VOV4.K’ho-Tàm poh do, Quốc hội neh cribơyai tàm mpồl bè Rơndap cih adat Sền gàr tiah nhàr lơgar Việt Nam. Ală kuang bàng ring bal uă bè bơta kờ` pal geh ai ngui Rơndap cih adat do. Mơya nàng broă sền gàr tiah nhàr lơgar lơh geh cồng, broă lơh pơgồp bal pal niam rlau tai, gơnoar broă mờ kơnòl broă  bơh Mpồl ling sền gàr tiah nhàr lơgar dê pal lơh ngan ngồn rlau tai, kơnòl bơh gơnoar atbồ ală tiah dê mờ gơnoar broă làng bol dê tàm broă lơh sền gàr tiah nhàr lơgar gùt làng bol pal loh làng rlau tai tàm rơndap cih adat dê.

 Việt Nam geh gùng nhàr lơgar jòng mờ 44 càr, [òn dờng geh tiah nhàr lơgar dà lơgar. Tu\ do, ring lơngai, g^t gơ\p lơh bơyô bal, lơh broă bal, bơtàu tơnguh bal là gùng dà broă lơh bal, mơya bơta chính trị- lơngap lơngai dunia mờ tàm ală tiah gam gơlik geh kal ke, ờ gơ tùi g^t lài, ngan là broă tam pìt tam phà kơnhoàl ù tiah, phan geh is, tam lơh đah ală jơi bơtìan kòn cau, gah jat yang, tam cah is… Ală cau nùs nhơm ờ niam jòi kai kơrmơ\i sơlơ tơnguh broă sơ gràm phà dà lơgar; tìs mờ adat boh lam, ngan là cau lơh tìs ma tuý mờ ală cau lơh tìs geh jơnau kờ` lòt gan tiah nhàr lơgar, ntrờn ơm kis khat gơ boh gơlik geh kal ke. Bơdìh mờ hơ\, ală broă lơngap lơngai ờ di mờ bơhìan yau bè: tam gơl trồ tiah, trồ tiah lơh aniai, bơ\ bơl tiah ơm kis… ngai sơlơ gơguh.

Tàm tu\ tơngai mờ bơta pa, nàng sền gàr kơ\ kơl jap gơnoar tờm kơnhoàl ù tiah, sền gàr lơngap lơngai tiah nhàr dà lơgar gam ai tơlik broă lơh kờ` pal geh ngan ală broă lơh sră nggal kơrnoat boh lam dùl ròt bal mờ ring bal. Den tàng, broă ai ngui Adat sền gàr tiah nhàr lơgar Việt Nam geh kuơ mờ kuơ màng ngan, kờ` pal geh ngan; di pal mờ jơnau sồr bơt bơtàu, atbồ mờ sền gàr tiah nhàr lơgar dà lơgar dê, tàm tiah nhàr lơgar tàm tơngai pa. Jat Kuang bàng Võ Trọng Việt, mpồl Lạng Sơn, broă lơh tam gơl pa bơh rơndap cih adat dê pal đơs gơtùi geh tus 3 tơngume kuơ màng.

Broă tam gơl pa tàm hơ\ geh bal 3 bơta: bơt bơtàu, atbồ mờ sền gàr. Jơh ală mpồl kuang bàng lơh broă chính trị bơt bơtàu rài sền gàr tiah nhàr lơgar gùt làng bol tơl pràn ờ di là mìng mpồl ling sền gàr tiah nhàr lơgar lơm gời mờ uă broă lơh, pal lơh ring bal lơh mbè lơi nàng geh kơrnoat broă lơh dơ\ dùl dơ\. Ai bơta tờm kuơ màng mờ sùm drơng broă den rơndap cih adat neh đơs neh geh jơh ală jơnau hơ\. Broă tam gơl pa pal geh bal 3 bơta kuơ màng do pal geh lơh gơ gơs kơr noat tàm adat dê.

Bơt bơtàu, at bồ mờ sền gàr tiah nhàr lơgar dà lơgar là kơnòl bơh ală kấp, ală gah mờ jơh bal ală kuang bàng lơh broă chính trị dê. Tiah nhàr lơgar tàm hơ\ geh: tiah nhàr lơgar hơ đang ù gờl, tàm dà lềng mờ tàm hơ đang kơl wàng trồ… Bè gơnoar broă bơh ală mpồl ling sền gàr tiah nhàr lơgar, kuang bàng Hoàng Thị Thúy Lan, mpồl Vĩnh Phúc đơs là rơndap cih adat ờ hềt đơs loh bè tàm adat tiah nhàr lơgar dà lơgar dê.

  Jơh 2 adat ndrờm đơs nền mpồl ling sền gàr tiah nhàr lơgar là mpồl tờm kuơ màng, sùm drơng broă pơ gồp bal mờ kuang àng làng bol, sền gàr lơngap lơngai, ờ do ờ dă. Ală gah broă ndai là pơgồp bal mơya rơndap cih adat sền gàr tiah nhàr lơgar ờ loh làng. Gơ noar broă bơh mpồl ling sền gàr tiah nhàr lơgar ờ pràn rlau mờ adat nhàr lơgar dà lơgar dê. Rơndap cih adat pal đơs loh gơnoar broă bơh mpồl ling sền gàr tiah nhàr lơgar là mpồl tờm kuơ màng, sùm drơng broă, ală mpồl ndai mìng tus bal lơh jat kơnòl broă sền gàr tiah nhàr lơgar mờ ờ duh pal drơng broă nàng đal g^t gơ in loh làng.

Kuang bàng Đỗ Văn Bình, mpồl Hải Phòng sồr, rơndap cih adat pal đal g^t loh làng gơnoar broă, kơnòl broă bơh tơl mpồl dê, pleh mờ broă rơndap rơndồl; hòi jà geh uă priă jền rlau tai, sền gàr niam rlau tai gơnoar tờm tiah nhàr lơgar dà lơgar dê. Bè broă bơta pràn sền gàr tiah nhàr lơgar gùt làng bol, kuang bàng Đỗ Văn Bình mblàng yal bè do.

Sền gàr tiah nhàr lơgar là kơnòl broă bơh jơh bal ală kuang bàng lơh broă chính trị dê mơya kơnòl gơnoar atbồ, làng bol tàm tiah nhàr lơgar tonggo\ gơnoar bơh làng bol dê, gơnoar atbồ tiah nhàr lơgar dê ờ hềt sền go\ loh làng. Rơndap cih adat kung pal mblàng yal a khar bơta pràn sền gàr tiah nhàr lơgar gùt làng bol. Làng bol là cau tờm tàm broă sền gàr tiah nhàr lơgar mơya cau tờm kung ờ hềt lơh loh làng sơl.

Cau mblàng K’ Hạnh