VOV4.K’ho- Covid-19 là kòp bơtờp dờng ngan rlau jơh tàm 100 nam rê wơl hờ ndo, ờ mìng lơh gơbàn hoàc hươr uă ngan gơ wèt tus mờ màng kis, pràn kơldang să jan làng bol dê mờ gam gơ lời wơl ală bơta gơrềng tơn, jrô ơnàng làm uă mờ jŏ jòng tus jơh ală bơta tàm rài kis lơh sa, chính trị, niam chài, mpồl bơtiàn tàm jơh ală tiah tàm dunia. Kòp dờng Covid-19 gơrềng kơn jơ̆ ngan tus broă gàr niam ală gơnoar kòn bơnus mờ lơh jrô ơnàng tai bơta ờ ring bal. Tàm tơngai gơbàn kòp dờng, Đảng, Chính phủ lơgar Việt Nam neh mờ gam lơh ngan jơh pràn he dê nàng gàr niam gơnoar kis, gơnoar geh sền gròi pràn kơldang să jan ai làng bol in.

Ờ mìng geh ală broă lơh rơcăng sơndră lài, kơryan kòp dờng, sơm kòp ai cau bơtờp virus Sars CoV-2 in lơm, lơgar Việt Nam gam rơcăng lài, jơh nùs ngan tàm broă lơh ngan lơh gơlik mờ jòi anih blơi sơnơm vaccine nàng kờñ jơh tơl nă làng bol, ờ tam cah is cau pas mờ cau rƀah, cau kra halà cau kơnòm, cau ùr halà cau klau, ờ tam cah is gơ̆p mpồl jơi bơtiàn, jơh ală ndrờm geh bal gơnoar geh cĭt sơnơm vaccine rơcăng sơndră kòp ngòt rơngơ̆t do.

Việt Nam neh mŭt bal tàm “dơ̆ ntoăt pơrlòng” jòi sơnơm vaccine rơcăng sơndră kòp mờ gơ gơs là dùl tàm 40 lơgar bơh sơnrờp cĭt tơrlòng lài sơnơm vaccine tàm kòn bơnus. Chính phủ lơgar Việt Nam sồr ală cau lơh gơlik tàm lơgar sơlơ tơnguh tai ală broă lơh kơlôi sơnơng lơh gơlik sơnơm vaccine. Tus tŭ do, geh 4 mpồl tus bal kơlôi sơnơng lơh gơlik, digơlan tàm nam do geh êt ngan rlau jơh kung là dùl mpồl lơh gơlik geh lơh broă lơh cĭt tơrlòng lài tơngai dơ̆ II, dơ̆ III tàm lơgar Việt Nam.

Jăt mờ hơ̆, mpồl bơh sơnrờp tus bal tàm broă kơlôi sơnơng, lơh gơlik sơnơm vaccine rơcăng sơndră kòp Covid-19 là Công ty Cổ phần công nghệ sinh học dược Nanogen, ƀòn dờng Hồ Chí Minh. Mìng tơnơ̆ 5 nhai, bal mờ nùs nhơm lơh ngan, bơceh pa, sơrbac mhar ngan, Công ty Nanogen neh lơh gơlik gơtùi sơnơm vaccine Nano Covax nàng cĭt tơrlòng lài.

Bơh sơnrờp ală cau mờng chài gah broă do, đơs: sơnơm vaccine Nano Covax ờdo ờdă, lơh gơlik bơta tơngŏ ờ bơtờp kòp niam, geh gơdờp mờ virus Sars CoV-2, geh bal jơi tam gơl să. Ală cau dan cĭt is tơnơ̆ tŭ cĭt ndrờm geh să jan pràn kơldang bè ờs, dùl êt nă cau geh bơta tơngŏ jê tềng anih cĭt, duh să dùl êt mơya ndrờm jơh tơnơ̆ bơh 1 tus 2 ngai. Bơta pràn bơta sơnơm vaccine lơgar Việt Nam dê là prăp gàr geh tàm bơta mrềt tùh mrềt bè ờs (bơh 2 tus 8 độ C), tàm tŭ sơnơm vaccine bơh bàr pe gah gam lơh gơlik dê pal ơn prăp tus bơta mrềt âm 75 độ C, kal ke tàm broă jun pơndiang.

