VOV4.K’ho- Pơrjum dơ̆ 2, Quốc hội khóa 15 neh tơn jơh tơnơ̆ 16 ngai mờ nggùl lơh broă sơbac mhar, khoa học, ring bal jơnau đơs mờ geh kơnòl uă. Dùl dơ̆ pơrjum dờp geh bơta sền gròi bơh gal ngan làng bol, cau tĕ khà gùt lơgar dê, tŭ mờ Quốc hội ngac ngar, bơceh pa tàm broă bơyai lơh pơrjum, gơ dờp mờ tơl bơta geh ngan gơlik geh. Mờ uă ngan jơnau lơh nền geh ring bal, Quốc hội gam ngai sơlơ ai tơnggŏ nùs nhơm rơcang lài, tam gơl pa mờ geh kơnòl uă lài mờ tŭ lơh nền uă broă kươmàng bơh dà lơgar dê.

Rlau nggùl nhai do, ală dơ̆ pơrjum bơh Quốc hội dê sùm duh hồl mờ ală broă geh sền gròi uă bè broă lơh rơcang sơndră kòp Covid-19, broă bơtàu tơnguh wơl lơh sa- mpồl bơtìan mờ bơt bơtàu, lơh sir thể chế. Mờ nùs nhơm “Quốc hội lơh broă, tàm pơdờn bơhìan kơp kờñ tam gơl pa mờ tă pơgồp” bè tàm jơnau đơs mut pơrjum bơh Chủ tịch Quốc hội ồng Vương Đình Huệ dê den ală bơta lơi geh lơh tàm pơrjum dơ̆ 2 neh ai gŏ Quốc hội gam ngan ngồn rơcang lài, tam gơl pa mờ geh kơnòl nàng ngai sơlơ lơh jat jơnau kờñ, jơnau sồr bơh làng bol dê.

Geh lơh tàm tŭ tơngai kòp Covid-19 gam gơlik geh kal ke, ờ gơtùi git lài, ala mờ cribơyai tơn, tàm dơ̆ pơrjum do, ală dơ̆ cribơyai pờ tơn tàm internet geh lơh uă rlau. Bơta yah ngài bè ù tiah ờ lơh gơmù nùs nhơm duh hồl, geh kơnòl bơh ală kuang bàng Quốc hội dê tàm ală mpồl cribơyai tàm càr, ƀòn dờng. Mò Trịnh Thị Tú Anh, Mpồl kuang bàng Quốc hội càr Lâm Đồng đơs: “Dơ̆ pơrjum do geh uă ngan cồng nha. Tàm tơngai kòp bơ tờp gam gơlik geh kal ke, bol he neh bơyai lơh pơrjum ờdo ờdă, bol he neh bơyai lơh pơrjum pờ tơn tàm internet kung lơh geh cồng nha tàm uă bơta. Lài ngan, sră nggal rơcang lài niam, wil tơl, pơyua di tŭ tơnga nàng kuang bàng in tus bal. Dơ̆ 2, dong kờl công nghệ thông tin, gùng pờ internet gàr niam sùm. Dơ̆ 3, broă lơh sơnơm geh gàr niam ai kuang bàng in, cau drơng broă geh rơcang niam””.

Bơta kươmàng tàm dơ̆ pơrjum do là ală dơ̆ cribơyai tàm mpồl mờ tàm hìu pơrjum bè lơh sa- mpồl bơtìan mờ kes priă, ală jơnau đơs mờ jơnau tàm pơndang sùm mblàng lơh loh uă, jòi git jơnau bơh tài gơlik geh nàng bơsong ală gơ rềng bơh kòp Covid-19 dê tus pràn kơldăng să jan, màng kis bơh làng bol dê mờ ală kal ke bơh rài lơh sa dê gam kong gơ rềng kơn jơ̆ kơn jut ngan bơh kòp bơ tờp dê. Tàm tŭ jơnau kờñ blơi phan bơh rài lơh sa dê gam ờ pràn, dờp mờ tă dơ̆ ngui kes priă kung gơtìp uă bơta lòng; tam pà, tă priă bơcri dà lơgar kung gam là bơta ờ pràn ờ hềt geh tă bơsong jơh; broă lơh rơndap tap sèng wơl rài lơh sa gam lơyài wơl... den bơta kuơ màng tŭ do là sơbac mhar bơt bơtàu mờ lam lơh jơh nùs Broă lơh bơtàu tơnguh wơl, bơtàu tơnguh lơh sa- mpồl bơtìan mờ ală broă lơh, cơ chế tam gơl pa, geh tơngume tờm, gơtùi lơh geh cồng nha ngan ngồn. Tàm bơta kal ke bè hơ̆, Quốc hội kung gam lơh nền gàr broă jàu bè khà gơguh kờp jơh phan lơh gơs tàm lơgar GDP pơgap bơh 6 tus 6,5%, bơta hơ̆ ai tơnggŏ bơta lơh ngan bơh Chính phủ dê, mờ kung nàng gàr ring niam, ngac ngar tàm broă lam lơh jat ală jơnau kờñ nam 2022. Bulah bè hơ̆, nàng lơh geh jơnau kờñ bè hơ̆ kung sồr pal geh bơta lơh ngan jơh nùs rlau tai. Ồng Phạm Văn Hòa, Mpồl kuang bàng Quốc hội càr Đồng Tháp đơs là: “Broă jơnau kờñ khà GDP bơh 6 tus 6,5% là kươmàng ngan, là broă jàu pal lơh ngan pràn rlau. Ală kuang bàng Quốc hội gam kwi kươ bè broă jàu do. Bulah bè hơ̆, do là broă jàu lơh ngan, mờ là lơh ngan jơh nùs tàm nam. Bol he đal git lài là kis bal mờ kòp Covid-19, rê wơl bơta bè ờs pa, mờ broă jàu do geh lơh ngan jơh nùs, tơrgùm jơh nùs hơ̆ sồng gơtùi lơh geh. Mìng kờñ ờ gròi sền,  ờ tơrgùm halà ờ geh tơl ală cơ chế, broă lơh krơi is nàng dong mpồl lơh sa kă bro in, ngan là ală mpồl lơh sa kă bro FDI là ală mpồl lơh sa kă bro kươmàng ngan. Khi mờ ơm ờ lơh broă den jat añ sơ nơng là GDP bơh 6 tus 6,5% digơlan kal ke ngan gơtùi lơh geh”.

