VOV4.K’ho - Trồ tiah tam gơl kàl, ngan la tàm tu\ trồ mruềt,  kơnòm dềt sùm la cau bươn ngan gơbàn kòp bè ala\ gùng ta\ nhơm,  tàm hơ\ ua\ ngan la gùng ta\ nhơm đah đang. Do la mpồl ala\ kòp mờng gơbàn, bulah ờ ngòt rngơt mơya geh lơh gơbàn aniai dờng ngan tus pràn sa\ ja`, bơta bơtàu tơngguh dờng sa\  jan mờ nus nhơm bơh kơnòm dềt.

             Sau Lê Anh Hoa 3 sơnam, kis tàm sơnah [òn Tân An,  [òn dờng  Buôn Ma Thuột, càr Dak Lak gam sơm kòp as sồt gùng ta\ nhơm đang tàm Khoa Nhi Tổng hợp Hìu sơnơm dờng tiah Tây Nguyên mờ ala\ bơta gơ ai go\ la bơsiat ngkròk, sùm duh sa\. Bulah ala\  gơbàn do ờ jrua\, mơya bơh kòp sùm gơbàn den tàng hìu nha\ sau pal mut tàm hìu sơnơm sơm kòp. Lo\ Nguyễn Thị Bích Huệ (mè sau Khoa) đơs:

             Pơgap mờ do di  dùl poh,  den kòn a` gơbàn duh sa\, duh sa\ dùl ngai la rài,  geh bal bơsia\. Hìu nha\ neh jùn sau lòt kham hờ bơdĩh mơya ngui tus 2 dơ\s ơnam mờ ờ gơbời mờ slơ gơbàn ua\ bơsia\ den tàng hơ\ sồng cèng kòn mut tàm hìu sơnơm. Dùl nam kòn a` gơbàn kòp bè do di 2 dơ\, ngan la tàm tu\ gơ tam gơl trồ tiah.

            Dùl tàm ala\ cau ndai la sau Đinh Gia Khang kis tàm xã Dak Rô, kơnhoàl Krông Nô, càr Dak Nông. Bulah ờ hềt tòm 2 nhai mơya sau neh gơbàn kòp gùng ta\ nhơm. Lo\ Trần Thị Ngọc Đào, mè sau Khang ai git, lài mờ tu\ geh mut tàm hìu sơnơm sau gơbàn bơsia\, ta\ nhơm ngkròk, bu ờ hoan gơdan:

             Ngai lài go\ sau ua\ bơsia\,  bơsia\ ua\ ngan, kan ta\ nhơm, gơ lơh bè sau geh kơnhà tàm ngko,  pah dơ\ bơsia\ bè ờ gơlik jơh den tàng muh mat gơbàn pàl jù den tàng a` neh jun khai lòt kham.

             Gùng ta\ nhơm  đang geh la; muh,  dờ, rnồng dờ, xoang mờ  thanh quản. Do la ala\ anih  bơdĩh geh tam tìp mờ  nhơm ta\, geh gơnoar tờm ngan la lơh kloh, lơh ram nhơm ta\ lài mờ tơmut tàm klờm soh. Den tàng,  ala\ phan do gơbàn  ngan bơh ala\ bơta tiah kis gùt dar. As sồt gùng ta\ nhơm đang la dùl mpồl kòp geh lơh: As jê rnồng dờ, as jê thanh quản, as jê xoang, as jê muh, gơbàn mriềt mut, ua\ ngan la bơh virus lơh aniai.

