Tổng thư ký ASEAN Kao Kim Hourn lơ̆m ƀai iung pơma ƀlep ƀơ̆t tơbăt 30 sơnăm Việt Nam vang mơ̆t lơ̆m ASEAN pơma hơdăh, tơdrong Việt Nam vang mơ̆t lơ̆m ASEAN lơ̆m sơnăm 1995 ‘noh jĭ 1 hơyak năm gĭt kăl, yak truh tơdrong bơ̆jang kiơ̆ ‘lơ̆ng trĕng lăng đơ̆ng dôm bơngai pơm pơjing ASEAN găh mĭnh Đông Nam Á drơ̆ng 1 nơ̆r, tơ klep hơdai yua đơ̆ng tơdrong hơpơi ‘meh atŭm găh rơngei păng hơnŭk hơnoa. Tơdrong Việt Nam vang mơ̆t lơ̆m ASEAN ‘noh jĭ 1 tơdrong jang tơplih ăn tơdrong pơih să đơ̆ng grŭp jơ̆p lơ̆m tơring, pơih trong ăn tơdrong tơmơ̆t Lào păng Myanmar lơ̆m sơnăm 1997 păng Campuchia lơ̆m sơnăm 1999, kiơ̆ đơ̆ng noh bơ̆jang kiơ̆ ‘lơ̆ng trĕng lăng ASEAN-10. Jĭ 1 teh đak vang jang lơ̆m khŭl ‘nao, Việt Nam ling jang iung jang hơdrol lơ̆m hơdrin pơm tơjê̆ tơdrong hơtăih băl hơtŏk tơiung đơ̆ng ASEAN. Tổng thư ký Kao Kim Hourn pơma hơdăh:
“Nơ̆r pơkăp đơ̆ng Việt Nam đei tơƀôh hơdăh kiơ̆ Tơdrong tơchơ̆t hơdăh Hà Nội sơnăm 2001 găh Pơm tơjê̆ hơtăih băl hơtŏk tơiung yak truh Mơ̆t jang hơdai lơ̆m ASEAN kơjăp hloh, lơ̆m noh pơma hơdăh hơnăp jang atŭm đơ̆ng Việt Nam lơ̆m tơdrong tơmơ̆t Campuchia, Lào, Myanmar păng Việt Nam lơ̆m tơdrong jang mŭk drăm tơm kơ ASEAN. Hơnăp jang chông trong đơ̆ng Việt Nam lơ̆m ASEAN đei tơƀôh hơdăh hloh kiơ̆ rim jăl jang pơm Kơdră ASEAN sơnăm 1998, 2010 păng 2020. Rim jăl jang pơm Kơdră âu tă kơ chih iŏk dôm jơnei tôch kơ ‘lơ̆ng, tơgop pơm ‘lơ̆ng trong năm đơ̆ng ASEAN. Sơnăm 1998, Việt Nam hlôi hơgei chông ba ASEAN yak hloh jăl jang ƀĕnh long nol đơ̆ng rŏng ‘măng Rơhiŭng rơhiăng jên hu Châu Á. Sơnăm 2010, Việt Nam pơm hơnăp jang gĭt kăl lơ̆m tơdrong hơtŏk loi dơ̆ng tơgoăt hơdai ASEAN păng pơih să Hop akŏm Tih Đông Á. Sơnăm 2020, ưh kơ mơ̆ng dôm tơdrong pơgăn jơ̆p plei teh tam mă ƀyơh đei yua đơ̆ng jĭ hơbuh COVID-19 pơm ăn, Việt Nam hlôi chông ba ASEAN jơnei lơ̆m tơdrong pơtrŭt tơdrong tơiung ming tơring ‘moi kiơ̆ tơdrong tơjră tơpôl đei yua”.
Dôm tơdrong tơgop đơ̆ng Việt Nam lơ̆m kơplăh hơtŏk tơiung păng tih pran đơ̆ng ASEAN kŭm iŏk đei lăng ‘lơ̆ng đơ̆ng dôm teh đak jang lơ̆m khŭl lơ̆m tơring kŭm nhen teh đak bôl buăl jang hơdai. Bơngai tang măt ăn teh đak Malaysia tơ̆ ASEAN, yă Sarah Al Bakri Devadason - teh đak pơm Kơdră ASEAN 2025 vang tơroi, Việt Nam hlôi pơm 1 hơnăp jang ưh kơ gơh kơ ƀăh lơ̆m tơdrong jang đơ̆ng ASEAN, hơnhăk ăn dôm tơdrong tơgop tôch kơ kăp gĭt ăn tơdrong rơngei, sơđơ̆ng păng hơnŭk hơnoa kơ tơring. Việt Nam ling lang tơgŭm tơdrong drơ̆ng 1 nơ̆r păng hơnăp jang tơm đơ̆ng ASEAN, tơgop pơm ‘lơ̆ng dôm tơdrong jang tơgŭm pơtrŭt tơring hơtŏk tơiung.
