Tơnggu me bơh broa\ mut lơh ai sra\ kham, sơm kòp ờ sa\ pria\ gùt làng bol drờm geh dờp jơh ala\ bơta bơh Gah lơh sơnơm mờ ờ pal kong kơnjơ\ bè bơta pria\ jền. Tàm Việt Nam, sra\ kham, sơm kòp ờ sa pria\ gùt làng bol gam geh sền bè dùl kơrnuat nàng gàr geh tơl làng bol drờm geh kham sơm, kòp niam, lơh pràn broa\ lơh geh  Ala\ broa\ lơh bơtàu tơngguh rbô nam. Nàng lơh geh broa\ do,  pal sơnđìng ngan tàm bơr nàng sền gàr phàn kơldang sa\  ja` bơh sơnrờp mờ ròt broa\ lơh sơnơm tàm bòn lơgar pal niam. Jat ua\ cau kuang bàng tàm dunia,  Việt Nam kờ` pal geh tam gơl bơh broa\ lơh,  bơta pal lơh tus mờ broa\ mut lơh sra\ kham, sơm kòp ờ sa pria\ gùt  làng bol. Jơnau tơnơ\  geh đơs bè bơta do.

Tàm pơrjum tơm pà broă lơh dunia dê bè broă lơh jăt ai sră kham, sơm kòp ờ sa priă gùt làng bol, Giáo sư Keizo Takemi kuang bàng tàm Gơnoar ala măt dà lơgar Nhờk đơs là: cồng nha bơh lơgar Nhờk tàm broă ai sră kham sơm kòp ờ sa priă gùt làng bol là tơnguh ring bal tàm ală broă lơh gah lơh sơnơm, pờ ơnàng broă ai sră kham, sơm kòpp tus mờ làng bol mờ sền gròi ală khà priă gah lơh sơnơm. Geh cồng nha do là tài Gơnoar atbồ lơgar Nhờk neh bơ\t bơtàu khà dong kờl jơh wèt tus broă tơnguh bơtàu ală làng bol ndrờm geh tơl pràn kơl dang, bơh tu\ hơ\ tơnguh broă lơh sa, dong kờl tam pà ndrờm bal wơl rài kis ală làng bol tàm mpồl bơtiàn. Bal mờ hơ\, là broă bơ\t bơtàu mờ lơh jăt adăt boh lam di pal mờ tơl ală bơta. Jặt giáo sư Keizo Takemi yal, den broă tơnguh bơtàu mpồl lơh sơnơm cau lơh is, bal mờ broă tơm priă bơh sră kham, sơm kòp ờ sa priă tàm hìu sơnơm do là broă lơh geh cồng nha kờ` tơmù gal ir tàm hìu sơm, tơmù khà priă bơcri dà lơgar, bal mờ hơ\ là ală broă tam gơl tàm broă lơh adăt boh lam di pal. Do là broă mờ lơgar Việt Nam gơtùi ngui. Giáo sư Keizo Takemi đơs: “Tơrgùm jơh bơta pràn kơl dang să jan gùt làng bol ờ mìng là kơnòl is gah lơh sơnơm dê, mờ pal geh broă lơh sa dờng. Kờ` geh sră kham, sơm kòp ờ sa priă gùt làng bol, pal geh jơnau hơ bơh gơnoar atbồ lơgar kung bè ală gah, mpồl lơh broă mờ broă lơh jăt adăt boh lam geh Gơnoar ala măt dà lơgar k^. Ai lài gah lơh sơnơm geh tàm kes priă dà lơgar, bal mờ broă tơnguh bơtàu lơh sa dờng, là bơta kuơ màng kờ` pờ ơnàng broă lơh. Bơcri priă tàm bơta pràn sền gàr bơta pràn kơl dang să jan lài ngan cèng bơta kuơ khà pràn să jan in”.

