VOV4.K’ho- Đảng mờ Dà lơgar he sền gròi ngan tus broă prăp gàr mờ ngui niam rài kis niam chài is jơi bơtiàn dê, ngan là broă sơlơ bơto mờ bơsram dà jơi bơtiàn kòn cau tàm ală hìu bơsram bơh ơdu\ 1 tus ơdu\ 12. Broă lơh do gam geh ală tiah lam lơh ndrờm bal mờ làm uă.

Bơh ală ngai pa crơng gơs Dà lơgar tơn, Sơnoa boh lam nam 1946 neh cih broă bơsram dà jơi bơtiàn là dùl gơnoar bơh cau jơi bơtiàn kòn cau dê: “Tàm ală hìu bơsram kấp dùl [òn lơgar, làng bol jơi bơtiàn kòn cau tàm lơgar geh gơnoar bơsram dà đơs bơh he dê” (Bơta 15). Nàng sền gàr gơnoar mờ bơta kuơ dipal mờ kơrnoat boh lam hơ\, Dà lơgar neh geh dùl ròt ală sră nggal gơrềng tus kơrnoat boh lam mờ sră nggal cih ală bơta bơh adat boh lam dê cih loh làng mờ nền cê bè broă bơto mờ bơsram dà jơi bơtiàn kòn cau. Kơnờm bè hơ\ mờ bàr pe jơi bơtiàn kòn cau geh dà đơs, akhar cih neh geh ai tơmu\t bơto bơtê tàm hìu bơsram bơh ơdu\ 1 tus ơdu\ 12, cèng wơl cồng nha bơto bơtê dờng ngan, mơkung tă pơgồp bơnah sền gàr mờ ngui niam bơta kuơ dà đơs, bơta niam chài ală jơi bơtiàn kòn cau.  

Lơh jăt Kơrnoat 82 nam 2010 bơh Chính phủ dê, gah Bơto bơtê sùm sền gròi tus broă bơto mờ bơsram dà jơi bơtiàn kòn cau tàm hìu bơsram kấp dùl mờ jơnau kờ` tơnguh uă bồ tơngoh gi\t sră bơh làng bol dê, prăp gàr mờ ngui niam bơta kuơ dà đơs, rài kis niam chài krơi is ală jơi bơtiàn dê. Bơh nam 2008 tus tu\ do, Bộ Giáo dục mờ Đào tạo neh ai ngui geh 8 broă lơh bơto dà jơi bơtiàn “Prum, Khmer, Jrai, Bahnar, Rơđê, Hmông, M’nông, Thái) mờ 6 bộ sră măy dà jơi bơtiàn (Prum, Khmer, Jrai, Bahnar, Hmông, Rơđê). Bal mờ hơ\, gam bàr pe dà jơi bơtiàn gam geh bơto tơrlòng lài.

Jăt Thứ trưởng, Phó Kuang ătbồ Ủy ban Jơi bơtiàn mò Hoàng Thị Hạnh đơs, cồng nha lơh geh dờng ngan rlau jơh bơh kơnòl broă bơto bơsram dà jơi bơtiàn là neh lam lơh geh cồng nha broă lơh niam ngan bơh Đảng mờ Dà lơgar he dê gơ wèt mờ broă jơi bơtiàn đơs bal mờ dà đơs jơi bơtiàn dê đơs is. Bal mờ hơ\, pơgồp bơnah prăp gàr mờ ngui niam ală bơta kuơ niam chài, lơh tơngkah wơl bơta pơ`ìơ să, lơh gơlik bơta gơdan lòt bơsram ai ală kơnòm bơsram tiah jơi bơtiàn kòn cau mờ tiah kơh bơnơm in. Dờp kuơ tơn tơngume bơto bơtê do, ală kơnòm bơsram hìu bơsram Kấp pe Jơi bơtiàn Kòn cau ơm sa bi\c tơn Ninh Thuận, càr Ninh Thuận geh jơnau đơs bơh he dê. Do là jơnau đơs bơh oh Kiều Thị Phượng dê: Tàm kấp dùl bol oh geh bơsram dà Prum, guh kấp pe bol oh geh bơsram tai dà Prum, tàm ơdu\, pơgru bơto dà Prum, tu\ jiơ bơsram is den bol oh tàm bơto tơngkah bal tai mờ gơ\\p bơsram dà Prum.

