VOV4.K’ho – Pơrjum dơ\ 8, Quốc hội khóa 14 neh tơn jơh tơ nơ\ rlau 1 nhai lơh broă jơh nùs, lơh tờm bal mờ ua\ ngan ală broă geh cribơyai bal nàng bơsong. Bơta pal đơs là, Quốc hội neh ring bal Adat Lơh broă (tam gơl); lơh nền broă rơndap lơh bơtàu tơnguh lơh sa mpồl bơtìan nam 2020, lơh gơlik bơnàng jă ai tơngai bơh nam 2016 tus nam 2021 in; ring bal Nghị quyết bè jơnau yal kơ lôi sơ nơng broă lam lơh ngan ngồn rơndap broă lơh [làng rơndeh par Long Thành tơngai dơ\ 1 mờ rơndap broă lơh bal bè bơtàu tơnguh lơh sa mpồl bơtìan tiah ua\ kal ke, tiah kơh bơnơm.

Pơrjum dơ\ 8 geh lơh tàm tu\ ală broă tàm dunia mờ tàm ală lơgar rềp bal geh ua\ bơta gơlik geh kal ke, ờ gơtùi git lài, khà gơguh lơh sa dunia ngai sơlơ gơmù. Bulah bè hơ\, cribơyai bè broă lơh sa, mpồl bơtìan mờ kes pria\, Quốc hội pà git, jơh 12 jơnau kờ` bè lơh sa mpồl bơtìan neh lơh gơs. Broă lơh sa dờng geh gàr kơ\, gơmù bơta kuơ pria\ dà lơgar geh kơryan tàm khà hơ đơm 3%; ờ geh broă lơh hơ đơm 4%; gơguh lơh sa kờp du\ geh 6,8% ai gùt nam in. Bulah bè hơ\, bè broă rơndap lơh wèt tus nam 2020 mờ ală nam pơn jat tai, ua\ kuang bàng đơs, ờ hềt gơtùi iang nùs mờ ală khà do. Tài jơnau kờ` do gàr sùm khà gơguh 6,8% là kal ke ngan tàm tu\ broă lơh sa mờ kă bro dunia gam gơmù.

Nùs nhơm lơh broă tàm hìu pơrjum bơh 2 ngai cribơyai bè broă lơh sa mpồl bơtìan kung geh ua\ kuang bàng ờ suk, tơlik jơnau lùp `chi bơh tài jơnau tă pria\ bơcri lơyài? Bộ trưởng Bộ Kế hoạch mờ Đầu tư, ồng Nguyễn Chí Dũng dờp,  bơta geh ngan do neh lơh aniai ua\ ngan tus bơtàu tơnguh lơh sa – mpồl bơtìan, ngan là bơta tă pơgồp tàm bơta kuơ lơh geh bơh GDP dê.

Jat kuang ala mat Trần Hoàng Ngân, gơ wèt mpồl kuang bàng Quốc hội [òn dờng Hồ Chí Minh den broă chồl mhar tơngai tam pà mờ tă pria\ bơcri ai broă rơndap lơh bơcri pria\ in geh gơ rề tus ală bơnah pria\ bơcri ală tiah ndai dê, kờp bal mpồl lơh sa dùl nă să is mờ bơsong bơta rơcang sơndră hoàc huơr: “Bơnah pria\ bơcri dà lơgar dê geh tă den geh dong bol he bè bơtàu tơnguh. Mơya bơta kuơmàng là bơsong bơta rơcang sơndră hoàc huơr, dilah lơh lơyài den geh lơh gơguh ua\ pria\ tă lơh tàm broă bơcri bơt bơtàu mờ lơh geh cồng nha rlau broă mờ bol he ngui pria\ bơcri tàm broă bơcri pria\ dà lơgar tu\ do. Bơta kuơmàng rlau là bol he pal kờp sền ală jơnau cih bơh Adat geh gơ rèng dê tus bơt bơtàu, cok khà pria\ nàng lơh gơs ală thể chế, nàng bơh hơ\ ờ duh pal gơbàn wơl bơta do ai ală nam tơ nơ\ in”.

Ring bal Nghị quyết bè broă rơndap lơh bơtàu tơnguh lơh sa mpồl bơtìan nam 2020, Quốc hội ring bal, tơlik jơnau kờ` Kờp jơh phan lơh gơs tàm lơgar (GDP) gơguh mờr 6,8%. Khà gơguh pria\ ngui sa kờp bal (CPI) hơ đơm 4%; kờp jơh pria\ lơh geh bơh tac phan hờ lơgar ndai gơguh mờr 7%; khà blơi ua\ phan bơh lơgar ndai pơn drờm mờ khà pria\ lơh geh bơh tac phan hờ lơgar ndai hơ đơm 3%; khà hìu bơnhă r[ah (jat tơl khà r[ah ua\ bơta) gơmù bơh 1 tus 1,5%, mìng is ală kơnhòal r[ah gơmù 4%...