Bal mờ hơ̆, sơnơm vaccine rơcăng sơndră kòp Covid-19 bơh Công ty TNHH Một thành viên Vaccine mờ Sinh phẩm sồ 1 (VABIOTECH) dê kung neh lơh sir ală broă lơh gơlik tàm cơldŭ lơh tơrlòng lài mờ gam sền swì bơta ờdo ờdă, bơta ờ bơtờp kòp bơh sơnơm vaccine dê tàm phan puan jơng. Bơdìh hơ̆ tai, Viện Vaccine mờ Sinh phẩm Y tế (IVAC) mờ Anih tờm Kơlôi sơnơng Lơh gơlik sơnơm vaccine mờ Sinh phẩm Y tế (POLYVAC) dê kung gam kơlôi sơnơng, lơh gơlik sơnơm vaccine rơcăng sơndră kòp Covid-19 sơl. Bè hơ̆, tus tŭ do, Việt Nam neh geh jơh ală là 4 mpồl lơh gơlik sơnơm vaccine rơcăng sơndră kòp Covid-19 mờ neh geh 2 bơta sơnơm vaccine geh cĭt tơrlòng lài tàm kòn bơnus.

Nàng rơcăng lài ai broă lơh rơcăng sơndră kòp tŭ sơnơm vaccine tàm lơgar hềt lơh jơh, Việt Nam kung gam jơi nùs ngan jòi ală anih lơh gơlik sơnơm vaccine ndai bơh broă tàm tìp, cribơyai tơn mờ ală mpồl lơh gơlik sơnơm lơgar ndai nàng drơng di tŭ jơnau kờñ rơcăng sơndră kòp, lơh jăt geh jơnau kờñ dơ̆ lĕ bal. Ngai 24/2, bơnah sơnơm vaccine bơh sơnrờp neh rê tus Việt Nam mờ ngai 8/3, Bộ Y tế neh lam lơh broă cĭt sơnơm vaccine rơcăng sơndră kòp Covid-19 bơh AstraZeneca dê tàm 18 anih lơh sơnơm gam sơm kòp ai cau kòp Covid-19 in mờ càr Hải Dương in. Bộ trưởng Bộ Y tế, ồng Nguyễn Thanh Long pà gĭt: Ờ gơtùi đơs nền là, jơh ală sơnơm vaccine tŭ do geh bal ală sơnơm vaccine neh ngui là ờdo ờdă 100%, mờ ală bơta digơlan geh ală bơta tơngŏ tơnơ̆ tŭ cĭt,  bơh tơngŏ dùl êt tus dì bơta tơngŏ wơl ờ niam tơnơ̆ tŭ cĭt. Ngan den tàng bè hơ̆, Bộ Y tế neh sồr ală anih lơh broă ờs mờng nàng lơh bè lơi bol he bơyai lơh geh anih cĭt sơnơm rơcăng sơndră kòp, bơyai lơh geh dơ̆ cĭt sơnơm rơcăng sơndră kòp mờ broă lơh cĭt sơnơm rơcăng sơndră kòp ờdo ờdă ngan rlau jơh.

Jăt Bộ trưởng Bộ Y tế dê đơs, Bộ Y tế gam jơh nùs cribơyai mờ ală công ty ndai, bàr pe lơgar ndai nàng geh tai sơnơm vaccine. Nùs nhơm bal là lơh jăt jơh nùs mờ kràñ cê jăt jơnau sồr nàng geh tơl sơnơm vac cine ai làng bol in, lơh geh gơtùi tàm broă lơh rcăng sơndră kòp. Ồng Nguyễn Thanh Long, đơs: Tàm nam 2021, dilah cĭt sơnơm vaccine ai jơh tơl nă làng bol in den pal geh 150 tơlak ding sơnơm vaccine. Tŭ do, bol ăñ neh cribơyai mờ ală mpồl bè Covax 30 ding sơnơm vaccine tàm nam 2021, mìng là tàm 6 nhai lồi nam. Mờ Công ty AstraZeneca neh hơ 30 tơlak ding. Bè hơ̆, tàm nam do, bol he geh 60 tơlak ding sơnơm vaccine. Tŭ do, Bộ Y tế gam cribơyai mờ ală công ty ndai bè ală gah lơh sơnơm Pfizer, Moderna mờ jòi anih lơh gơlik sơnơm vac cine bơh lơgar Nga…

Bè hơ̆, mờ kờp dŭ khà sơnơm vac cine bè hơđang, jơh tơl nă làng bol geh cĭt sơnơm vaccine rơcăng sơndră kòp Covid-19 tàm tơngai tus. Mơya, tềng đăp măt geh ai lài ai 11 mpồl cau cĭt sơnơm vaccine rơcăng sơndră kòp Covid-19.

Cau cih Nguyễn Hải- Cau mblàng Lơ Mu K’Yến