Oh Nguyễn Văn Hoà den đơs nền bè do: Bơsram dà Prum tàm do là niam ngan, nàng bol oh in bơsram wơl mờ gi\t wa\ tai, pơgồp bơnah sền gàr rài kis niam chài krơi is bơh jơi bơtiàn he dê.

Bulah bè hơ\, broă bơto bơsram dà jơi bơtiàn kung gam tìp uă kal ke sơl. Uă jơi bơtiàn kòn cau geh dà đơs mơya ờ hềt geh akhar cih den tàng ờ gơtùi ai bơto tàm hìu bơsram. Mpồl cau pơgru bơto dà jơi bơtiàn tu\ do dùl êt nă ngan. Broă jòi dùl mpồl cau geh bồ tơngoh bơsram sră jak là cau jơi bơtiàn kòn cau nàng tus bal tàm broă lơh gơs broă lơh mờ sră măy dà jơi bơtiàn tìp uă ngan kal ke tài bơh khi ờ tơl bồ tơngoh gi\t wa\ nàng lơh, bal mờ hơ\ là bơta ờ geh tơl ală sră pơ àr phan ngui bè dà jơi bơtiàn (sră mblàng dà đơs, sră bơto rơndăp akhar, jơnau đơs…), sră nggal jơnau đơs mờng ngui (jòi tơrgùm jơnau cih bơh rài yau, bơceh jơnau cih pa,…). Bơta ndai, tu\ do bàr pe tiah ờ hềt sền gròi ngan tus broă bơto mờ bơsram dà jơi bơtiàn. Đơs bè jơnau bơh tài gơlam tus broă bơto mờ bơsram dà jơi bơtiàn gam ờ hềt pràn jak, ồng Triệu Văn Phượng, Kuang ătbồ Phòng Văn hoá, Thông tin kơnhoàl Yên Thế, càr Bắc Giang, ai tơlik broă lơh bè do: Jơnau tờm hơ\ là bơta ơm kis tàm bơrlu\ bal bơh làng bol ală jơi bơtiàn krơi is dê. Dơ\ bàr hơ\ là bơta tàm bơtờp bơh ală jơi bơtiàn dê tu\ geh broă tam bau, ngan den tàng bè hơ\ broă đơs dà đơs tàm [òn lơgar ală jơi bơtiàn dê gơtìp gơrềng mờ rơhời hu\i roh te\. Tàm tơngai tus, gah niam chài geh pơn jăt tai geh ală broă lơh nàng dan mờ ală kấp geh gơnoar sơlơ pờ tai ală ơdu\ bơto pơlam ai làng bol in, ngan là gơ wèt mờ rơnàng kơnòm să là cau jơi bơtiàn kòn cau tàm ală [òn lơgar, nàng dong jơh tơl nă cau gơtùi tơngo\ bơta pràn niam rlau tàm broă đơs dà đơs, dùl bơta niam chài kuơ ngan bơh ală jơi bơtiàn kòn cau tàm tiah do dê.

Tàm broă dờng rlau, Bộ Giáo dục mờ Đào tạo neh mờ gam lơh broă rơndăp lơh lam lơh jăt geh cồng nha broă bơto mờ bơsram dà jơi bơtiàn. Lài ngan là tàm broă bơto bơtê bơh ơdu\ 1 tus ơdu\ 12 pa, Bộ đơs, bơto bơsram dà jơi bơtìan là dùl jơnau bơsram sac rwah is gơ ơm tàm tơngume broă bơto bơtê bal. Bal mờ hơ\, gah bơto bơtê gam kơlôi sơnơng, lơh sir broă lơh broă lơh, sră măy bơh bàr pe dà jơi bơtiàn geh akhar cih dê, nàng kờ` tơnguh khà ală dà jơi bơtiàn geh ai bơto tàm hìu bơsram. Mơkung sơlơ tơnguh tai broă ătbồ, sồr lơh broă bơto mờ bơsram dà jơi bơtiàn, lơh geh jơnau sồr bơta jak bal bơh gah dê. Do ngan là dùl tàm ală kơnòl broă kơn jơ\ kơn ju\t ngan mờ gah bơto bơtê gam lơh ngan lơh jăt, kờ` lơh geh gơnoar ring bal tàm bơsram sră bơh cau jơi bơtiàn kòn cau dê.

Cau cih Thu Hoà (VOV4)- Cau mblàng Lơ Mu K’Yến