Nghe cái tên “Lễ vào mùa”, có thể bạn sẽ hiểu đó là nghi lễ để bắt đầu cho một vụ mới, là chuẩn bị gieo mạ, nảy mầm và cày cấy, nhưng theo giải thích của ông Dương Trung Phong, ở thôn Hợp Nhất, xã Ba Vì, thì lễ vào mùa của người Dao thường được tiến hành ngay sau Tết thanh minh. Cấy gần xong thì làm lễ vào mùa, thường thì những gia đình có bàn thờ tổ họ sẽ cúng. Nội dụng cúng nhằm biến báo cho tổ tiên biết là đã gieo trồng, sau để cho tổ tiên phù hộ, cầu nước, cầu cho không có con trùng gây hại cho cây lúa của bà con.

Lễ vào mùa của người Dao thường tổ chức sau Tết thanh minh. 

Ông Lý Sinh Vượng, người Dao ở xã Ba Vì, cho biết, lễ vào mùa còn gọi là “trầu sun”, “trầu” có nghĩa là cầu, “sun” có nghĩa là xuân.

“Trầu sun” là nghi lễ đầu tiên trong chu trình vòng đời của cây lúa. Lễ này được thực hiện ở hai địa điểm, tại gia đình và tại miếu chung của làng. Lễ vật được người dân chuẩn bị sẵn, không thể thiếu tiền vàng và sớ. Sớ có hai loại, sớ viết bằng giấy trắng và sớ viết bằng giấy vàng, đều có nội dung như nhau. Nếu như sớ viết bằng giấy vàng tấu trình lên trời thì sớ viết trên giấy trắng sẽ được gửi cho thổ công, thổ địa của làng đó.

Nội dung tấu sớ kể lại quá trình sinh hoạt lao động trong năm qua, những nỗi gian truân, những khó khăn trong cuộc sống… hy vọng cho năm mới sẽ có nhiều thành quả, cây cối, ruộng vườn tốt tươi.

Chỉ những người đã cấp sắc mới được cúng trong lễ vào mùa.

Khi tiếng mõ tre vang lên trong thôn ngoài xóm là lúc báo hiệu việc tiến hành lễ vào mùa. Trong ban bệ hành lễ thì già làng, trưởng bản sẽ là chủ lễ, bên cạnh đó là 3 thầy cúng. Mỗi thầy cúng có một nhiệm vụ riêng, được phân công rõ ràng. Những người cúng phải là người đã được cấp sắc

Sau khi thầy cúng  lễ xong, kết thúc nghi lễ là lễ tạ ơn và hưởng lộc, lúc này đồ lễ được bày biện ra ngay tại nơi diễn ra lễ cúng. Tất cả mọi người tham gia cùng nhau quây quần ăn uống vui vẻ.

Việt Phú/VOV4