Ƀât oei phĕ cheh phe, ƀao kak lơ̆k tơ̆ hơla tơm cheh phe  kơ mŏ Đinh Thị Như Lê, thôn 2, xăh Phú Xuân, ưh đunh đĭ ƀĕnh plei cheh phe đum kơ pơyan phĕ 2025-2026. Jĭ 1 lơ̆m dôm ‘nu drŏ kăn jang xa rơgei lơ̆m trong jang atŏk tơiung chĕh phe kơjăp ‘lơ̆ng kơ dêh char Đắk Lắk, mŏ Lê ăn tơbăt, adrol sơ̆ unh hnam jang xa kiơ̆ trong so, ưh gan năng kjăl truh ki thuơ̆t jang. Mă lei 2,3 sơnăm vih tơ̆ âu, đơ̆ng rŏng kơ truh pơtâp pơhrăm găh trong vei lăng ‘long pơtăm, mŏ tơplih ming trong jang xa, phĕ gô plei cheh phe đum ‘mơ̆i, tơjur ƀiơ̆ tơdrong yoa pơgang sơdrông, hơtŏk tơdrong tuh hăm mơ̆r păng iŏk yoa tơmam pơm đơ̆ng hla, dơng ‘long, hơnong ƀa: “Hăm hơnăp jang jĭ drŏ kăn ‘nŏh vei lăng tơdrong răt yoa lơ̆m hnam tơnŏ, đơ̆ng rŏng kơ jang kiơ̆ trong jang ‘nâu mưh vei rong cheh phe inh ‘mơ ‘met ƀiơ̆ jên jang, mong đei kon jên păng vei lăng ‘lơ̆ng ƀiơ̆ jên jang xa, vei rong pơgar ‘long cheh phe jing ‘lơ̆ng”.

Lơ sơnăm tơjê̆  âu, um rup drŏ kăn tơ̆ tơring tơrang hơbĕch hơbal, hơđơ̆ng jơhngâm hŏk, jang kiơ̆ ki thuơ̆t ‘nao đĭ jing juăt tơ̆ Đắk Lắk. Đe sư adrin truh hăm dôm lăm pơtâp pơhrăm, trong jang pơlong năng, vang tơgop ăn tơdrong choh jang xa rơgŏh ‘lơ̆ng hăm cham char, tơjur ƀiơ̆ jên jang păng pơm hơtŏk kơjă đơ̆ng tơmam choh jang đei. Ƀok Bùi Văn Kịp, Bơngai jang tơgŭm ăn Công ty Bayer Việt Nam, anih jang oei tơlĕch 1,2 trong tơgŭm ăn choh jang xa, kon pơlei jang chŭn tơ̆ Đắk Lắk akhan, tơdrong kơchăng, jang hơlen păng adrin hŏk pơhrăm hlôi tơgŭm ăn đe drŏ kăn hŏk ƀônh hlôh, jang kiơ̆ tơ̆ yăn âu, hơnhăk ba tơdrong đei yoa ‘lơ̆ng ăn rim unh hnam: “Mưh bơ̆ jang,nhôn ƀôh khul drŏ kăn đei hơnăp jang tôch gĭt kăl. Yoa đe sư jĭ khul jang hai, bơngai athei vei lăng hnam tơnŏ hai. Yoa thoi noh, tơdăh pơtho ănđe sư tơdrong hlôh vao găh choh jang xa kơjăp ‘lơ̆ng ‘nŏh khul drŏ kăn âu đei hơnăp jang tôch gĭt kăl lơ̆m tơdrong jang tŏk pran kơjăp tơ̆ khul kơdih”.

Mă tơpă tơ̆ Đắk Lắk, lơ drŏ kăn đơ̆ng rŏng kơ vang cheh phe kơjăp ‘lơ̆ng hlôi jing bơngai jang tơm tơ̆ tơring. Đe sư ưh lăp jang kiơ̆ ki thuơ̆t đĕch mă oei kơchăng roi tơƀôh dôm tơdrong kăl ăn unh hnam jŭm dăr dơ̆ng, vang tơgop pơjing đei tơpôl jang chŭn mir gơ̆h hơgei. Tơ̆ lơ tơring pơtăm cheh phe tơm nhen Cư M’gar, Krông Năng, Krông Ana…, drŏ kăn pơm bơngai vei lăng khul jang, chih răk rim tơdrong lơ̆m pơgar ‘long, pơtho tơƀôh trong săy phŏng, pruih pơgang sơđơ̆ng ‘lơ̆ng. Mŏ H’Nhung Mlô tơ̆ xăh Cư M’gar, tơroi: “Nhôn oei hơdai hăm bri brăh, athei đei đon vei lăng cham char, păng nhôn tơchĕng bơ̆n athei pơm ăn chih phe kơdih bơ̆n roi đei kơjă ƀiơ̆ mưh jang đei. Lơ bơngai jang chŭn mir đơ̆ng tơring nai truh păng đe sư truh lăng, hŏk pơhrăm, đe sư tơgŭm ăn trong jang cheh phe đơ̆ng nhôn ‘năi”.

Kiơ̆ yă Đặng Thị Thủy, Phŏ Kơdră vei lăng choh jang xa păng cham char Đắk Lắk, lơ̆m dôm tơdrong pơtrŭt choh jang xa, tơdrong jang hơdoi đơ̆ng teh đak păng kon pơlei găh choh jang xa kơjăp ‘lơ̆ng Đắk Lắk adoi chih tơdrong jang đơ̆ng đe drŏ kăn roi đunh roi ‘lơ̆ng. Kơsô̆ drŏ kăn vang pơtâp pơhrăm, jang kiơ̆ ki thuơ̆t ‘nao đei hlŏh 40%; lơ bơngai jing bơngai jang tơm, kơchăng roi tơƀôh ăn tơpôl. “Mưh mât lơ̆m 1 trong jang hăm tơmam kiơ ‘nŏh đei ƀôh hơnăp jang đe drŏ kăn lơ̆m trong jang ‘nŏh ngăl. Mă loi ‘nŏh hăm ‘long cheh phe hrei ‘nâu, drŏ kăn vang jang đơ̆ng pơtăm, vei rong, săy phŏng truh tơ̆ phĕ plei kŭm nhen hơdrĕng ot vă tơgop pơm hơtŏk kơjă tơmam, ăn ƀôh hơnăp jang đơ̆ng drŏ kăn roi tŏk pơjing đei tơdrong juăt ‘lơ̆ng tơ̆ rim tơring.”

Rok trong jang atŏk tơiung choh jang xa kơjăp ‘lơ̆ng, hơnăp jang đơ̆ng đe drŏ kăn Đắk Lắk roi đunh roi tŏk păng đei năng kăl. Đe sư jĭ bơngai jang hai, jĭ bơngai vei lăng, bơngai pơm hơtŏk jơhngâm đon hưch hanh păng vei kơjăp dôm kơjă kăp gĭt, ‘lơ̆ng hơiă tơ̆ tơring hai. Hăm cheh phe Đắk Lắk, tơdrong kơjăp ‘lơ̆ng ưh lăp đei pơjing đơ̆ng tŏ kial tơ̆ groi kông, teh bazan rơbưu ‘lơ̆ng đĕch, mă oei đơ̆ng tơpang ti tôch tơnăp kŭm hăm đon rơgei băt trong tơplih ‘nao đơ̆ng đe mŏ oh tơ̆ pơlei pơla dơ̆ng./.