VOV4.K’ho- Nghệ nhân Mlop (52 sơnam) là cau atbồ Hợp tác xã Lơh broă sa sươn sre mờ Tài ồi G’Lar, kơnhoàl Đăk Đoa, càr Gia Lai là dùl nă cau kờ` ngan mờ broă tài ồi bơh tu\ gam dềt.

Mờ bàr mpàng tê chài ngan, nghệ nhân tàn gơs uă ngan phan bơh ồi yau, bè: Ồi tơ\, ồi mbơn, àu cau klau, cau ùr in, kơldung ìa...geh jing rùp bơka niam ngan, chài ngan sền gơlơh bơkah mat ngan mờ geh uă ngan năc blơi tàm lơgar mờ lơgar ndai kờ`. Nghệ nhân gam là dùl nă “Ùr pơgru” bơto tàn ồi tiơng pơnrơ ngan, jơh nùs ngan bơto yal wơl ai gi\t nđờ rhiang nă ùr ơruh kòn cau Bahnar, Jarai in broă lơh ờs mờng bơh yau do.

Niam să nghệ nhân Mlop! Ơ nghệ nhân, bi là dùl nă cau kờ` ngan mờ broă tàn ồi, mơkung atbồ Hợp tác xã, dan nghệ nhân yal mờ bơyô iat rơdio bơh Anih jơnau đơs Việt Nam dê in bè broă lơh bơh bi dê?

Nghệ nhân Mlop: Ơi să tờm a` kờ` ngan mờ broă tàn ồi bơh lài tus tu\ do tơn, tu\ do kung gam kờ` sơl, kung gam lơh ngan, sùm lùp bơsram, lơh gơs uă rùp bơka pa, nàng geh phan bơna niam, di nùs. Ai broă lơh bơh Hợp tác xã dê den bol a` kung gam lơh sùm, nam do lơh geh uă rlau, phan bơna tàn geh ndrờm tăc yòm ngan, cau blơi jơh, năc blơi phan kờ` blơi uă mơya ờ gam tai phan nàng tăc.

Kơno yal, Hợp tác xã he dê tàn, tăc uă ngan bơta phan bơh ồi yau, bè: àu cau klau, àu cau ùr, ồi mbơn, phan trò`, ồi tơ\, kơldung trao, kơldung ìa, kơldung prăp điện thoại...geh uă ngan năc blơi phan kờ`. Ală bơta phan do, tu\ do geh tăc tàm tiah lơi, ơ bi?

Nghệ nhân Mlop: Bol a` tăc tàm Dak Nông, Dak Lak, Kon Tum, geh tu\ là tăc tàm Nha Trang, Đà Nẵng halà tàm Sài Gòn ne, tài bơh tu\ do geh điện thoại, he [ươn ngan tàm broă kă bro, pơyua mờ rơndeh năc kung di sơl, [ươn ngan. Năc blơi den tơm priă bơh tàm tài khoản den tàng broă kă bro gơlơh [ươn rlau.

Phan tăc kung yòm ngan sơl, ngan là: ồi mbơn, àu, àu cau klau, mờ tăc yòm ngan tai là kơldung tàn bơh ồi, he tàn, he mai jat broă mai phan rài pa dê, sền niam mat ngan mơya kung gam gàr geh sơl rùp să ờs mờng bơh yau, den tàng uă ngan cau lùp dan blơi. Geh bal năc dan blơi bơh lơgar Mỹ, bơh lơgar ndai khi tus tàm do lòt nhơl, kung dan blơi uă ngan sơl...

Ơi, gàr geh broă lơh neh là kal ke ngan mờ nàng lời gơ in bơtàu tơnguh pràn den là sơlơ kal ke rlau tai. Bè hơ\, jat bi den nàng broă lơh ờs mờng bơh yau do bơtàu tơnguh niam den kờ` pal geh ală bơta lơi?

Nghệ nhân Mlop: Uă ngan là kờ` priă lơh. Tàm tơngai ru broă sươn sre, kàl mìu, uă oh mi cau ùr ru broă geh tu\ jiơ den a` ờ geh wơl priă lơh nàng tơm priă apah lơh broă ai khi in tus bal tàn ồi, den tàng tus lồi nam den ờ geh tơl phan bơna nàng tăc.

Hợp tác xã bol a` gam ờ geh tơl priă bơcri lơh, ờ hềt geh bơta dong kờl càn priă nàng bơtàu tơnguh. Tàm ală tu\ kal ke bè hơ\, den hìu bơnhă lòt dan càn is priă ngân hàng, mơya ờ geh uă, mìng nàng gàr broă lơh lơm, den tàng là kal ke ngan.

