VOV4.K’ho - Viêm xoang là 1 bơta kòp geh uă ngan, geh uă ngan tàm cau mờng lơh broă tàm tiah gơtìp [ơ\, gơthul kơm buh. Kòp do kal ke ngan kờ` sơm bời mờ kung [uơn gơtìp gơl^k geh tai, bal mờ uă bơta gơl^k geh lơh ờ su\k ơm ngan bè: jê bồ, gơl^k dà muh, gơlềt muh… lơh gơrềng uă ngan tus mờ bơta niam rài kis cau kòp. Mơya, viêm xoang di gơlan geh sơndră di lah he g^t loh bè kòp do. Tàm jơnau “Pràn kơl dang să jan mờ rài kis” ngai do, bol a` yal bè broă sơm kòp jê rơnồng dờ kờ sơndră mờ kòp viêm xoang.

Viêm xoang là broă trồm bơh xoang tơl^k tus tềng gòr muh gơtìp sồt ha là as, dà muh gơtìp kòl, lơh ờ su\k ơm tus mờ cau gơtìp. Kòp gơl^k geh mờ ală bơta bè: ntas, gơl^k dà muh, jê jo\ ngai jăt jê bồ, jê tồr, jê dơkiăt rơnồng dờ. Do là bơta tòm lơh cau kòp ờ g^t jàng lah gơtìp ală kòp ndai, den tàng ờ sền gròi mờ sơm kòp is tàm hìu. Bơta do kung pà go\ tài bè lơi den tàng ală cau gơtìp kòp tus kham hờ hìu sơnơm ndrờm neh gơtìp jo\, kal ke ngan kờ` sơm bời.

Jăt Bác sĩ chuyên khoa Tồr, muh, rơnồng dờ pà g^t: “Geh uă bơta lơh gơtìp kòp viêm xoang, mơya jăt broă sền gròi kòp tu\ cau kòp tus kham tàm hìu sơnơm den kòp viêm xoang ndrờm geh bơh jê sồt tềng muh, rơnồng dờ jo\ ngai tài ờ geh sơm kòp bời, den tàng kòp tam gơl tơngai gơs viêm xoang. Kòp do mờng gơl^k ờ loh làng. Tơnơ\ mờ 1 tơngai, kòp gơbàn tus tàm măt, bè: as sơnbir măt, jê măt, as sồt ntìng bồ, as sồt tơngoh… ală bơta gơl^k geh do ndrờm lơh ngòt rơngơ\t ngan, broă sơm kòp sùm là reh mờ ngui sơnơm kháng sinh pràn, lơh aniai uă ngan tus mờ bơta pràn kơl dang să jan tơnơ\ do”.

Sền kờ` g^t kòp mờ sơm kòp viêm xoang là 1 broă lơh ngan jo\ jòng bơh cau kòp dê. Kòp do ờ gơtùi sơm bời mờ gơbàn sùm wơl uă dơ\ di lah cau kòp ờ lơh jăt kơrnoăt sơm kòp mờ sơm kòp jơh tơn. Den tàng, kờ` kơrian mờ kòp viêm xoang, ală cau pal rơcang sơndră mờ sơm kòp gờ` tu\ gơtìp nggù. Di gơlan geh c^t sơnơm sơndră mờ kòp nggù pah nam, rào kloh tê sùm, tàm hơ\ uă ngan là tơnơ\ mờ tu\ attê mờ cau ndai. Ba` lời gơtìp gơlềt muh jo\, sơm kòp di tu\ mờ di broă sơm. Sùm lơh ram să tàm kàl mrềt, tàm hơ\ uă ngan là tềng ngko, ntơh mờ muh. Ngui chèo pơn tu\ l^k bơdìh ù tiah, ờ mìng lơh ram muh mờ gam tơmù broă gơmu\t kơm buh, vi khuẩn. Ngui dà boh kờ` lơh kloh bơr, sề tu\ drim tơnơ\ mờ tu\ guh b^c mờ pah tu\ mang lài mờ tu\ rê b^c, rào muh kờ` ba` gơtìp jê sồt. ală cau mờng gơtìp ală kòp bè tồr, muh, rơnồng dờ pal tơmù `ô ơlăk, bièr, tài do là bơta tòm lơh gơs kòp xoang muh tài ală poăc tàm muh gơtìp as. Tơmù tìp mờ ù tiah [ơ\ di gơlan lơh gơtìp aniai tus mờ gùng tă nhơm bè: càl, gơthul ù, `hu\ jrào, `hu\ `àng gơsơ\t sơmăc, `hu\ rơndeh, [ô sơnơm… pal tus tàm ală hìu sơnơm kờ` geh kham kòp mơ tu\ go\ geh bơta gơl^k ni sơna bơh kòp viêm xoang dê. Ba` blơi is sơnơm kờ` pleh mờ kòp gơl^k geh jroă rơlao, lơh ngòt rơngơ\t tus mờ să jan.

Kuơ màng ngan, tơl nă cau pal sền gàr bơta pràn kơl dang să jan să tòm in mờ broă sào sa, hùc dà, ơm rơlô să di pal. Gơwèt mờ kơnòm dềt, den ală bơta do sơlơ pal geh lơh jăt rơlao, tài să jan sơndră mờ kòp kơnòm dềt dê gam ờ pràn, [uơn gơtìp kòp tàm gùng tă nhơm. Kham kòp 6 nhai 1 dơ\ là broă lơh niam ngan kờ` sơndră mờ kòp geh cồng nha ngan.

       Cau cih mờ yal tơng^t Ndong Brawl