Mờ nùs nhơm ring bal jơnau đơs mờ geh kơnòl, pơrjum dơ̆ 2 neh lơh gơs broă lơh ai tơlik. Bơta pơn rơ tàm dơ̆ pơrjum do là broă lơh bơt bơtàu adat boh lam mờ broă ring bal 2 rơndap lơh adat boh lam, ai jơnau đơs tàm 5 rơndap lơh adat boh lam, ai tơlik 12 nghị quyết. Pal sền gròi ngan là dơ̆ sơn rờp Quốc hội lời tŭ tơngai dipal nàng cribơyai bè broă lam lơh broă lơh, bơta dong kờl bảo hiểm xã hội, atbồ mờ ngui Kes priă Bảo hiểm xã hội mờ broă chồl pràn lam lơh broă dong kờl, adat boh lam bè bảo hiểm y tế, wèt tus bảo hiểm y tế jơh gùt làng bol. 4 nghị quyết bè 2, 3 cơ chế, broă lơh krơi is bơtàu tơnguh ƀòn dờng Hải Phòng mờ ală càr Thanh Hóa, Nghệ An, Thừa Thiên- Huế kung neh geh ring bal. Bơta tam gơl, bơtàu tơnguh bơh 4 càr dê geh là bơta chồl pràn bơta gơ rề uă, gơ rềng tus ală tiah lơh sa bal bơh gùt lơgar dê.

Tàm pơn jat bơh ală tơngai lơh broă lài, broă lơh lùp mờ hơ jơnau lùp pơn jat tai geh tam gơl pa. Ală broă geh sền gròi uă bơh rài kis dê, ală bơta kơp kờñ bơh cau tĕ khà dê neh geh cèng tus anih pơrjum tàm dơ̆ lùp mờ hơ jơnau lùp sơn rờp bơh  tơngai lơh broă khóa 15 dê. Uă kuang bàng dơ̆ sơn rờp tus bal Quốc hội mơya neh ai tơnggŏ nùs nhơm, bồ tơngoh jak tềng đap ală broă geh sền gròi uă gam ai tơlik. 4 Bộ trưởng geh: Bộ Y tế; Bộ Lao động, Thương Binh mờ xã hội; Bộ Giáo dục mờ Đào tạo; Bộ Kế hoạch mờ Đầu tư neh song dơpă, ờ pleh, kờp bal mờ ală jơnau lùp kal ke. Bơta do ai gŏ, kuang atbồ ală gah broă lơh neh git loh kơnòl broă he dê tàm broă đơng lam mờ pơlam sơrlèt gan ală tŭ tơngai kal ke ờ hềt geh bơh lài tus tŭ do, hời rơ hời tă bơsong ală bơta ờ niam, kòl yan. Bulah ờ di jơh ală jơnau lùp ndrờm cèng tus bơta niam nùs, mơya neh đơs ală broă gơtùi lơh, sền wơl ală bơta ờ niam nàng geh ală broă lơh, bơta bơsir di tŭ rlau. Ồng Vũ Trọng Kim, Mpồl kuang bàng Quốc hội càr Nam Định đơs: “Bộ trưởng Bộ Kế hoạch mờ Đầu tư neh hơ ală broă tờm. Ală broă mờ añ ờ hềt lùp den ờ hềt geh hơ. Jat añ den tus do pal geh hơ, ờ di là lời jơh dơ̆ pơrjum do tus dơ̆ pơrjum ndai ờ geh jơnau hơ là ờ gơtùi ngan gơ dê. Bộ trưởng pal pơgồp bal mờ ală Bộ ndai, tàm gơ noar broă bơh Chính phủ dê đơng pơlam nàng lơh niam rlau tai broă atbồ ù tiah, sền gàr lơngap lơngai dà lơgar tàm ală anih mờ bol he kờñ pal geh sền gàr.”

