4 nhai bồ nam 2017, khoa nhi trơ gùm bal, hìu sơnơm dờng càr Daklak geh dờp sơm kòp di rlau 20 na\ cau gơbàn kòp sốt xuất huyết. Mìng is tàm nhai 4 la 10 na\ cau. Ala\ bác sĩ ai git,  kòp geh ai go\ gơguh jơnhua tơnơ\ mờ mìu di 2, 3 dơ\ pa do.

Bulah kòp do sùm gơbàn tàm pah tu\ nhai mìu mơya ua\ ngan  me fbèp geh git wa\ êt ngan bè kòp do. Bơh xã Yang tao, kơnhòal Lak, jun kòn 6 sơnam tus sơm kòp tàm khoa Nhi trơ gùm bal, hìu sơnơm càr Daklak, bi Đỗ Văn Lâm ai git bơh ờ loh ngan kòn gơbàn kòp sốt xuất huyết:

Sau gơbàn duh sa\ bơh drim  ngai dơ\ 6. Mè bèp ai ơm  lòt bơsram. Tus mho den  sau gơbàn  ua\ ngan duh sa\, tus 40 độ C. Sau geh ai go\ gơbàn bòl glar,  lơ mư sa\ ja`. Ngai òr jơh mờ sa\ sau gơlik toh jơh. Di gơlan nhai mìu tus den bơta bơtờp kòp ua\. Bol oh lòt lơh broa\ sùm den tàng ờ  hoan sền.

Mờ sau Phạm Cường Thịnh 12 sơnam tàm sơnah [òn Tân Hòa, [òn dờng Buôn Ma Thuột, tu\ gơbàn duh sa\, jê bồ,  sa\ ja` bòl glar, hìu nha\ neh blơi is  sơnơm mờ  hùc sơnơm tàm hìu tài sơnơng la khai gơbàn nggùh. Mơya tơnơ\ 5 ngai,  kòp ờ gơ rài mờ geh ai go\ kơnjơ\ rlau. Sa\ jan sau gơlik toh pơrhê, hìu nha\ den hơ\ sồng lòt jun  sau tus lòt kham. Ala\ bác sĩ tơmoh kòp sau Thịnh gơbàn kòp sốt xuất huyết kơnjơ\, neh geh ai go\ la gơ rpơt sa\. Mè sau Thịnh, lo\ Nguyễn Thị Loan ai git:

Sau gơbàn duh sa\ tàm 5 ngai. Tu\ sơnrờp a`  sơnơng la bal hia\ lơm. Tus ngai dơ\ 3, jơh mờ sa\  gơlik toh pơrhê. Ngai dơ\ 4 den lòt  cit sơrồm tàm cơldu\ tư bác sĩ  đơs la ờ jòi go\ ven,  gùng mhàm gơ lòt ờ  sô ngan. Sau geh bal jê ndul den tàng hìu nha\ jun  mo tus hìu sơnơm nàng dong.

Tiến sĩ, bác sĩ Trần Thị  Thúy Minh, atbồ khoa Nhi trơ gùm bal ai git,  gah sơm kòp do neh dờp cau kòp kòn dềt sốt xuất huyết rah rài gùt nam,  mờ gơbàn ua\ ngan tàm bồ nhai mìu, hơ\ la pơgap lồi nhai 5 tus nhai 11 pah nam. Bác sĩ Trần Thị Thúy Minh ai git:

Kòp sốt xuất huyết sùm gơbàn tàm nhai geh sơmac ua\, ngan la tàm bồ nhai mìu. pah nam den kòp sốt xuất huyết gơguh jơnhua bơh nhai 6, gơbàn kòp ua\ ngan la tàm nhai 9, nhai 10. Tàm ala\ nam lài, gơbàn kòp bơh kòp dê la 4 nam dùl dơ\. Mơya di 10 nam do den kòp ờ gơ jat bè ơs mờ pah nam drờm geh cau kòp sốt xuất huyết.

