Ăp nar aơ, ta trong Quốc lộ 14 (Trong Hồ Chí Minh), Quốc lộ 14C n’hanh ăp trong n’gor 682, 683 n’hanh trong hăn let xã Đắk Sắk, Đức Lập, Thuận An, Đắk Mil…, n’gor Lâm Đồng, ăp bôk ndeh công nông rdeng bêng cà phê mhe lêh bâh ta mir leo sĭt ta jay. Nô Y A Rôn ta ƀon Bu Dak, xã Thuận An, ƀĭt bôk ndeh rdeng cà phê bâh mir ta thôn 9, xã Đăk Lao an gĭt, rnăk vâl geh 2ha cà phê. Nău nchoăn rdeng ntil cà phê sĭt ta jay, rdeng nuĭh kan hăn ta mir đah bôk ndeh công nông da dê. Gĭt ntil ndeh aơ mô đăp mpăn jêng ta năp rơh hăn, nô geh uănh nđôi na nê̆ nău ueh nâp bâh ndeh hăn. “Rnăk vâl uănh nđôi na nê̆ ndeh rdeng kơt lah phanh ndeh, ntô jâng ndeh, pet ndeh, lir ăp ntil ndơ ntoh ang n'hanh mpoh ŭnh ang gay ma mât đăp mpăn. Rnôk nchoăn rdeng cà phê sĭt ta jay, hên mô geh rdeng âk ir, mô rdeng âk nuĭh, way geh ƀa ƀơ nkah nuĭh ƀĭt ndeh ƀư tĭng Luật hăn trong, hăn di trong an ndeh công nông, mô rui in trong hăn pĭt trong, gay ma mât đăp mpăn tâm nău hăn nsong dơh an nău kan.

 Nô Nguyễn Văn Khánh, thôn Xuân Lộc 1, xã Đắk Sắk, n’gor Lâm Đồng (ntơm lah xã Đắk Sắk, nkuăl Đăk Mil, n’gor Đăk Nông ơm), lĕ geh 2 ha cà phê dăch n’har đah xã Long Sơn, ngai đah jay klâp ma 15km n’hanh nchoăn rdeng ntil  tuch tăm, ndơ dŏng pah kan, geh rdeng đah ndeh công nông da dê. Nô nkoch, bol ma ntil ndeh aơ mô geh đăp mpăn đah ăp bôk ndeh êng, yơn lah păng dŭt an ƀon lan kan lŏ mir. Rlău 15 năm ƀư mir ba n’hanh ndeh công nông ê hŏ geh nău tât. “Trong hăn let mir jay gâp ndeh ô tô bán tải mô lah ndeh têh mô dơi hăn yor lah trong mô ueh n’hanh lah geh mih têh rĭ mhir, jêng lah geh dŏng ndeh công nông rĭ mơ dơi hăn n’hanh lah geh rluh rĭ dơi têk.He hăn tâm ăp trong nkual ƀon lan, hăn mô ir ngăch, rdeng 30-40 bao cà phê dơm n’hanh mô geh rdeng nuĭh. Nuĭh pah kan lêh cà phê an khân păng hăn ndeh máy sĭt. Hăn der tâm ƀon rĭ he nkre hăn nkre der nuĭh, djăt ma đăp mpăn dơm”.

 N’gor Đắk Nông ơm geh klâp ma 142 rbăn ha cà phê, tâm nĕ geh 131 rbăn ha cà phê dôl geh play, ăp năm an geh klâp ma 1,65 rkeh tấn cà phê rêh. Nău rdeng đah ndeh công nông dŭt âk ta ăp yan lêh cà phê lĕ  ƀư geh âk nău jêr an nău pah kan mât đăp mpăn hăn trong.