Kuơmàng, đơng pơlam ală dơ̆ lùp mờ hơ jơnau lùp bơh Chủ tịch Quốc hội ồng Vương Đình Huệ dê ngac ngar, khoa học ngan, ai tơlik lài gùng dà loh làng, chài ngan lơh gơlik nùs nhơm duh hồl mờ nùs nhơm geh kơnòl tềng đap ală broă dờng bơh dà lơgar dê. Cau đơng lam pơrjum neh tềl lam, ai tơlik làu gùng dà, wèt tus bơsong wil tơl, dipal ală broă cau tĕ khà mờ làng bol sền gròi; sôr cau lùp tơlik jơnau lùp lơyah, wil tơl tơngume kờñ lùp, di mpồl broă neh geh sac rơ wah nàng lùp. Bơh bơta pơlam ngac ngar bơh cau đơng đơng lam pơrjum dê, nùs nhơm bơh ală kuang bàng Quốc hội, kơnòl bơh ală kuang atbồ gah broă lơh dê neh lơh gơlik dơ̆ lùp, hơ jơnau lùp duh hồl, song dơpă, lơh jat bơta kơp kờñ bơh cau tĕ khà dê. Mò Nguyễn Thị Mai Hoa, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục bơh Quốc hội dê đơs là: “Chủ tịch Quốc hội sền gròi ngan tus broă pơn jờng nàng ală kuang bàng in tơlik ală broă halà ală jơnau lùp đơs song tàm ală mpồl broă mờ Quốc hội neh sac rơ wah, nàng tơlik jơnau lùp ală Bộ trưởng in. Jat añ den bơh gơnoar broă pơlam bơh Chủ tịch Quốc hội dê neh là dùl bơta cèng bơta lơh nền ai cồng nha bơh dơ̆ lùp, hơ jơnau lùp tàm dơ̆ pơrjum do.”

Tơn jơh pơrjum, dùl Nghị quyết kươmàng bè lùp mờ hơ jơnau lùp geh ring bal. Quốc hội lơh nền, lài mờ ngai 01/01/2022, pal ai tơlik broă rơndap lơh tơrgùm jơh ală bơta rơcang sơndră kòp Covid-19 mờ ală rơndap broă, jơnau rơcang lài lam lơh ngan ngồn, di mờ broă gơlik geh, ờ lời gơtìp rmơp ndơl, nisơna; Lơh ngan bồ nam 2022 lơh gơs khà cit tơl ding sơnơm vacccine ai jơh gùt làng bol hơđang 18 sơnam in geh 100%, cit gờñ sơnơm vaccine lài ai cau hơđang 50 sơnam in. Nam 2022, tam pà mờ tă priă bơcri bơh kes priă dà lơgar geh 100% kờp dŭ lài mờ Quốc hội jàu. Bơh bơta nền nòn, Quốc hội neh lơh nền tơn ruc tŭ tơngai lam lơh broă tam gơl priă nhai, mờ kung pơn jat tai lơh jat jơnau sồr bè lơh gơlik bơta tam gơl pa priă nhai nàng prap gàr priă jền lam lơh tam gơl broă lơh priă nhai tàm tŭ tơngai dipal.

Cau tĕ khà mờ làng bol gùt lơgar kơp gơn tàm bơta ngac ngar mờ nùs nhơm bơh Quốc hội dê tŭ mblàng lơh loh dipal, khoa học jơnau bơh tài gơlik geh lă broă tàm rài kis, lơh sa- mpồl bơtiàn, kung bè bơta song dơpă tàm broă sền sơ wì bơta ờ niam, ờ pràn bè pràn jak đơs lài mờ atbồ dờng bơh ală gah lơh broă geh gơ noar dê. Bơta bơta tờm ngan rlau jơh mờ dờng ngan rlau jơh mờ cau lơi kung kờñ git, hơ̆ là ală jơnau hơ pơrgon mờ broă lơh bơh Chính phủ dê, kung bè ală kuang bàng Chính phủ dê tàm broă hơ pơrgon lam lơh geh cồng nha ală broă lơh neh ai tơlik, kờñ lam dà lơgar sơrlèt gan tŭ tơngai kal ke, bơtàu tơnguh kơ̆ kơljap.

Cau mblàng K’Duẩn