VOV4.K’ho - Bơh yô yau, tơrnờm neh gơs gơs la dùl bơhìan chài rgơi krơi is ngan, pal geh tàm rài kis bơh  cau K’ho tàm Tây Nguyên. Tơrnờm sùm geh tàm ala\ jơnau yal yau, ala\ adat bơhìan lơh yàng, tàm rài kis mpồl bơtìan bơh cau K’ho, mờ ala\ ai go\ bơta  niam ngan, krơi is ngan: bơh broa\ be\ tơrnờm tus broa\ lơh `ô tơrnờm…

Tơrnờm bơh cau K’ho la ơlak `ô ờ di tru\ bè ơlak sàng, geh be\ bơh phe tru\, bơh lơm bo hala bơh tơngời, bùm geh klài bal mờ dùl ka` ai bơh tàm brê, ơn tàm drap yang bơh dùl tus  pe nhai den gơtùi cèng ai `ô.

Cau K’ho geh dùl jơnau yal đơs bè tơrnờm bè do: ‘’Sơma la phan kis geh klung krơi is ngan  neh bơto broa\ be\ gơs tơrnờm: Be\ tơrnờm mờ plai dum  ir mờ plai gơbàn bơcah den ờ bơkah.  Be\ tơrnờm mờ kơnuh den geh gơ gơs la sơnơm khih. Pal be\ tơrnờm mờ ala\ pơnai bòk phe, den geh gơ tơrnờm bơkah’’.

Sơma do gam bơto den nđờ pơnai bòk bè hơ\ den geh be\ dùl drap tơrnờm. Gơ geh bơto khà lơ\ ràm, piang geh tru\ sin mờ phan chi (ngui nàng lơh geh trồm mờ geh ka`), kờ` pal klài mờ ala\ ka` dềt. Gơ bơto broa\ ơn cah tàm tiah yang drap be\ mờ dùl tap lơ\ ràm ơn hờ đang, lài mờ tu\ dra sir tơrnờm.

Hơ\ sồng sơma gơ ta\ is klung gơ dê,  bo\ lề mờ klài sir mờ bòk. Gơ đơs: tu\ lơi kung pal lơh bè do, tơrnờm bơkah tu\ geh klung bơh sơma’’.

Mờ cau K’ho, drap be\ tơrnờm, ngan la drap yau, la gơ ndu gơnrơh ngan. Làng  bol  pơrya la: ‘’Ala\ drap yau la anih ơm bơh Yàng Tơrnờm’’. Den tàng  geh ala\ drap  yau geh tam gơl mờ nđờ jơt nơm rpu.

Bơta pas gơs bơh cau K’ho kung geh du\ mờ hìu nha\ geh cing, mồng drap yang mờ hìu nha\  hơ\ geh. Do la bơta pas bơh  dùl hìu nha\ geh yal tàm jơnau yal yau: ‘’ Ala\ ding boh, ala\ ào, ồi ntrò`, ala\ kòng nhòng, ala\ cing, mồng mờ drap yang be\ tơrnờm geh sap sèng dril bềng hìu’’, ‘’geh ua\ drap tơrnờm tơl jơh mờ [òn `ô tàm dùl nhai `ô sa chờ’’.

Tơrnờm bơh cau K’ho dê  slơ lời jo\ den slơ bơkah, slơ kuơ ngan. Den tàng,  nac lơi tus hờ hìu geh cau tờm hìu yờ mờ drap tơrnờm lời jo\ nam den ngan la cau nac hơ\ geh tơl cau tàm hìu sền kuơ ngan.

Bơhìan `ô tơrnờm bơh cau K’ho geh ai go\ dùl bơta is ngan.  Cau pồ tơrnờm pal la dùl na\ ùr ơruh hàng ker tê. Ùr ơruh do pal git  siah dà tàm drap tơrnờm mờ ờ gơ nsừc dùl ntờc dà lơi hờ bơdĩh. Geh bè hơ\ den cau tờm hìu hơ\ sồng  gơtìp bơtuah bơtùai.

Tu\ `ô, cau geh siah dà tô sang, mriềt tàm drap tơrnờm mờ tồt bồp tus hờ tam tiah drap tơrnờm nàng `ô. Tơl drap tơrnờm mìng ngui dùl nơm bồp, ờ kờ` ua\ bồp bè ờ ua\ kòn cau ndai tàm Tây Nguyên.

Tơrnờm  la phan `ô pal geh tàm ala\ dơ\ yàng bơhìan bơh kòn cau K’ho, ngui nàng lơh yàng (Yàng dà, Yàng kòi, Yàng brê bơnơm…). Bal mờ hơ\, làng bol mìng ngui tơrnờm tu\ geh ala\ broa\ lơh kuơ màng ngan bè  jun bau,  ies cau chơt, wa\ nac kuơ màng…

Tu\ `ô tơrnờm tu\ lơi  cau dê kung sền kuơ cau tpfm hìu mờ ala\  cau geh bơnga\ kuơ màng tàm [òn bè kra [òn,  cau tờm jơi nòi, la ala\ cau `ô sơnrờp ngan.

Bơhìan `ô tơrnờm sùm geh bal mờ dròng cing mồng. Do la 2 bơhìan sùm  go\ ngan tàm rài kis  lơh broa\ sa  bơh cau K’ho.

~ô tơrnờm geh bal dròng cing mồng,  tàm bơta chờ hờp `ô sa, den tàng kòn bơnus gơ lơh rềp mềr rlau. Dilah geh bơta tam gơ jra`, tàm tu\ do kung kung sang sơbì sơl nàng `ô sa bal chờ hờp.

Dilah cau lơi geh tìs den adat bơhìan ‘’lơh glài mờ tơrnờm’’ kùng la tu\ nàng geh tam bơsong, sang jơh ala\ tìs, nàng sang bơta tam bàs mờ gơ rờm bal  tàm bơta git jơnau bơh [òn lơgar.

Cau `ô tơrnờm kung gơ jat mờ adat bơhìan mờ geh broa\ jà `ô krơi is gơ in di pal.  Di la `ô  jun bau den chờ hờp,  `ô tàm hìu cau chơt den la moat, pơlai. Tàm ngai chờ dờng den chờ hờp, tàm lơh brah lơh yàng den pal lơh di adat.

Bơhìan `ô tơrnờm la dùl bơhìan niam krơi is pal geh tàm rài kis bơh cau K’ho, bơh  yô yau, tu\ do mờ rnàng tơnơ\ do tai.

                                               Lơ Mu K’ Yến cih, K’ Brọp mblàng