Quốc hội sồr Chính Phủ mờ ală anih lơh broă tơr gùm lam lơh jat ală mpồl kơnòl broă, broă lơh. Tàm hơ\, kuơmàng là broă lơh pơn jat tai bơt bơtàu, lơh gơs adat boh lam jat gùng dà broă lơh ring bal, tam gơl pa, lơh jat jơnau kờ` mut gơ rờm bal; gàr kơ\ kơljap broă lơh sa dờng, sền gròi bơta gơmù bơta kuơ khà pria\ dà lơgar, gàr niam ală bơta ring bal dờng, lơh gơlik bơnàng jă ai bơtàu tơnguh mhar mờ kơ\ kơljap in.

Mờ  nùs nhơm làng bol lơh tờm mờ geh kơnòl, pơrjum dơ\ 8 neh lơh gơs broă lơh ai tơlik. Bơta pơn rơ mùl go\ tàm dơ\ pơrjum do là broă lơh bơt bơtàu adat boh lam mờ broă ring bal 11 Adat lơh bơnàng jă ai broă lơh atbồ, đơng pơlam, lơh gơlik thể chế bơtàu tơnguh kơ\ kơljap bơh dà lơgar dê. Bơta pal sền gròi là tơnơ\ 3 dơ\ pơrjum ai jơnau đơs, tàm pơrjum dơ\ 8, Quốc hội neh ring bal Adat Lơh broă (tam gơl). Jơnau cih bè tam gơl sơnam ơm ờ lơh broă gơguh tus 62 sơnam gơ wèt mờ cau klau tàm nam 2028 mờ 60 sơnam gơ wèt mờ cau ùr tus nam 2035 neh dờp geh bơta sền gròi ua\ ngan bơh ală cau te\ khà mờ làng bol dê.

Bộ trưởng Bộ Lao động Thương binh mờ Xã hội, ồng Đào Ngọc Dung đơs nền: “Geh ală broă, geh ală tơngume geh gơ rềng tus 2, 3 jơt nam mờ bol he. Do kung là tu\ mờ bol he ai ală broă neh hơ pơrgon tàm công ước dunia kung bè ală Hiệp định thương mại. Tàm bơta geh bal, bol he tam gơl adat boh lam nàng dipal mờ bơta lơh broă bal bơh dunia dê mơya kung pal dipal mờ bơta geh ngan bol he dê”.

Quốc hội kung neh ring bal Adat tam gơl, bơ tơl 2, 3 bơta bơh Adat Kuang bàng, công chức mờ Adat Viên chức mờ jơnau cih, ngan ngồn sang bơta “viên chức jơh rài kis” geh lơh jat ngan ngồn tàm nhai 7 nam 2020. Adat Kuang bàng, công chức kung cih kơrnuat pal jat bal bè lơh glài gơ wèt mờ kuang bàng, công chức neh ơm ờ lơh broă, jơh sơnam lơh broă; jơnau cih mùl màl bè broă lơh glài, tàm hơ\ geh broă “sang sơbì gơnoar broă,  kơnòl broă neh at” là nàng kờ` gàr bơta ring bal mờ broă lơh glài jat jơnau sồr bơh Đảng dê.

Dùl bơta pal sền gròi tai là tàm dơ\ pơrjum do, Quốc hội pờ tê ring bal Nghị quyết bè jơnau yal kơlôi sơnơng lam lơh ngan ngồn rơndap broă lơh [làng rơndeh par Long Thành tơngai dơ\ 1, kờp pria\ 4 tơmàn 800 tơlak dolar Mỹ.

Mờ ală bơta geh lơh tàm pơrjum dơ\ 8, cau te\ khà mờ làng bol gùt lơgar neh go\ là, Quốc hội ờ mìng lơh gơs kơnòl crơng gơs adat boh lam, lơh nền ală broă kuơmàng dà lơgar dê mờ gam lơh niam gơnoar broă sền gròi he dê. Mơya bơta kuơmàng ngan rlau jơh mờ dờng rlau jơh mờ jơh bal cau te\ khà sền gròi hơ\ là ală jơnau hơ pơrgon mờ broă lơh bơh Chính phủ dê, kung bè ală kuang bàng geh jơng Chính phủ dê tàm broă hơ pơrgon lam lơh jat geh cồng nha ală broă lơh neh ai tơlik, nàng kờ` lam dà lơgar bơtàu tơnguh kơ\ kơljap.

Cau mblàng K’Duẩn