VOV4.Mnông: Lôch âk năm pah kan tăch rgâl, rbăn ha cà phê ta nkuăl Đăk Hà, n’gor Kontum le\ tât rnôk rôk jăng gay ma tăm tay. Jêr jo\t ntoh luh rnôk ăp tơm cà phê nse lah nău [ư khuch bâh ntil ăch ôl geh săk mau guh, têh d^ng găr tuh krăk. PV nkô| way nkoch Hăn ndrel đah [on lan kan lo\ mir le\ tât ta ntu\k ua\nh g^t nău aơ n’hanh geh nău nchih ba kơi aơ.

Nkah tât ăch ôl [ư khuch tơm cà phê, yuh Trịnh Thì Thuỳ, du hê nu^h tăm cà phê ta nkuăl Đăk Hà, n’gor Kontum du\t m^n rvê. Yuh an g^t rnăk vâl yuh geh le\ d^ng le\ rlău 4ha cà phê, tâm ne\ geh 1,1 ha mhe tăm bôk khay mih năm 2018 ta nkual thôn Thanh Xuân, xã Đăk Ngọc. năm e nơh 1,1ha cà phê mhe tăm tay le\ geh kung ku\t năr dăng [ư khuch. Tât năm aơ khân păng hôm sa tơm cà phê đo\ng. bar hê ur sai pah kan le\ nar măng, mô hôm geh mông nar, nău pah kan n’hanh săk soan gay ma tâm rdâng đah ntil ndơ aơ.

“Ua\nh nsum lah roh du\t âk mông nar. Ta nar hăn mir măng s^t ndăn ngêt sông lôch ne\ hăn nhup păng. Roh âk mông nar n’hanh nđâp nău wa\ng sa đo\ng. klâp ma 2 mông r^ mơ pih le\ dak si ta rlău 1 ha rnoh neh tăm kơt ne\. mpeh săk soan r^ geh pah dak si mât tơm tăm mbro. Yor bar pe nar lah puh tay ma puh ta măng da dê yor păng sa ta măng. Gâp le\ geh pah đah dak si âk r^ khuch âk tât săk soan. A[aơ gâp hôm dăng r^ ê ho\ g^t yơn tât âk năm tay dak si lăp tâm săk mbra geh nău ji”.

Ua\nh năl an saơ ntil kung kut [ư khuch cà phê geh săk êr guh, têh d^ng găr tuh krăk, [ư sa ta măng klâp ma bâh prao mông n’gul tât s^n mông măng. Rnoh rgum bâh ntil ndơ aơ du\t âk ta du tơm cà phê geh tât rhiăng mblâm. Ntil aơ way rgum sa n’ha nse n’hanh nkur bâh tơm cà phê [ư an tơm cà phê lu\t n’ha, nkur, mbluh n’ha. Nô Phạm Quang Dương, jay ta tổ dân phố 9, nkuăl têh Đăk Hà an g^t tay.

“Păng sa n’ha, nkur du\t âk jêng tơm mô dơi hao kêng. Tơm cà phê ma hôm jê| r^ păng sa kro le\ tơm mô hôm rêh. Lah ma he nhup r^ nhup dơm. Nhup ăp nar yơn a[aơ tơm le\ têh, rnoh âk jêng mô dơi nhup jêng lah kơt nu^h êng mô g^t kơt lah geh rnăk bar pe nar lah puh dak si du tơ\. He puh an krêp ta săk păng an kh^t. păng roh mông nar âk ngăn. Kơt lah ta nar he dơh njrăng yơn păng ntoh ta măng da dê. Ăp măng gâp hăn nhup mbro”.