             Tu\ do, tàm Dak Lak, bulah neh mut tàm nhai prang mơya gam gơlik geh ua\ dơ\ mìu dềt,  trồ tiah mriềt, trồ tiah geh gơ tam gơl jơnhua bơh trồ mang mờ trồ ngai lơh kòn dềt bươn ngan gơbàn kòp bè gùng ta\ nhơm. Bác sĩ Nguyễn Văn Mỹ  Phó trưởng khoa Nhi Tổng hợp, Hìu sơnơm dờng Tây Nguyên  ai git:

            Tu\ do, tàm Khoa Nhi tổng hợp geh mờr 200 na\ cau kòp kơnòm dềt  den geh tus 1/3 cau kòp kơnòm dềt gơbàn kòp gùng ta\ nhơm đang, nền nòn la as sồt dờ, as sồt tôr gùl, as sồt phế quản mờ di gơlan geh lơh gơ tờp tus mờ as sồt klờm soh,  kòp hian phế quản, ala\ bơta gơbàn bè duh sa\, bơsia\,  ntas, gơlik dà muh, kơnjơ\ rlau mờ ua\ duh sa\,  sa\ ja` gơbàn ngui rngui, ta\ nhơm sơbac,  ta\ nhơm gơmut tà  dơlam  ntơh mờ do la tu\ tơngai jrua\ bloh. A` đơs mờ ala\ cau mè bèp pal gờ` git ala\ bơta kòp kơnjơ\ nàng  jun khi tus hìu sơnơm gờ`, ngan la ala\ kòn se hờ đơm 6 nhai.

            Kòp as sồt gùng ta\ nhơm đang geh đơs la ờ ngòt  rngơt,  ua\ ngan kòp geh gơbời is tơnơ\ 8-10 ngai. Mơya kung geh ờ ua\ cau ờ geh bơsong di  mờ geh lơh aniai tus gùng ta\ nhơm đơm lơh as sồt klờm soh, as sồt phế quản. Kơnjơ\ rlau la lơh gơbàn aniai tus as sồt tơnggoh, as sồt leh… ngan la tàm kơnòm dềt  hờ đơm 1 sơnam, kòn se deh ờ tơl nhai, kòn se rgai,  kòn se gơbàn ờ pràn dra\ mờ kòp.

             Tu\ do, broa\ sơm kòp as sồt gùng ta\ nhơm đang geh ua\ broa\ sơm kòp ngan, mơya gơ mìng gơ ơm tàm bơta sơm ala\ bơta gơbàn mờ ờ hềt sơm bời jơh bơh gơbàn. Kơnòm dềt gơbàn kòp ua\ dơ\ gơlam tus bơta pràn sơndra\ kòp ờ sô, lơh rgai sa\, aniai tus bơta bơsram sra\... Den tàng,  ala\ mè bèp kờ` pal geh lơh lài tàm broa\ lơh rcang sơndra\ kòp kơnòm dềt in.

             Tài do la kòp bơtờp bơh gùng ta\ nhơm den tàng niam ngan rlau jơh la ba` lời kòn se geh tìp mờ ala\ bơta  lơh bơtờp kòp, mut  lơh niam broa\ lơh kloh sa\ ja` ai kơnòm dềt in, rào tê mờ sơbong lơh kloh bơ\. Pal tal  khẩu trang tu\ lik lòt tàm gùng hala tus tàm tiah gal cau. Gàr niam ai kơnòm dềt in geh pràn sa\ ja` mờ broa\ siam  sào sa tơl phan bơkah, ai kơnòm dềt in cit tơk  ala\ bơta sơnơm jat dà lơgar sồr nàng lơh geh pràn sa\ ja`, gàr ram sa\ ja` ai kơnòm dềt in,  ba` lời kơnòm dềt duh ir hala mriềt ir, gar ram sa\ ja` tu\ lòt tàm gùng, gàr ram ngko ai tu\ kơnòm dềt in tu\ khi bic la ala\ broa\  bal hia\ dong  kơnòm dềt kòn se  ờ gơbàn kòp. Tu\ geh ala\ bơta gơbàn kòp ba` lòt blơi is sơnơm rê hùc mờ pal  jun kòn se tus hìu sơnơm nàng kham, pơlam sền gàr mờ  sơm kòp di pơlam bơh bác sĩ.

            Cau mblàng K’ Brọp