Bác sĩ Trần Thị Thúy Minh kung tơng kah, bơh trồ tiah slơ ngai slơ  gơbàn kal ke den tàng ala\ mè bèp pal sền gròi  ala\ kòp jat kàl nàng rcang sơndra\ kòp oh kòn he in tài kơnòm dểt sùm la cau gam ờ hềt pràn jơh, bươn gơbàn kòp bơtờp.

Jat jơnau yal bơh Trung tâm Y tế dự phòng càr Daklak, bơh bồ sơnam tus tu\ do, gùt càr neh git  bàn mờr 500 na\ cau gơbàn kòp sốt xuất huyết, drờm bè bal tu\ mờ nam lài.  Cau kòp gơbàn ua\ ngan tàm [òn dờng Buôn Ma Thuột, ala\ kơnhòal M’ Drak mờ Buôn Đôn. Gah lơh sơnơm geh đơs lài, làng bol pal mut lơh niam ala\ broa\ lơh rcang sơndra\ kòp, bè  gơsơt kih dà bal mờ ala\ broa\ lơh  sang ala\ phan sang geh gơ kờ` dà, dơp  sir ala\ phan  ơn dà ngui sa, ba` lời sơmac tap, gơsơt sơmac mờ pleh  sơmac  kap.

Kòp sốt xuất huyết là kòp gơtòp ngòt rơngơ\t ngan. Tàm kơnòm dềt, broă sơndră mờ sơm kòp sốt xuất huyết tìp uă kal ke rơlao mờ cau dờng, den tàng [uơn ngan gơbàn ală bơta ờ niam di lah kòp ờ go\ gờ`. Tiến sĩ, bác sĩ Trần Thị Thuý Minh, atbồ khoa Nhi tơrgùm bal, hìu sơnơm càr Dak Lak yal bè broă sơndră mờ kòp sốt xuất huyết tàm kơnòm dềt:

- Ơ bác sĩ Trần Thị Thuý Minh! Kòn dềt tàm sơnam lơi [uơn gơbàn kòp sốt xuất huyết ngan mờ ală bơta tơngo\ bơh kòp do bè lơi?

Bác sĩ Trần Thị Thuý Minh: Broă gơbàn kòp sốt xuất huyết là tài sơmăc lơh gơtòp. Hơ\ là sơmăc kăp cau gơbàn kòp hơ\ sồng cèng tòp tus mờ cau ờ geh kòp bơh tềng tiah kăp hơ\. Bè hơ\ den ală cau gơbàn sơmăc kăp geh kòp sốt xuất huyết kăp den ndrờm di gơlan gơbàn kòp. Bè ờs den kòn dềt tàm sơnam bơh 6 tus 15 sơnam [uơn gơbàn ngan. Tài do là sơnam kờ` jòi g^t ală bơta, kờ` nhơl uă mờ broă kơrian kơl dìng bơh ală cau tàm hìu nhă kung ờ uă den tàng [uơn ngan gơbàn sơmăc kăp uă rơlao.

Bơta tơngo\ lài ngan bơh kòp sốt xuất huyết là kòn dềt duh să sùm, jê gùt să, jê bồ, jê tàm khoèm măt. Tus ngai dơ\ 3, den go\ gơl^k mhàm.

Tàm tơngai sơnrờp, uă cau mè, cau bèp sùm ờ g^t đal kòp sốt xuất huyết mờ kòp duh să tàm virus ndai bè kòp sốt siêu vi, kòp duh să tài nggù, jê rơnồng dờ. Do là bơta ngòt rơngơ\t ngan tài tu\ cau mè, cau bèp ờ g^t dal, lời gơbàn ală bơta jroă, lơh gơbàn kòp sơlơ jroă rơlao, kal ke sơm bời.

- Ơ bác sĩ, bơta aniai uă ngan mờ kòp sốt xuất huyết lơh gơbàn tus kòn dềt là bè lơi?

