: A` kơ\p kờ` ngan ală kấp gơnoar atbồ sền gròi ală cau bè a` nàng mblàng yal wơl uă rlau tai. Tài bơh ngòt là sơnam neh dờng, să neh ờ gam sô tai, chơ\t rê mờ mò pàng den ală bơhiàn niam chài kuơmàng hơ\ geh gơtìp hi\u roh te\. Kơ\p kờ` dong kờl mpồl cing mồng lơh broă geh cồng nha rlau. Ală nghệ nhân bè bol a` gơ wèt bơta atbồ bơh kơnhoàl dê. Dilah geh dong kờl ai priă jền lơh broă den geh lơh ngan uă rlau tai tàm broă bơto yal wơl broă dròng cing (a` kah uă ngan jơnau dròng cing, pơgăp 50, 60 jơnau) ja` sơngơr, uh rơkèl, uh kơm buăt, kung bè bơto đơs pơnđick, đơs tam pơ\t, đơs chờ, đơs reng, đơs loong, tòng bơr…kung bè uă jơnau răc dan ndai tàm dơ\ lơh chờ. A` neh jòi tơrgùm uă ngan dơ\ lơh chờ bơh cau K’ho he dê mờ a` kơ\p kờ` bơto yal wơl jơh ală bơta lơi mờ a` gi\t bè bơta niam chài kòn cau K’ho dê.
Ơi, ưn ngài ồng uă ngan. Kơ\p kờ` ồng sùm pràn kơldang nàng pơn jat tai bơto yal wơl ală bơhiàn niam chài bơh cau K’ho he dê ai rơnàng tơnơ\ do in.
Cau mblàng Lơ Mu K’Yến
Viết bình luận