Lah nŭih râng ƀư tơm âk nau vay tâm gŭ ur sai bah ăp băl mom, bu ranh Y Cúc Hwing (Aê Sure) tâm ƀon Tu, xã Ea Tul, n’gor Dak Lak mbơh, “nau sŏk sĭt sai” lah nau moh mpeh tâm gu ur sai bah ăp rnoi tĭng mpeh đah me. Nau ngăn nau tâm gŭ ur sai lah nau ŭch êng.

            Rnôk bu ur druh ŭch ma bu klô ndăm, mra mô janh tât gŭ ôh, ma sĭt mbơh ma me mbŏ, đah kônh, wa. Ăp bu têh tâm rnoi mpôl mra ndrel tâm nchră ma bu ur. Knŭng rnôk ma bu ur druh ŭch ngăn ma bu ndăm nê, ri mơ bu hăn ngih bu klô gay ma tâm nkoch bri ndrel tâm rgâl kông. Bu ranh Aê Sure, mbơh:

            ‘Nau ma ngih bu ur tât ma ngih bu klô gay ma ôp sai, mô geh nau khuch ân bu klô ôh, ma ntoh nau ryơk nau khlay bah kon bu klô. Kon bu klô sŏk ur ri mra tĭng ur. Ăp nŭih băl mpôl bah bu ndăm kơt lah me mbŏ, oh nô kŏ rngot đŏng yor kon nơm gŭ ngai, hăn tĭng ur. Kŏ geh ăp rnăk vâl mô ân kon nơm tĭng ur, ma ân ur gŭ tĭng kon nơm. Yơn âk ngăn nau vay bah rnoi Rđe lah tĭng mpeh đah ur, ndơn nau nê dơm”.

            Ndrel tĭng nau vay, ri ngih bu klô mra nchâp đă ma ngih bu ur. Khân păng sŏk âk drăp rnôk njŭn sông yor lah mbơh nau khlay bah bu ndăm, kŏ kơt lah ton nau tâm gŭ ur sai ân jŏ nâp. Yor tâm rnôk rêh ma bu klô nê geh nau tih ma bu ur, ngih bu klô mra geh bu mhal âk ngăn. Bu ranh Y’Soat Êban (Aê Han) tâm ƀon Puôr, xã Ea Knuêč, n’gor Dak Lak, mbơh:

            ‘Kônh, wa mpeh bu klô mra mbơh ăp ndơ ma nơm nchâp đă mpeh bu ur. Jêh rnôk bar ding tâm ban nau ŭch ri ngih bu ur mra ân ndơ ma ngih bu klô. Rnăk ngih bu ur mra ân lor ân ngih bu klô dŭm âk, ndrel ton ba kơi dŭm âk đŏng ân. Ngih bu klô kŏ sok du mlâm sung, ngan kông, ndrăng yăng”.

            Kŏ tĭng bu ranh Aê Han, ‘nau nchâp ân rnôk njŭn sông” ngăn lah ndơ tâm gŭ ur sai bah rnoi Rđe. Aơ lah nau vay ân geh, gay ma nkah ân rnoi mpôl, rnăk vâl mpeh bu klô, kŏ kơt lah nau kan bah khân păng đah nau mât răk ân bar hê ur sai. Ndơ nchâp đă kơt nê nsing tâm nau geh ma bar ding tâm nchră, kơt lah ‘nau ton” đăp mpăn ân tâm gŭ ur sai:

            ‘Rnôk aơ, bu ur bu klô tâm ŭch, ăp nŭih ndơn mât bôk bah rnăk vâl, me mbŏ kŏ kơt lah nŭih geh nau kan ma đah nau tâm gŭ bah kon nơm. Bar ding rnăk vâl ndrel tâm nchră ndrel geh ndơ ân ma bu. Kăl e nơh ri nau đă ân drăp ndơ geh rpu, ndrôk, hôm rnôk aơ ri bu rgâl ma prăk kăk da dê”.