Ơi, ngan bè hơ\! Ơ làng bol mờ gơ\p bơyô! Bè nghệ nhân Mlop pa yal, ală phan bơna lơh bơh ồi yau bơh Hợp tác xã dê neh cèng lòt tăc tàm uă tiah, geh bal năc blơi phan là cau lơgar ndai. Do là tềl tơngo\ niam ngan tàm broă bơtàu tơnguh broă lơh ờs mờng bơh yau do. Mơya, nàng gơ in bơtàu tơnguh pràn, den kờ` ngan ală broă dong kờl càn priă bơh Dà lơgar dê.

Mờ dan lùp bi bè broă bơto tàn ồi. Neh rlau 25 nam bơto yal broă tàn ồi, geh làng bol sơnđan mơ mat “Ùr pơgru bơto tàn ồi”, bi neh bơto ai gi\t nđờ rhiang nă ùr ơruh Bahnar, Jarai in bơh broă do\ che brài, jing rùp bơka tus broă chài tàn...Broă do, bi geh lơh sùm sơl halà ờ, ơ bi?

Nghệ nhân Mlop: Bè broă bơto tàn ồi den kung gam gam lơh sơl, bal mờ broă tàn ồi a` kung bơto tai ală sau in tàm kàl rlô bơkang. Tàm nam a` kung lòt bơto tai ală sau dềt kòn cau Bahnar, kòn cau Jarai in tàm tiah An Khê ne, tàm tiah hơ\ bơh lài uă cau kung gi\t tàn sơl, mơya neh lời hiu\ te\, ngai sơlơ ờ gam kah tai. Nam do, a` geh lòt bơto tàn ồi tàm hơ\. A` kung jơh nùs ngan lòt gùng ngài nàng bơto. Ai tàm tiah do, den ờ go\ geh bơta lơi, bơto drim mho tàm hìu, ờ go\ geh chi lơi ờ.

Atbồ hợp tác xã mơkung bơto tàn ồi tai, den nghệ nhân sền go\ gơlơh kal ke, bòl glar sơl lah ờ?

Nghệ nhân Mlop: Broă bơto tàn ồi bơh lài den kal ke, bòl glar ngan, mơya tu\ do den neh [ươn rlau, tài bơh geh Dà lơgar lơh pà dùl anih lơh broă do hơ\ là hìu lơh broă hợp tác xã, den tàng tu\ Dà lơgar pờ ơdu\ là a` tơrgùm jơh ală sau dềt dùl tu\ bal di pơgăp 5, 6 nă sau, [ươn ngan, lài do pal lòt tus tơl hìu, bơto bơh tơl nă cau den tàng bòl glar kal ke ngan. Dilah gam pràn den a` kờ` bơto sơl, mờ dà lơgar neh pờ ơdu\ bè tu\ do mờ gam pà tai priă jền den a` sơlơ kờ` pal lơh ngan uă rlau tai.

Bè hơ\, nghệ nhân geh ală broă rơcang lơh lơi nàng pơn jat tai ai broă tàn ồi yau bơtàu tơnguh pràn rlau tai?

Nghệ nhân Mlop: Tềng đap mat, den a` pờ ơdu\ bơto jing, mai. Măi mai, măi jing phan neh geh, mơya ờ geh cau jing den tàng ờ gơtùi lơh geh phan bơna mhar ờ, mìng geh bàr pe nă cau lơm den lơh ờ jai. A` geh lơh ngan tàn gơ in geh uă phan, nàng năc blơi phan in tus tàm do, kờ` blơi phan lơi den geh phan hơ\.

Bè ală ngai lài, geh cau kờ` blơi uă ngan kơldung tài gơs bơh ồi yau mơya ờ go\ geh tơl nàng tăc, uă cau lùp blơi mơya ờ geh den tàng pal rê gời. Den tàng bè hơ\, tơngai mờr tus a` geh lơh ngan rlau tai tàn geh uă phan rlau tai, bè: kơldung, ồi mbơn, àu, ồi tơ\, mìng is kơldung den geh uă ngan kơldung, rlau 20 bơta kơldung krơi is, nàng lơh geh jơnau kờ` bơh năc blơi phan dê...

Ơi dan ưn ngài nghệ nhân neh lời tu\ jiơ ai dơ\ boh bơr do in!

Cau mblàng mờ yal tơngi\t- Ndong Brawl mờ Lơ Mu K’Yến