VOV4.Bahnar - Tơplih đon kơche\ng lơ\m hơto\k choh jang xa atu\m hăm tơdrong kh^n kơche\ng kh^n pơm jang, pơmai H’ Xiêm, bơngai Mnông oei tơ\ thôn 4, xăh Trường Xuân, apu\ng Dak Song, dêh char Dak Nông, đei lăng jing bơngai kh^n tơle\ch te\ch răt pho\ng rei păng răt tơmam choh pơtăm. Trong jang tơnap tap, kho\m yak hloh tơdrong ưh kơ đei yua, hlôi pơm ăn pơmai đei jơnei nhen dang ei; tơ ‘ngla kơ minh anih te\ch răt tơmam drăm păng pho\ng rei tơ\ tơring. Pơmai tơgăl đei pôk jing bơngai rơgei lơ\m tơdrong hơto\k mu\k drăm kơ tơring.

Jing pơmai hơmol lơ\m unh hnam hin dơnuh, kơdra#m ‘nho\ng oh, noh đơ\ng oei ‘la#p pơmai H’ Xiêm athei jang hrat vă tơgu\m me\ [ă vei lăng hơ ioh. Mă ho\k gơh đo\k păng chih chư đe\ch, mă lei yuơ pơ ‘nam pơm jang, mă hăt noh hăm tơdrong te\ch răt tơmam drăm, mă pơmai hlôi hơbe\ch hơbal băt hơdăh lơ\m tơring kăl yă kiơ vă hơto\k mu\k drăm unh hnam. Pơmai tơroi: lăp ‘nao 10 xơnăm pơmai hlôi băt chă pe\ ‘nhot bri, ‘nhot tôl năm te\ch tơ\ kơchơ. Ăh oei kơ đe, bre klo hơkăn pơ ‘nam jang thuê ăn kơ đe păng ako\m đei to\ xe\t kon jên vă jang xa. Pơmai xơ ‘nhôi vih hơdơ\r kơ khei năr tơnap tap xơ\ vă chă erih xa: “2 năr inh jang tơdrong jang hnam, 2 năr noh inh năm jang ăn kơ đe. {ơ\t doh kon inh oei ‘la#p, pơtơm minh khei đe\ch, hin dơnuh ưh kơ đei tơmam xo\ng xa hru\k hrơ\p. Đei unh hnam axong ăn 3 ha teh pơtăm cà phê păng đei yua 2 tấn cà phê klong, khei năr noh te\ch đei 40 rơbâu hlak jên minh k^. Đơ\ng noh inh ako\m jên, dar deh chă trong vă pơm tơle\ch jên đei cheh păng inh pơtơm chă te\ch răt tơmam drăm iơ ie\ thoi âu đe\ch”

Mă blu\ng, pơmai tơchă năm truh rim pơlei pơla vă te\ch ka kro ăn dôm anih te\ch lơ\m pơlei. Đei hlôh [iơ\ găh tơdrong te\ch pơdro, noh ăh xơnăm 2012, pơmai pơih he# anih răt tơmam choh jang tơ\ hnam. Hăm pơmai, jang yă kiơ duh athei adrin jang kho\m mă đei, mă ưh kơ đei xa duh athei adrin, băt hơdăh đơ\ng tơdrong ưh kơ đei jơnei vă ho\khơlen jang mă tơnăp. Pơtoi lơ\m 2 xơnăm, pơmau lôh kơ hre\ng triu hlak jên hloi: Xơnăm 2013 răt [um [lang noh kơjă jur reh, xơnăm 2014 noh nhen le\ vă tơpăi bơih yuơ răt cà phê ưh kơ xơđơ\ng tơdrong te\ch răt păng kơjă. Rim ‘măng tơpăi noh minh tơdrong hlôh vao kăp g^t, vă ke\ đei jơnei nhen dang ei, pơm tơ ‘ngla anih jang Luyn Xiêm, juăt chă te\ch pho\ng rei păng tơmam choh pơtăm tơ\ xăh Trường Xuân. Pơmai tơroi: jang te\ch pơdro noh athei vei đon lui, tơdrong te\ch răt athei mă tơpăt tơnăp, ưh kơ đei hơlenh pơdăr ôh, te\ch tro\ kơjă, te\ch tơmam ‘lơ\ng, [lep hơnăn. Gơnơm thoi noh mă anih te\ch pơdro kơ pơmai roi năr roi đei lơ đe truh răt păng dang ei bơngai Yuăn adoi truh răt lơ mơ\n. Pơmai H’ Xiêm tơroi:“Xơnăm 2000 inh te\ch tơmam drăm kro. Te\ch đei 3 xơnăm noh inh io\k tơmam đơ\ng Daklak năm tơ\ Dak Nông vă chă te\ch ăn anih te\ch nai tơnap dêh, gre vih vơ\t tơnap mơ\n noh inh pơdơh he#. Đơ\ng xơnăm 2012 inh chă te\ch răt tơmam choh pơtăm. Truh ăh xơnăm 2014 inh ako\m anih jang truh dang ei hloi. Inh [ôh anih jang âu roi năr roi ato\k, đe truh răt tôch lơ”