            Ngăn lah, kŏ tă geh nau mô tâm ban đah bar rnăk vâl ma khuch tât nau gŭ rêh bah bar hê ur sai mhe. Đah bu ranh rnoi Rđe, nau kan “nchâp ân drăp” tâm di đê̆ ƀon lan Tây Nguyên âk ir lah yor ê gĭt tât nau vay. Bu ranh Y’Kuăt Hđơk (Aê Thư) tâm ƀon Cư Dluê, xã Hoà Phú, tă mbơh nau ma Ban Dân tộc n’gor Dak Lak (ơm) mpeh nau rlong ndâk rmôt bu ranh ƀon, leo ăp nau vay ueh bah rnoi nơm lăp tâm nau nchâp đă kơt ndâk ƀon lan mhe, mbơh:

            ‘Nau nchâp đă tâm gŭ lah du nau ueh ndrel geh nau khlay tâm nau vay bah rnoi Rđe, yơn du đê̆ ƀon lan ê gĭt kloh tât nau vay ơm ndrel luật pháp, khân păng nchâp đă ân drăp âk ir, ƀư tâm jêr tât nau aơ. Nau nchâp đă âk ir, uănh khlay drăp ndơ ir ri mra khuch tât nau vay ơm bah nau tâm njŭn sông aơ. Ndri ma, ăp nŭih bu têh, gĭt tât nau vay ân geh ưanưh nâp nau aơ. He ân geh leo nau ueh tâm nau rêh bah kon sau nơm hao ba năp, mô nchâp nau ân drăp ndơ, bu klô mô lah bu ur kŏ lah kon nơm, ân geh tâm ban. Nơm ân geh rgâl nau mĭn nchâp ân drăp ndơ gay ma geh nau khlay ueh tă ơm geh ndrel tĭng năn ma nau rêh ăp nar hun hao kơt rnôk aơ”.

            Tâm ban ma nau aơ, bu ranh Y’Soat Êban (Aê Han), ƀon Puôr, xã Ea Knuêč, n’gor Dak Lak, lah rjăp, ân geh mât nau vay nchâp ân drăp nê lah nau geh nsum ma nau dơi bah rnăk vâl bar ding, đah nau mât nau ueh bah băl mom, yơn mô di lah nau khlay tâm prăk rêl:

            ‘Kônh wa yơ me lah ăp nŭih ndơn bôk, ntĭm nti bar hê ur sai rêh nsum ân geh nau ueh, mô tĭng ăp nau mhik, gay ma lơh khuch tât nau rêh lăng bah bar hê ur sai mhe.  Rnôk ntĭm đă bar hê ur sai mhe tâm nar njŭn sông, nŭih ndơn mât bôk bu lah: “Hŏ gŭ ur ri ân gŭ ueh ma ur ân tât khĭt; hŏ kuăn tong ndrănh jă bu ngêt ri ân ngêt tât păng sât ndrănh; hŏ tur chŏng ri ân tur tât bu nkân nơm gŭ’...Kơt lah nơm geh ur, lah ur nơm khĭt mơ dơi gŭ ur êng. Mô dơi nchlơi ur. Ur ndrel sai ân geh ƀư ueh nau kan bah săk nơm. Nê lah du nau ueh ngăn tâm nau vay ơm tâm njŭn sông bah rnoi Rđe. Gâp kŏ ŭch kônh wa nơm mât ăp nau ueh lăng aơ”.

            Mra dơi lah, nau vay nchâp ân drăp tâm rnôk njŭn sông geh nau khlay ueh ma nơm ân geh mât, nkah nau kơl an răk rong beh me mbŏ, rnoi mpôl, yơn ân geh nsum ma nau kan bah ăp nŭih tâm nau săk rong, ntĭm đă, mât chăm ân nau rêh bah kon sau. Tâm nau rêh rnôk aơ, rgâl ma ƀư jâk mpeh nau khlay drăp ndơ nchâp đă ân âk, ri nơm ân geh ƀư tĭng ăp nau ueh mpeh tâm gŭ ur sai, nê lah nau ueh bah ăp rnoi mpôl tĭng mpeh đah me./.