Ntoh ta khay mih năm 2017 , ntoh luh âk ta năm 2018 n’hanh jo\ tât a[aơ, ăch ôl le\ su khuch ta rlău 60ha cà phê mhe tơm ta ăp xã: Đăk Ngọc, Đăk Mar n’hanh nkuăl têh Đăk Hà, n’gor Kontum đah le\ rnoh khuch khat rlău 3,5 rmen prăk, tâm ne\ geh rlău 7ha roh dơm mô dơi rêh tay. Ta năp nău aơ, tâm rnôk kâp nu^h kan way kan joi ntrong kan mât săm le\ rngôch, nu^h [on lan n’hanh cty TNHH Một thành viên Cà phê 704, ntu\k kan geh rnoh neh cà phê geh ăch ôl [ư khuch du\t âk gay ma njrăng nău tât ntoh luh bâh ntil ndơ aơ n’hanh bôk năp le\ geh săk tam. Wa Nguyễn Văn Bể, Giám đốc cty cà phê 704 an g^t:

Công ty mpôl hên nt^m đă răng dăng mpeh nău aơ, ua\nh nđôi [a [ơ ăp măng ăp nar gay ma geh ntrong kan mât njrăng. Nt^m đă an ăp nu^h pah kan gay ma bu geh g^t ngăch n’hanh geh âk ntrong kan gay ma mhâm [ư an săk rnglăy n’hanh ngăch lơn. Der geh nău ntoh luh tay tâm năm 2018. tâm rnôk ua\nh nđôi n’hanh joi ăp ntrong kan gay ma [ư t^ng mbro tâm rnôk khay mih bâh năm 2018 r^ đah âk ntrong kan. Yơn ma geh săk rnglăy ngăn lah ua\nh nđôi [a [ơ, mbro nđâp măng nar. Geh ntrong kan gay ma ndrel đah nu^h pah kan mbơh tơih, rgo\ jă ntuh kơl an nu^h pah kan gay ma ngăch mât njrăng ndal. Puh dak si mât tơm tăm tâm rnôk ntil aơ hun hao deh kon. Păng ta neh luh rgum âk mơh rnôk. Mpôl hên rgum kon nu^h ndrel đah cty ntuh kơl prăk nsrôih rgum nkh^t ntil aơ.

Gay kônh wa n’hanh băl mpôl g^t kloh lơn mpeh nău ăch ôl lôk reh tơm tâm ban kơt nău tă ơm g^t njrăng n’gang đo\ng, PV nkô| way nkoch geh rơh tâm ôp đah wa Nguyễn Văn Dần, Kruanh Hội nông dân thị trấn Đăk Hà, nkuâl Đăk Hà.

- Hơi wa Nguyễn Văn Dần, Kruanh Hội nông dân thị trấn Đăk Hà, nkuâl Đăk Hà, t^ng khân may uănh năl ntil ăch ôl dja dôl lôk reh tơm cà phê mhâm mêh?

Wa Nguyễn Văn Dần: Đah ăch ôl tâm ăp năm dăch aơ rnoh neh sreh tăm tay cà phê bah kônh wa [on lan kan lo\ mir geh du\t âk. Lơn lah cà phê mhe tăm năm bôk năp n’hanh năm tâl bar mhe sreh tăm tay. Tâm tâl bar ăch ôl lôk ho\ bah oi hôm yor lha păng âk hôm đêt khuch. Yơn êng năm bôk năp geh ăch ôl lôk sa rônh le\ mô hôm dơi hao jêng mô lah hao jêng mbrơi khuch du\t têh tât wa\ng sa bah kônh wa [on lan kan lo\ mir ta ntu\k.

- Hơi wa Nguyễn Văn Dần, Kruanh Hội nông dân thị trấn Đăk Hà, nkuâl Đăk Hà, ta năp nô nău ăch ôl lôk reh tơm cà phê kơt nê|, rnôk mhe ntoh kônh wa ho\ mhâm lơh bah mêh?

Wa Nguyễn Văn Dần: Gay nking nchăng ăch ôl dja lah du\t jêr. Ăp nhih pah kan rnâng kana bah n’gor, bah  nkuâl ho\ tă nt^m nti kônh wa yơn nău tam du\t đêt. Dơn geh nău tă ơm g^t bah kônh wa nơm mơ dơi lơh bah.

