VOV4.K’ho - Nam 2016 do geh kơ\p kờ` là 1 nam geh gơnoar kuơ màng kờ` mu\t tàm 1 tơngai lơh sa pa lơgar Việt Nam dê geh cồng nha mờ jăk chài tơnơ\ mờ tơngai gơtìp tung lơtang bơh nam 2011 tus 2015. Mơya, jăt khà kờp pa geh yal, den broă tơnguh lơh sa gam tơngo\ gơ-ơm wơl mờ khà phan geh lơh tàm lơgar (GDP) 3 nhai bồ nam do geh 5,46% mìng uă rơlao mờ khà tơnguh phan geh lơh tàm lơgar tu\ do tàm ală nam 2012, 2014-do là tơngai broă lơh sa gơtìp kal ke ngan tàm gơrềng uă ngan tus mờ bơta tung lơtang lơh sa dunia dê. Mờ broă lơh sa 3 nhai bồ nam pà go\ ờ tơnguh pràn, geh uă jơnau ờ su\k ơm đơs là, khà tơnguh phan geh lơh tàm lơgar 6,7% tàm nam do mờ Gơnoar ala măt dà lơgar ai tơl^k gam là kal ke dờng màng ngan.

Khà kờp broă lơh sa dờng tàm 3 nhai bồ nam do pà go\, bu\ lah lơh sa geh ờ uă cồng nha niam bè: lơh sa dờng pơn jăt tai geh ring niam; khà priă gơguh kas ir geh sền gròi; khà priă ngui sa tơnguh tàm khà ờ uă; tơnguh tiah lơh broă uă rơlao mờ tu\ do nam lài; tăc phan mờ lơgar bơdìh ndrờm mờ 2% kờp jơh khà tăc phan mờ lơgar bơdìh… Mơya, broă lơh sa lơgar Việt Nam gam tìp uă kal ke, mùl màl, kờp jơh khà phan geh lơh tàm lơgar (GDP) tàm 3 nhai bồ nam mìng geh 5,46%, ờ uă rơlao mờ khà 6,12% tu\ do nam lài. Pal kah ngan, tơnguh phan geh lơh tàm lơgar (GDP) tàm 3 nhai bồ nam jăt mờ tu\ do nam lài mờ khà tơmù geh tàm 3 gah lơh sa suơn sre, lơh phan geh is mờ lơh sa mờ măy mo\k lơh gơs phan ngui sa. Tàm hơ\, gah lơh sa suơn sre gơtìp kal ke ngan. Jăt ồng Nguyễn Bích Lâm, kuang atbồ đah khà kờp, lơh sa suơn sre neh là gah lơh sa dong klàs broă lơh sa, mơya dơ\ sơnrờp tơnơ\ mờ uă nam, tiah lơh sa do tơnguh ờ geh. Khà tơnguh ờ uă tàm 3 nhai bồ nam gam pơhìn tus mờ khà tơnguh phan geh lơh dà lơgar (GDP) nam 2016 mờ Gơnoar ala măt dà lơgar neh ai là 6,7%: “Tàm tơnguh lơh sa 3 nhai bồ nam, sền wơl tiah lơh sa suơn sre, brê bơnơm, phan tàm dà tài gơtìp trồ prang, gơmu\t dà hang den tàng tơnguh ờ geh, gơmù 1,23%. Tiah lơh sa mờ măy mo\k mờ bơ\t bơtàu geh khà tơnguh niam, tơnguh 6,72%, mơya ờ uă rơlao mờ tơnguh lơh sa mờ măy mo\k tàm 3 nhai bồ nam 2015 lài do. Khà lơh sa mờ măy mo\k gùt gah do tơnguh 6,7%, tàm hơ\, lơh sa mờ măy mo\k lơh phan geh is gơmù 1,2%, kuơ màng ngan, jờu gơmù 1,2% jăt mờ tu\ do nam lài. Lơh sa mờ măy mo\k lơh gơs phan ngui sa, lơh phan ngui tơnguh 6,73% mơya ờ uă rơlao jăt mờ tu\ do nam lài”.

Ờ mìng tàm gah lơh sa suơn sre gơbàn aniai uă bơh trồ prang, dà hang mu\t lơh khà tơnguh gơmù, mờ uă khà pà go\, broă lơh sa gam tìp uă kal ke. Hơ\ là khà tơnguh tăc phan mờ lơgar bơdìh ờ uă rơlao jăt mờ tu\ do nam lài pà go\ broă kờ` blơi măy mo\k bơh lơgar bơdìh, phan lơh broă tus mờ broă lơh sa gơmù. Cau jăk chài gah lơh sa Lê Đăng Doanh mblàng: “Lơh sa 3 nhai bồ nam neh tơnguh ờ uă rơlao mờ lài do. Lơh sa mờ măy mo\k kung tơnguh ờ uă rơlao, tăc phan mờ lơgar bơdìh kung tơnguh ờ uă rơlao. Lơh sa suơn sre khà tơnguh ờ geh, hờ đơm 1,3%. Mờ ală kal ke bè kes priă, priă jền geh pơn jăt tai là ală kal ke dờng màng tus mờ anih lơh sa kă bro. Di gơlan khà priă phan kă bro gơguh kas ir geh tơnguh, khà priă phan kă bro kung tơnguh mờ lơh kal ke bè tă dia, priă tus mờ anih lơh sa kă bro kung tơnguh”.

