Năm 2018, cử nhân K’Chăm dôl lah năi nti Anh văn ta ngih nti tiểu học Đạ Sar, nkuăl Lạc Dương lĕ rlu kan, sĭt ta jay ntơm njêng nău kan đah nău nto cà phê “Yŭ M’nang”. Yuh K’Chăm nkoch, tơm cà phê lĕ dăch bên đah âk rnăk vâl n’hanh ƀon lan ta aơ. Yơn lah yor kanŭng tăch rêh, tăch kro, rnglăy jêng nău geh mô âk. Yuh K’Chăm lĕ joi kơt, rdâk njêng nău ntơ cà phê “Yŭ M’năng”, ndơ̆ ndơ cà phê kloh, cà phê ngăn du ntil tât đah nuĭh dŏng. Đah nău ngăch ngăr, yuh K Chăm lĕ pơk ntŭk tăch ngêt cà phê, manh bơi tât 200 rkeh prăk rvăt máy móc vâr kĭn, tâl dŭng. Lôch 2 năm hun hao, cà phê Yŭ M’năng lĕ geh pă nău kơp dơn ntil ndơ OCOP n’gor Lâm Đồng n’hanh geh âk năch ŭch dŏng.

“Ƀon lan way lêh roih jêng rnoh cà phê mô khlăy, rnôk gâp geh njêng cà phê Yŭ M’nang gâp ŭch lah nuĭh hăn bôk năp ƀư cà phê ueh săk rnglăy n’hanh kơl an ƀon lan gĭt vât gay ma ƀư tĭng bâh nĕ n’hao nău khlăy cà phê hao âk. Yor lah cà phê Arbaica ta Đạ Sar geh rnoh khlăy wăng sa dŭt têh kơt lah ăp ntil cà phê nkual êng đŏng”.

Rnăk vâl Yuh K’Bông ta thôn Phú Bình, xã Phú hội, nkuăl Đức trọng lah du ntŭk ntoh lư mpeh nău gơih nđơr tâm nău pah kan jan sa. Ngih jay têh ueh ta dăch măt neh trong Quốc lộ 20, geh ndeh ô tô rnoh khlăy oẳk rmen, âk ndeh klư máy mok ueh mhe kơl an nău pah kan jan sa, tâm nĕ geh nđâp máy rek rpăt ba, n’hanh âk nuĭh pah kan ƀa ƀơ an saơ nău sâm geh ta rnăk vâl. Đah 8 sào neh dăch jay, rnăk vâl yuh tăm blân srat, mbrăch mô hăng, n’hanh ăp ntil biăp n’ha, râng geh 3 khay rôk, lêh tăch du tơ̆ đah rnoh geh 800 rkeh prăk. Đah 2 ha cà phê, ăp năm rnăk vâl yuh geh 8 tấn cà phê rnglăy. Rlău ma nĕ, rnăk vâl yuh hôm nha geh manh 4 ha neh ba lŏ gay ma tăm m’êt, ăp năm geh 20 tấn. Yuh K’Bông an gĭt, pah kan tuch tăm aƀaơ lah ntil ndơ drăp ndơ, an geh ntuh kơl máy mok ueh mhe, dŏng khoa học kĩ thuật mhe mơ dơi geh ƀư sâm geh.

 “Gâp ŭch geh tâm mbơh nău tă kan an nuĭh ƀon lan kơt gâp, nĕ lah tâm rnôk he ƀư ma he ƀư đê̆ rĭ nău geh mô tŏng dŏng, jêng lah mô geh rmeh. Lah ƀư âk ma kanŭng dŏng soan kon nuĭh rĭ ƀư mô dơi. Yor nĕ, an geh dŏng máy mok ueh mhe, dŏng tâm nău pah kan tuch tăm. Yơn lŏ mir mô rnăk vâl mô âk, jêng lah hăn manh bu gay ma dŏng lĕ rngôch nău dơi kan máy mok, rĭ mơ geh đă nuĭh kan. Yơn lah lŏ mir mô âk ma đă bu kan, rĭ prăk nkhôm an bu lĕ mô geh rmeh. Yor nĕ, rnăk vâl hăn manh tay lŏ bu gay ma ƀư an geh săk rnglăy, bâh nĕ mơ geh nău rêh đăp mpăn lơn”.

Hôm yuh Ka Lương rnoi K’Ho sre ta thôn Phi Sour, xã Phi Tô, nkuăl Lâm Hà lĕ rgâl bâh way kanŭng tăm du ntil cà phê  jêng tăm lagim gay ma geh rnoh geh ƀa ƀơ gay ma mât dŏng tâm rnăk vâl. Mpeh ba kơi jay têh ueh lah du ntŭk ngih bil hvi 700 mét vuông geh trong tŏ dak, poh phân hoch êng. Yuh Ka Lương an gĭt, lôch tăch cà phê, rnăk vâl ntuh kơl an bơi tât 500 rkeh prăk gay ma ƀư ngih bil. Lôch yan lagim bôk năp saơ geh săk rnglăy, rnăk vâl yuh tăm tay 4 sào tơm su su n’hanh ăp ntil bum, play êng. Kanŭng êng rnoh geh bâh 700 mét vuông ngih bil đah ăp ntil biăp bum play, ăp khay yuh Ka Luơng geh rlău 10 rkeh prăk. Rlău ma nĕ, rnăk vâl yuh hôm nha geh 5 sào cà phê, mât rong ndrôk sŭr, kik djăr n’hanh geh ndơ sa bâh tăm ba lŏ đŏng.

 “Nuĭh ƀon lan rnoi đê̆ he lĕ bên đah nău oah kan tuch tăm bâh ntơm jêng kanŭng kâp knơm ta tơm cà phê, lĕ du năm mơ geh sa du tơ̆ tâm rnôk ăp rnoh prăk dŏng tâm rnăk vâl, mât oh kon hăn nti hăn manh da dê. Lôch hăn pah kan an oh nô yuan, djăt khân păng nti saơ khân păng ƀư jêng nău kan tăm lagimmbra geh âk lơn tơm cà phê n’hanh nău geh pă ăp khay”.

Đah nău gơih nđơr, mĭn kan tâm nău pah kan jan sa, âk nuĭh bu ur K’Ho ta Lâm Đồng lĕ rlet rlău nău jêr jŏt, hun hao ƀư sâm geh. Yuh K’Chăm ta Đạ Sar, nkuăl Lạc Dương, yuh K’Bông ta xã Phú Hội, nkuăl Đức Trọng, mô lah yuh Ka Luơng ta thôn Phi Sour, xã Phi Tô, nkuăl Lâm Hà lah ăp nuĭh ntoh ang, an saơ nău nsrôih rlet rlău nău jêr bâh bu ur K’Ho ta Lâm Đồng, dŭt di tâm ryơk.