“Việt Nam ling lang jĭ 1 teh đak jang hơdai ‘lơ̆ng păng đei lơ tơgop tơiung pơjing jô̆ đơ̆ng jing teh đak jang lơ̆m ASEAN. Lơ̆m 30 sơnăm âu ki, 1 ASEAN mơ̆t jang hơdai mŭk drăm, tĕch mơdro hiôk hian, pơih ‘măng anih tĕch mơdro, drơ̆ng lăp chĭnh trĭ... hơnơ̆ng đei tơdrong tơgop đơ̆ng Việt Nam. Ƀơ̆t Việt Nam pơm Kơdră ASEAN lơ̆m sơnăm 1998, 2010 păng 2020, iŏk đei lơ jơnei hăm lơ hla ar kăl đei pơdrơ̆ng kiơ̆ lơ̆m noh đei Tơdrong tơchơ̆t Hà Nội, tơgop ưh kơ iĕ ăn trong jang tơ̆ hơnơ̆p kơnh kơ grŭp. Ưh khan lăp hơmet ming jang hơdai tơdoă lơ̆m grŭp, Việt Nam kŭm jing gơng tơƀưh, pơtrŭt tơdrong pơvei đơ̆ng ASEAN hăm rim teh đak jang hơdai. Gơh tơroi hăm ŭnh hnam 10 teh đak jang lơ̆m ASEAN hrei ‘nâu, hơnăp jang đơ̆ng Việt Nam gĭt kăl păng ling lang đei lơ̆m dôm trong jang kŭm nhen ưh kơ gơ̆h kơ ƀăh lơ̆m tơlĕch trong jang kŭm nhen pơm ‘lơ̆ng tơring."
Jô̆ đơ̆ng mơ̆t jang lơ̆m ASEAN lơ̆m sơnăm 1995, jĭ 1 teh đak đei iŏk yua tŏ sĕt, Việt Nam hlôi tơpă tơplih jing 1 lơ̆m dôm teh đak jang lơ̆m khŭl hơbĕch hơbal păng đei bưng ai hloh kơ grŭp. Mŭk drăm tŏk lơ păng kơjăp ăn ƀôh anih dơ̆ng roi ‘năr roi tŏk đơ̆ng Việt Nam lơ̆m tơring. Tổng thư ký Kao Kim Hourn pơma hơdăh:
"Dôm jơnei ‘lơ̆ng âu ưh khan lăp hơtŏk ‘lơ̆ng tơdrong hơrih sa tơmam drăm păng jơhngơ̆m đon kơ kon pơlei Việt Nam mă oei hơmet ming ‘lơ̆ng anih dơ̆ng kơ ASEAN. Jơhngơ̆m pran đơ̆ng grŭp jang lăp đei pơvei mưh rim teh đak jang lơ̆m khŭl hơtŏk tơiung pran kơtang păng hơnơ̆ng pơkăp pơjing tơpôl lơ̆m tơring. Lơ̆m khei ‘năr ASEAN pơdrơ̆ng kiơ̆ Trĕng lăng Tơpôl ASEAN 2045 lơ̆m sơnăm ‘nâu, hơnăp jang chĕp kơ̆l păng hơdrin đơ̆ng Việt Nam hơnơ̆ng pơm hơnăp jang tơm lơ̆m tơdrong pơm ‘lơ̆ng tơ̆ hơnăp kơnh atŭm ASEAN”
Lơ̆m khei ‘năr ASEAN tŏk bŏk tơjră hăm dôm long nol tih pơđĭ hloi lơ̆m ‘ngoăih tơring, hơnăp jang păng anih dơ̆ng đơ̆ng Việt Nam roi ‘năr roi đei lăng kăl păng lăng ‘lơ̆ng. Lơ teh đak hơmĕng Việt Nam pơm hơnăp jang tih hloh lơ̆m ASEAN, jing gơng tơƀưh đơ̆ng ASEAN hăm dôm teh đak jang hơdai pơma hơdăh. Bơngai tang măt ăn teh đak Nhật Bản tơ̆ ASEAN Kiya Masahiko vang tơroi jang hơdai kơjăp Việt Nam-Nhật Bản tơgop hơmet ming tơdrong pơvei ASEAN-Nhật Bản:
Việt Nam oei lơ̆m jăl trong đak dơsĭ gĭt kăl đơ̆ng Thái Bình Dương păng Ấn Độ Dương jĭ teh đak jang hơdai tơm vă hơmet pơ ‘lơ̆ng dôm long nol sơđơ̆ng lơ̆m tơring păng apŭng plĕnh teh. Ưh khan lăp tơdrong sơđơ̆ng, Việt Nam kŭm jing teh đak đei mŭk drăm hơtŏk tơiung lơ̆m ASEAN, lăng kăl pơm tơlĕch lơ̆m khei ‘năr tơplih trong jang pơtruh păng jing 1 lơ̆m dôm hơnih truh ƀĕnh tơdrong pơkă ‘lơ̆ng đơ̆ng kŏng ti Nhật Bản. Yua thoi noh hơtŏk loi dơ̆ng jang hơdai 2 pang đơ̆ng Việt Nam păng Nhật Bản gô tơgop lơ̆m jang tŏk, rơngei păng sơđơ̆ng lơ̆m tơring kŭm nhen bơ̆jang kiơ̆ ‘lơ̆ng dôm tơdrong hơgăt đơ̆ng Trĕng lăng ASEAN găh Ấn Độ Dương- Thái Bình Dương.
Hăm dôm tơdrong tơgop ‘lơ̆ng dơ̆ng Việt Nam lơ̆m ASEAN kŭm hăm dôm jơnei đơ̆ng teh đak hrei ‘nâu, dôm bơngai joăt jang, bơngai hŏk jrŭ apŭng plĕnh teh lăng ‘noh jĭ tơdrong ‘lơ̆ng tơgŭm Việt Nam lui ngeh tơlĕch jang tơdrong jang tơgŭm jang tơbôl yak truh hơnăp jang roi ‘năr roi gĭt kăl lơ̆m ASEAN jăl jang truh.
Viết bình luận