Bu\ lah tơnguh lơh sa gùt nam gam gơtìp pơhìn tài ală bơta ờ geh kuơ tàm lơgar bal mờ bơdìh lơgar Mơya, jăt jơnau yal khà lơh sa bè ờs bơh Anih priă jền tơnguh bơtàu châu Á (ADB) pa do dê, lơh sa lơgar Việt Nam gam geh uă bota niam, ai bơh tàm 3 bơta tòm là: bơcri tus tơn bơh lơgar bơdìh, nùs nhơm pin dờn bơh cau ngui sa mờ broă dong kờl tơnguh lơh sa. Ồng Eric Sidgwick, Gơnoar atbồ anih priă jền tơnguh bơtàu châu Á tàm lơgar Việt Nam đơs là: tơnguh khà phan geh lơh tàm lơgar (GDP) tàm 3 nhai bồ nam do lơgar Việt Nam bu\ lah tàm khà ờ uă, mơya ờ hềt ờ uă mờ mìng là 1 bơnah geh sùm tàm tơngai tơnguh phan geh lơh tàm lơgar gùt nam dê. Anih priă jền tơnguh bơtàu châu Á yal lài, lơh sa lơgar Việt Nam geh pơn jăt tai gàr ring niam tàm nam do mờ khà tơnguh 6,7% mờ khà priă phan kă bro gơguh kas ir tàm khà 3%. Kờ` geh khà do, ồng Eric Sidgwick pơlam lài: “Tàm tơngai ờ jo\, Gơnoar atbồ lơgar Việt Nam pal sền gròi geh bơta aniai bơh broă lơh sa gùt dunia gam tơnguh lơyài, mờ tơnguh wơl tiah lơh sa jăt gah broă lơh sa dờng kờ` ai lơgar Việt Nam tơnguh bơta pràn sơndră tềng đăp mờ ală bơta gơl^k geh tàm broă lơh sa pa lơi tơnơ\ do. Bè jo\ jòng, pal lơh ngan uă rơlao tai kờ` bơsong broă tơnguh cồng nha ờ uă lơgar Việt Nam dê mờ dong kờl ai ală anih lơh sa kă bro tàm lơgar tơnguh pràn tơrgùm bal tàm ală bơta kuơ gùt dunia dê. Kờ` geh bơta do, pal koh tơmù ală kơrnoăt geh sền là lơh kal ke tàm broă tơnguh lơh sa cau 1 nă să lơh is lơgar Việt Nam tàm rài pờ mpồng. ală kơrnoăt di pal geh dong kờl sền gàr anih lơh sa kă bro, mơya, di lah nền nòn ir den lơh ờ pràn tus mờ broă bơceh pa bơh uă anih lơh sa kă bro cau 1 nă să lơh is tàm lơgar Việt Nam dê”.

Khà tơnguh phan geh lơh tàm lơgar (GDP) 6,7% gam là kal ke dờng màng ngan tus mờ broă lơh sa nam do dê. Kờ` sơlèt mờ kal ke do, pa do, Gah rơndăp broă mờ bơcri priă dà lơgar neh dan mờ Gơnoar atbồ lơgar, Kuang gơs gơnăp gơnoar atbồ hờ đang rơlao jơh dà lơgar đơng lam lơh jăt uă broă lơh dờng. Tàm hơ\, tơrgùm lơh jăt ală broă dong kờl tiah lơh sa mờ măy mo\k nam do pal geh khà tơnguh ờ uă ngan là 2,5% den hơ\ sồng lơh geh jăt khà tơnguh phan geh lơh tàm lơgar 6,7%. Bơdìh hơ\ tai, tơrgùm bơsong kal ke, chồl pràn lơh sa, kă bro, tàm hơ\ uă ngan là gah lơh sa mờ măy mo\k lơh phan geh is. Jăt ală kuang bàng jăk chài gah lơh sa yal, kờ` geh jăt khà tơnguh lơh sa bè neh ai, broă lơh kờ` geh ngan là pal tơnguh bơta pràn geh is gah lơh sa dê.

      Cau cih mờ yal tơng^t Ndong Brawl