Bác sĩ Trần Thị Thuý Minh: Kòp sốt xuất huyết geh 3 bơta gơbàn tòm tàm kòp bè ờs. lài ngan là lơh ờ pràn ală bơta tàm dơlam să, dơ\ 2 là gơl^k mhàm, dơ\ 3 là gơmù mhàm mờ lơh gơbàn jroă ngan

- Sền kờ` g^t mờ sơm kòp sốt xuất huyết tàm kòn dềt is mờ cau dờng lah ờ ơ bác sĩ?

Bác sĩ Trần Thị Thuý Minh: Sền kờ` g^t kòp sốt xuất huyết tàm kòn dềt den kal ke rơlao mờ cau dờng. Tài geh ờ uă kòn dềt gam dềt ir, ờ hềt g^t đơs loh ală bơta tơngo\ kòp. Bè kòn dềt go\ jê bồ, hă, jê ndul mơya ờ g^t yal mờ mè bèp kờ` g^t go\ kòp di tu\. Mơya, gam geh ờ uă khà ai di pal tàm kòn dềt kờ` g^t ală bơta tơngo\ kòp jroă bơh kòp sốt xuất huyết dê. Kờ` g^t kòp sốt xuất huyết tam gơl jroă den tơnơ\ mờ tu\ kòn dềt duh să uă sùm bơh ngai dơ\ 2 rơlao hờ đang, ală cau mè bèp pal cèng kòn lòt kham tàm ală hìu sơnơm kờ` g^t kòp bal m g^t bơta jroă kòp, kung bè broă sền gròi kòp.

- Kờ` rơcang sơndră mờ kòp sốt xuất huyết tàm kòn dềt, ală cau mè, cau bèp pal kah ală bơta lơi ơ bác sĩ?

Bác sĩ Trần Thị Thuý Minh: Kờ` sơndră mờ kòp sốt xuất huyết, broă lơh niam ngan là pleh mờ broă gơbàn sơmăc kăp. Bơdìh mờ broă mus chi che ru\ rơm, sơbì ală phan kờn dà mờ he ờ kờ` ngui, tơmù sơmăc deh kòn, ai kòn dềt b^c tàm kơmùng tu\ b^c den cau mè, cau bèp pal bơto sồr kòn dềt tàm broă sền gàr is să tòm, pleh mờ sơmăc kăp. Kuơ màng ngan là cau mè, cau bèp pal kah ală kòn dềt gam tàm sơnam lòt bơsram, tu\ ală kòn dềt nggui bơsram sră là tu\ [uơn ngan sơmăc kăp.

Di lah kòn dềt gơbàn ală bơta tơngo\ geh pin gơbàn kòp sốt xuất huyết bè duh să uă, bal mờ jê reh jê ram tàm jơng tê den pal cèng kòn dềt tus hờ hìu sơnơm rềp ngan kờ` geh kham, sền kờ` g^t kòp mờ sơm kòp di tu\.

- Ơ bác sĩ, kòn dềt gơbàn kòp sốt xuất huyết gơtùi sơm is kòp tàm hìu lah ờ? Bè hơ\, tu\ lơi hơ\ sồng cèng kòn dềt tus hờ hìu sơnơm?

Bác sĩ Trần Thị Thuý Minh: Di lah geh ală bơta tơngo\ gơbàn jroă rơlao bè: kòn dềt gơdan hă sùm, kòn dềt hă, kòn dềt jê ndul, ni sơna gơl^k mhàm, đồm ờ uă, kòn dềt glar tàm să, gơl^k pơhàr, jơng tê mrềt, tu\ do, cau mè cau bèp cèng mơ kòn dềt tus hờ hìu sơnơm kờ` kham. Hơ\ là ală bơta tơngo\ neh gơbàn jroă. Gam di lah niam ngan là tơnơ\ mờ tu\ kòn dềt duh să uă, bơh ngai dơ\ 2 ha là dơ\ 3 den pal lòt kham mơ kờ` bác sĩ bơto, sền gròi kòp, go\ geh bơta tơngo\ gơbàn jroă kờ` geh sơm kòp di tu\.

- Ơi, dan ưn ngài bác sĩ!

                                                          Cau cih mờ yal tơng^t K' Brọp - Ndong Brawl