Uă lơgar tàm dunia, den broă lơh jăt adăt kham sơm kòp ờ sa priă geh cồng nha là broă kuơ màng kờ` geh cồng nha tàm broă tơrgùm jơh bơta pràn să jan gùt làng bol. Tàm lơgar Việt Nam, tus tu\ do, gùt lơgar geh di pơgăp 60 tơlăk nă cau tus blơi sră kham, sơm kòp ờ sa priă, geh 70% khà kờp làng bol tàm gùt lơgar, mơya tàm gah lơh sa kă bro mìng rơ\p geh 53% khà cau lơh broă geh blơi sră kham, sơm kòp ờ sa priă. Broă pồn tă priă, dồs priă blơi sră kham sơm kòp ờ sa priă gơl^k geh tàm uă tiah. Geh ờ uă tiah ờ hềt g^t nền nòn bè gơnoar mờ bơta kuơ bơh broă blơi sră kham sơm kòp ờ sa priă tàm rài kis mpồl bơtiàn, ờ hềt g^t loh làng khà làng bol tus blơi sră kham sơm kòp ờ sa priă bè là 1 khà bè tơnguh bơtàu lơh sa-mpồl bơtiàn. Gơl^k geh bơta do là tài ờ nền nòn, loh làng tàm adăt kham sơm kòp ờ sa priă mờ ală sră nggal hờ dơm adăt boh lam sền gàr, ngui kes priă kham sơm kòp ờ sa priă, mờ lùp sền, sền gròi, lơh glài ală tìs. Bơdìh hơ\ tai, khà niam tàm broă kham, sơm kòp ờ hềt di pal, sră nggal kham, sơm kòp gam uă ir tàm broă tơm priă kham, sơm kòp. Den tàng, mò Phạm Khánh Phong Lan kuang bàng tàm gơnoar ala măt dà lơgar bòn dờng Hồ Chí Minh đơs là, tơngu me bơh broă tam gơl adăt kham, sơm kòp ờ sa priă là lơh bè lơi pal tơnguh bơta niam bơh broă kham, sơm kòp ờ sa priă dê:“Gơwèt mờ broă kham sơm kòp ờ sa priă, den bơta tòm ngan là khà broă lơh ờ hềt di pal mờ jơnau kơ\ kờ` làng bol dê. Bơh tu\ hơ\, gơl^k geh bal uă bơta ndai. Den tàng, tu\ do, he pal lơh bè lơi ring bal kes priă, hơ\ là tơnguh khà priă geh mờ kes priă tơnguh di pal, bơta do pal geh tơngai. Tàm broă tơm priă, den gah lơh sơnơm dà lơgar pal kơlôi sơnơng geh 1 khà tòm, khà tòm den pal tă priă là tòm ngan, den do là priă pal tă gùt làng bol dê. Bơdìh hơ\ tai, geh khà priă bơtơl, Kkà priă do di gơlan geh hòi jà ală bơta priă sền gàr ờ mìng là bơh dà lơgar mờ gah geh bal bơh cau 1 nă să is tai”.

Rơndăp broă lơh jăt broă tă priă kham sơm kòp ờ sa priă gùt làng bol tơngai bơh nam 2012 tus 2015 mờ wèt tus 2020 neh geh kuang gơs gơnăp gơnoar at bồ hờ đang rlao jơh dà lơgar k^ mờ cih loh pờ ơnàng ală mpồl cau tus nam 2015 geh rơlao 70%, tus nam 2020 geh rơlao 80% khà kờp làng bol tus bal blơi sră kham, sơm kòp ờ sa priă. Jăt mò Trương Thị Mai kuang atbồ anih duh broă ală bơta mpồl bơtiàn Gơnoar ala măt dà lơgar đơs, kờ` lơh jăt khà do den pal bơtơl sùm broă lơh jăt kơrnoăt tơnguh gơnoar kuơ, tơmù ờ uă ngan broă tơm priă bơh priă cau kòp dê. Mờ tơnguh khà niam tàm broă drơng broă lơh kờ` làng bol geh rin gbal tàm broă kham, sơm kòp. Kờ` bè hơ\, adăt kham, sơm kòp ờ sa priă tam gơl gam yal mờ gơnoar ala măt dà lơgar pal geh kơrnoăt kờ` ngui kơrnoăt pal tus bal blơi sră kham sơm kòp ờ sa priă kờ` ring bal mờ kơl jăp kes priă kham, sơm kòp ờ sa priă dê: “Mờ lơgar Việt Nam den he tơnguh pràn rơlao mpồl cau geh priă bơh tơl ngui tơl sa tus rơlao hờ đang, kờ` tơnguh broă tam pà bal rềs àr nàng ba` geh mìng dà lơgar tam pà mờ ală cau kal ke mờ gam geh mpồl bơtiàn tam pà bal sơl tus mờ ală cau kal ke. Hơ\ sồng geh tơl niam khà ring bal mờ kơl jăp kes priă kham sơm kòp ờ sa priă tơnơ\ do in. He geh lơh wơl kờ` tơl niam tam gơl di pal rơlao mờ ală cau tàm bòn ơm kis, tàm anih lơh broă kuơ màng ngan là lơh wơl kờ` ai kơrnoăt lam sồr pờ ơnàng broă lơh”.

Lơgar Việt Nam gam tềng đăp mờ kal ke uă ngan bè khà niam broă drơng kham, sơm kòp, khà tă priă kham, sơm kòp ờ sa priă kung bè broă tìp bal buơn rơlao mờ broă kham, sơm kòp ờ sa priă, mờ broă geh priă tàm rài kis tu\ do, bal mờ khà priă bơh kes priă bal mờ gah lơh sơnơm, den lơgar Việt Nam gam pal bơtơl, lơh wơl, bơcri priă tai kờ` geh khà niam tàm broă kham, sơm kòp ờ sa priă. Mờ broă lơh gơs rơndăp broă adăt kham, sơm kòp ờ sa priă tam gơl mờ geh yal tàm pơrjum dơ\ 7, gơnoar ala măt dà lơgar kơnă 13 in sền, kơ\p kờ` do geh là broă lơh kuơ màng tàm broă wèt tus khà kham, sơm kòp ờ sa priă tus mờ gùt làng bol./.

                                                                               Cau mblàng Ndong Brawl.