- May an g^t na nê| lơn trong nkra ma nu^h [on lan ho\ do\ng gay nkh^t ăch ôl đo\ng?

Wa Nguyễn Văn Dần: Đah ăch ôl dja kônh wa do\ng dak si Mô tốc mô lah Đăng Ti Tung tâm mpli đah Zi xe ta. Djăt ma 5 nar he puh tay du tơ\. Rnôk puh ri he hăn ntơm bah 5 tât 7 mông ri he puh. Yor ăch ôl dja păng sa ntơm bah 5 mông tât 9 mông măng lah păng mô sa đo\ng ôh. Lah ma do\ng dak si Ma  tốc ri he ân puh [ư t^ng rêng kơt nê| yơn he dơi to\ ta n’gu tơm mô lah puh mbe\ ta tơm ri ăch ôl dja lôch păng sa păng kôr lăp tâm neh ta n’gu tơm nê păng gu\ n’hanh tât ôi tay păng sa đo\ng. Rnôk he puh dak si păng mbra mô lăp tâm nê đo\ng păng hăn du ntu\k êng. Ta ăp ntu\k kônh wa mô do\ng dak si păng mbra wa\ch tay ta ăp mir kônh wa mô do\ng puh dak si lơh sa tay.

- Dơi g^t lah ndrel nău do\ng dak si mât njrăng si tăm ri kônh wa ho\ do\ng le\ ma ti nhu\p ăch ôl đo\ng. May mbra dơi an g^t tay mpeh nău dja đo\ng hơi wa Nguyễn Văn Dần?

Wa Nguyễn Văn Dần: kônh wa puh dak si geh hôm đo\ng măng măng sol hăn nhu\p ma ti geh đo\ng. Uănh nsum lah [ư ma âk trong nkra, kơp le\ ma mih sial, măng ngo kônh wa hôm sol u\nh hăn nhu\p măng đo\ng. kônh wa geh du\t âk trong [ư mhe. Nhu\p t^ng mblâm du\t jêr kônh wa do\ng rcho\k, d^ng rnôk nku\p tâm tơm lah păng ru\ng le\. Geh âk trong nhu\p du\t ue\h mô dơi nhu\p t^ng mblâm ôh. Geh rnôk nhu\p ma ti păng mpăr roh. Păng mpăr du du ngai kah ôi tay păng wa\ch tay.

- Ơ, ăp nău lư ma may mhe nkoch gâp saơ lah gay ma nkh^t dơi ăch ôl lơh sa tơm cà phê dja du\t jêr jo\t n’hanh roh âk n’hâm soan bah kônh wa [on lan. Mhâm may năl lôch 3 năm leo [ư nking nchăng ăch ôl sa tơm cà phê ta nkuâl mêh?

Wa Nguyễn Văn Dần: Lah he lah nking nchăng ngăn ri du\t jêr đo\ng yor geh rnôk păng ta rnoh neh mir ta ntu\k êng wa\ch tât hôm ăp ăch ôl ơm gu\ ta nê kônh wa ho\ nhu\p lơh le\. Le\ rngôch ăp năm geh mpôl rnâng kan bah n’gor, bah nkuâl s^t nt^m nti kônh wa da dê. Yơn kônh wa du\t jêr đo\ng. Geh rnôk kônh wa đêt djăt t^ng nău nt^m nti bah nhih pah kan rnâng kan. Nău tă ơm g^t du đêt kônh wa bu dơn lơh tâm 10 nar, bar, pe tơ\ puh dak si lah ho\ le\ dơm. Nê lah ăp nău gâp m^n kônh wa ân joi ăp nu^h ho\ tă ơm g^t ri bu nt^m ri mbra dơh lơn. Lơn lah rnôk ma nhih pah kan rnâng kan tât ri nchih moh săk dak si d^l, ăp rêng [ư an kônh wa dơh. Lôch nt^m nti kônh wa chuêl du\t jêr.

Nu^h nchih rblang: Điểu Thân n’hanh Thị Đoắt