Tĭng nău kan bâh ntŭk kan Cảnh sát mât uănh ntung trong Công an n’gor Lâm Đồng, ta ăp xã, phường ta n’gor Đăk Nông ơm geh 13.502 ndeh công nông, ndeh máy kéo jê̆ geh mbơh dăn, yơn nău ngăn lah hôm nha geh âk lơn yor âk rnăk ƀon lan mô geh mbơh. Thiêú tá Trần Đình Tín, groi kruanh đôị Cảnh sát giao thông trong neh mbrô 4 Đức Lạp, an gĭt lôch nglăp nsum, ntŭk kan geh mât uănh bơi tât 100km trong Quốc lộ  14, Quốc lộ 14C ndrel đah rhiăng km trong n'gor n'hanh trong hăn let xã. Gay ma bah nău roh đăp mpăn hăn trong yor ndeh công nông, rlău ma n'’hao nău uănh nđôi, ntŭk kan geh ntrôl nău mbơh tơih gay ma bon lan mbơh dăn dŏng ndeh, lir ndơ ang chra, uănh năl ăp rơh ndeh. “Mpôl hên tâm rgop đah n’gâng kan ta ntŭk, công an ăp xã rgŏ jă ƀon lan ƀư tĭng ueh nău hăn đăp mpăn trong hăn.Mbơh tơih ƀon lan nchoăn rdeng cà phê an đăp mpăn, mô rdeng âk ir prêh ir mô an nuĭh ncho ta ndeh mbra mô geh đăp mpăn. Mât njrăng ăp ntŭk kan ƀư ndeh công nông an geh ƀư tĭng di ăp trong kan kĩ thuật rnôk rvăt ndeh an geh uănh tŏng ăp ndơ lir ang ŭnh, đèn mpoh ang, phanh, ntô jâng ndeh an geh mât đăp mpăn. Leo kan ƀư ăp pơh uănh nđôi ăp ntŭk ƀa ƀơ kâp chăm ta ăp trong hăn ntĭm ƀon lan hăn di trong nơm hăn, bah ir geh prah tâm tom ndeh”.

 Đah nău way pah kan ƀư mir ba bâh ƀon lan kan lŏ mir ta Tây Nguyên, ndeh công nông hôm nha lah ndơ rdeng ndơ tơm, ngăn lah ta ăp yan pĕ lêh. Yor nĕ, hăn ndrel đah nău n’hao ndeh klư, mpôl kan CSGT, n’gâng kan ta ntŭk dôl n’hao nău mbơh tơih, n’hao nău kan mât uănh kĩ thuật n’hanh mât uănh ăp nău kan. Wa Phan Bá Tịnh, Kruanh UBND xã Thuận An, xã tơm ƀư cà phê ta nkuăl Đăk Mil ơm an gĭt, xã lĕ geh njêng 20 rmôt kan mât kan êng mâtb đăp mpăn nău rnă njrăng, mbơh tơih n’hanh kơl an ƀon lan nchoăn rdeng cà phê đăp mpăn. “Xã lĕ ntĭm đă ăp mpôl kan têh mbơh tơih, rgŏ jă ƀon lan rdeng cà phê mhâm ƀư mât đăp mpăn rnoh jâk rdeng ndơ, mô dơi rdeng âk ir, mô geh đăp mpăn hăn trong. Ntŭk kan ăp rmôt kan mât đăp mpăn rnă njrăng kơl mât drăp ndơ mât cà phê ta mir bâh ƀon lan ta yan năm 2025-2026 an geh đăp mpăn. Yor lah bar pe năm aơ, rnoh cà phê hao khlăy jêng an geh mât ueh lơn, der roh bu ntung khuch khat mpeh drăp ndơ tâm yan cà phê.

Ăp nău nsrôih bâh mpôl kan têh n’hanh n’gâng kan ăp xã n’gor Lâm Đồng, dôl tâm rgop bah ir geh nău tât bâh nău tâm tom mô lah geh nău tât bâh ndeh công nông- ndeh klư geh tâm di đah nkual neh sop, neh mhir bâh nkual yôk prêh, kơl an ƀon lan geh du yan lêh cà phê đăp mpăn.