Dang ei, anih jang pơmai hlôi xek axong tơdrong jang ăn 4 ‘nu bơngai jang tơ\ tơring hăm jên khei jang đơ\ng 4 truh 5 triu minh khei hăm minh ‘nu jang. Pơmai oei axong to\k io\k jên jang, axong to\k io\k pho\ng rei vă tuh ăn ‘long pơtăm. Pơmai adoi hăt hot tơra jên, plang teh vă pơjing tơring pơxe\l ‘nao tơ\ tơring, ako\m năm apong axong tơmam hăm dôm unh hnam hin dơnuh tơ\ pơlei [ơ\t rim ‘măng tết truh. Pơmai H’Hiền oei tơ\ thôn 4, xăh Trường Xuân ăn tơbăt: “Pơmai H’ Xiêm erih dơnưp, hơnơ\ng tơgu\m dôm bơngai tơnap tap. Pơmai chơ măh, băt ‘mêm kơ bơngai hin dơnuh, pơti me\ [ă, ưh kơ đei bơngai rong ‘me. Kon pơlei nhôn bơnê kơ pơmai tôch lơ” 

Tơroi kơ pơmai H’ Xiêm, [ok Phạm Tư, Pho\ kơdră Anih vei lăng kon pơlei xăh Trường Xuân, apu\ng Dak Song ăn tơbăt:“H’ Xiêm jing minh lơ\m lơ kon pơlei kon kông tơ\ tơring rơgei hloh lơ\m tơdrong pơm jang duh nhen tơdrong jang lơ\m tơpôl. Pơmai hlôi pơm pơdro\ng ăn kơdih po păng tơgop xek axong tơdrong jang ăn minh [ar ‘nu kon pơlei kon kông tơ\ tơring. Găh tơdrong jang tơpôl pơmai chă atu\m hơvơn pơtho kon pơlei jang tơnăp pơkăp đơ\ng Đảng păng teh đak. Lơ\m tơdrong jang lơ\m tơpôl găh pơtho ho\k pơhrăm duh nhen pơjing tơring pơxe\l ‘nao, pơmai tơgop lơ găh mu\k drăm, plang teh vă bơ\ trong nơnăm, tơgop hăm jên hu păng jơhngơ\m hloi”

Pơmai H’Xiêm tơpă jing um ru\p jang rơgei lơ\m tơdrong jang, vă kon pơlei tơ\ tơring ho\k [oi. Dang ei pơmai đei hloh 5 ha cà phê, 2 ha tiu, păng 5 ha tơm điều, axong tơdrong jang ăn lơ bơngai jang tơ\ tơring. Tơdrong jang te\ch răt tơmam drăm duh [ônh hiôk hloh [ơ\t anih jang pơmai pơjing đei đon lui hăm kon pơlei lơ\m tơring.

Lan chih păng rapor