Jêh bơi tât n’gul năm geh ƀư, Bôk nau kan rơh 3 jong bơi tât 50km, tâm Bôk nau nkra trong Buôn Ma Thuột-Khánh Hoà, hŏ geh nhoat hăn ngăn. Tơm ntuh kơl tâm ban đah ăp nkuăl, nkuăl ƀon têh n’gor Dak Lak mpeh ăp nau kan geh tât trong nsum ndrel ntrong hoch dak, ntrŭnh ƀư nau ntăm n’gâng ndrel jao ntŭjk, ƀư jêh ăp nau tât khuch bah neh ntu bri gle gay ma uănh năl. Tĭng wa Phạm Đông Thanh, Giám đốc ngoai tâm ăp công ty nchuăn rdeng ndơ têh ngăn n’gor Dak Lak, nŭih ƀon lan ndrel ăp ntŭk kan tăch rgâl bah n’gor mpŏng trong geh nkra tâm di nar nchrăp. Wa Thanh rnơm lah, rnôk leo dŏng, trong mra kơl an nau leo rdeng ndơ ueh ngăch, săk tam văng sa ueh lơn:

  ‘Lah geh trong hăn Khánh Hoà, nơm mra dơi rhuăt gleh nar hăn ntơm 4 mông, 5 mông, jur tâm dâng nklăp 2 mông. Rơh nchuăn rdeng mra rhuăt gleh lơn âk ngăn. Ngăn lah rnôk dăch lơn ri mra mbơi ngăn ăp nau roh mpeh mông nchuăn rdeng kŏ kơt lah nau nkra lah geh nau khuch ndeh klư. Tal bar lah, ndrel ma du rnoh ndoh ndơ, yơn nơm ân geh ntuh kơl đê̆ dơm ndeh nchuăt. Dơi geh kơt nê ri mra geh dŏng tơm prăk dêh lơn, n’huch tơm prăk ê nkra trong, prăk khay”.

 Êp nau dơi nchuăn rdeng ndơ, tĭng wa Lê Văn Long, Kruanh UBND nkuăl Krông Bông, n’gor Dak Lak, trong hăn Buôn Ma Thuột, Khánh Hoà ndrel trong Trường Sơn Đông nthoi Dak Lak đah Lâm Đồng, hôm nthoi ăp trong dôl kol rnôk nê, kơl an nkuăl rgâl mhe mpeh nau kan tuch tăm ndrel pâl n’aih. Wa Long rnơm lah, đah âk nau dơi lah nkuăl căn cứ cách mạng, geh ăp ƀon lan geh âk nau mhe lơn mpeh nau ơm, geh yông Chư Yang Sin, geh bri gleh, tơm si ueh, rnôk trong hăn geh pơk. Krông Bông mra nâp dăng lơn rnơm pâl n’aih:

 ‘Đah 3 trong hăn tâm bôk nkuăl, nklang nkuăl ndrel dŭt nkuăl, Krông Bông mra dơi ƀư ueh ăp ntrong kan pâl n’aih nsum, ntrong kan pâl n’aih hưt nuih, pâl n’aih geh ƀư lŏ rse, pâl n’aih nsum mpôl...ndrel trong hăn ngăch Buôn ma Thuột-Khánh Hoà ndrel geh Trưòng Sơn Đông mra lah nau ueh ngăn gay Krông bông ƀư dơi ăp nau nchrăp hun hao pâl n’aih kơt lah nau ntrŭnh Đảng bôk nkual nchrăp luh”.

Kŏ kơt tâm Dak Lak, n’gor Lâm Đồng dôl ma ntrŭt dăng nau kan nchrăp ndâk ntrong hăn ngăch Tân Phú-Bảo Lộc ndrel Bảo Lộc-Liên Khương, rnoh tơm prăk ntuh kơl rlau 28 rbăn rmen. Rnôk ƀư jêh trong aơ, Lâm Đồng mra geh nthoi n’ho ro đah ăp ntŭk ƀư nau kan văng sa têh bah nkuăl Đông Nam Bộ. Bah nê ƀư ueh lơn mpeh ăp nau ueh jêng mpeh tăm byăp, kao, pâl n’aih ndrel khoáng sản Alumin. Wa Trần Văn Hiệp, Kruanh UBND n’gor Lâm Đồng mbơh, n’gor hŏ geh ăp nau nchrăp tơm prăk ndrel bôk nau kan, dôl ma nsôih tâm rnoh kơl an prêh ngăn gay nau kan ơm jêh, ƀư dơi ăp nau ŭch hun hao văng sa bah nkuăl:

‘Trong hăn ngăch ntơm lăp hăn kan lah ơm ri tâm dŭt năm 2025, lah la ngăn ri tâm khay 6/2026. Gâp lah rjăp lah păng mra njêng dơi nau ueh gay ma hun hao bah n’gor Lâm Đồng, rgâl ăp ntil nau dơi geh bah n’gor Lâm Đồng”.

Tâm rnoh ăp nau kan prêh geh ƀư tâm Tây Nguyên bah năp năm 2023, trong hăn Pleiku-Quy Nhơn geh rnoh ntuh kơl têh ngăn, tât 56 rbăn rmen. Tĭng wa Nguyễn Hữu Quế, Giám đốc N’gâng kan nchrăp kan ndrel ntuh kơl Gia Lai, bôk nau kan aơ geh nau khlay ngăn ma n’gor, yơn mra lah nau ntul rlong têh tâm nau rgum tơm prăk. Yor ri, ndrel đah nau nsôih kuăl jă ntuh kơl, Gia Lai kŏ dôl mĭn, ntop ăp nau ntŭk nkol ndrel ăp nkuăl ƀư nau kan njok trong, gay rnôk jêh ndâk ƀư, nau kan mra geh săk tam ngăn:

 ‘Ndâk nkra nau rgum hun hao văng sa tât năm 2030, rƀŏng tât năm 2030 ri nơm ân geh ntop tay 3 ntŭk, rkum nau kan njok trong quốc lộ 19 jur tât mpông dak lêng Quy Nhơn. Ndrel ăp tơm ntuh kơl kŏ mra kâp bôk bah nau kan tĭng trong prêh ngăch mra hăn rlet. Ndrel ma bu ƀư ăp nau kan tâm Đăk Đoa kŏ geh, Mang Yang kŏ geh ndrel n’ăp ma Đăk Pơ đŏng. Trong njok nê, geh âk ngăn rkŭm công nghiệp hŏ geh ntuh kơl kơl an âk. Ndrel nau tal pe lah nơm mra lŏ ƀư jêh trong hăn, gay ma nthoi tât ăp nkuăl dơi geh leo tăch ndoh ndơ”.

Tĭng nau ntrŭnh mrô 23, lơ 6/10/2022 bah Bộ Chính trị, Tây Nguyên rnôk aơ lah nkuăl văng sa têh ngăn bah lam dak. Nau rgum rlau 280 rbăn rmen gay ma ƀư ăp nau kan têh mpeh trong hăn ta aơ lah gay njêng luh n’hâm dăng gay Tây Nguyên ƀư ueh ăp nau dơi mpeh nau geh jêng bah ŭnh nar, neh ntu, tuch tăm, pâl n’aih... rƀŏng tât du jâng văng sa ndrih, hun hao nâp nâl tâm năm 2030, jêng nkuăl văng sa geh nau ueh bah lam dak tâm năm 2045./.