Lăp đơ̆ng rŏng hơgrop, Gia Lai hlôi pơjing đei hơyak hơ iă hăm Pơm lêh “Tơdrong ‘lơ̆ng hơ iă bri kông-Đak dơsĭ akŏm mĭnh hơnih”. Đơ̆ng koeng ƀôt pơlei pơla, chĭng chêng lĕch năm tơ̆ đak dơsĭ glơch glach, tơdrong hơsoang vang mơ̆t hơdoi hăm tơdrong bioh joăt joe sơ̆ ki; Iĕr phang, pơlăh đing tơring groi kông đei ƀôh kang bang kơ̆l atŭm hăm ka hơdang đak dơsĭ. Nơ̆r tơbăt ăn kơ Gia Lai lơ̆m ‘măng pơgơ̆r ou ‘noh dêh char gô tơgoăt tơdrong oei sa 2 tơring Hơlĕch-Pơmơ̆t, mơ̆t lĕch dih băl ‘lơ̆ng rŏ atŭm hăm atŏk tơ iung tơmang pơhiơ̆ cham char, joh ayŏ, hơnih gru gra gĭt kăl dăr sơnăm păng đak dơsĭ glơch glach. Nghệ nhân sơnăm mơlôh Rcom Bus, oei lơ̆m Pleiku, tơbăt jơhngơm đon chơt hơ iă mưh ‘măng mă blŭng vang năm tôn chĭng chêng tơ̆ jih đak dơsĭ Qui Nhơn.“Ƀôh tơdrong pơgơ̆r lêh ou tôch hơ iă, đei lơ tơdrong oei sa joh ayŏ kơ yuơ nhôn oei tơ̆ păh Gia Lai groi kông, tơ̆ ou ‘noh Gia Lai tơring đak dơsĭ mơ̆t lĕch dih băl kơna ĭnh ƀôh tơdrong pơgơ̆r joh ayŏ ou sa roi ‘lơ̆ng rŏ hơbŏ nhen hloh dơ̆ng”.

Tơ̆ hơnăp tơdrong atŏk tơ iung tơmang pơhiơ̆ lang să, rim hơnih jang ba tơmang pơhiơ̆ tơ̆ Gia Lai jei hlôi iung jang. Yă Hoàng Thị Thu Sen, Kơdră chĕp pơgơ̆r Vietravel hơnih sơdrai Bình Định tơbăt, kŏng ty ưh khan lăp pơih dơ̆ng hơnih bơ̆ jang tang măt tơ̆ Pleiku, mă oei pơjing đei lơ tơdrong jang tơmang pơhiơ̆ “tŏk tơ̆ kông-jur tơ̆ đak dơsĭ”. Kiơ̆ kơ yă, lăp lơ̆m mĭnh ‘măng iung yak, tơmoi gô đei oei sa lơ̆m khei pơyan hơdrơ̆k pơyan Hơlĕch-Pơmơ̆t Trường Sơn, năm tơmang lăng tơdrong oei sa joh ayŏ, hơnih gru gra gĭt kăl dăr sơnăm Tây Nguyên, chă pơdơ̆h pơdei tơ̆ jih đak dơsĭ kơjung hơtăih hloh 130km kơ păh Hơlĕch dêh char.“Tơ̆ găh Pơmơ̆t dêh char Gia Lai nhôn gơ̆h vă tơ iung pơjing hloi dôm trong tơmang pơhiơ̆ hle ba tơmoi năm tơ̆ ou, tŏk bŏk đak dơsĭ hăm bri ‘noh nhôn gô pơjing trong tơmang pơhiơ̆ găh tơdrong oei sa joh ayŏ-chăl sơnăm gĭt kăl, iung jang kơtang lơ̆m tour ou. Dôm hơnih truh tơ̆ Gia Lai jei kăl tơmơ̆t jên jang. Lơ̆m hơnih tơmang pơhiơ̆ nhen Chư̆ Đăng Ya, trong ou gơ̆h chơ ba hăm gre 45 giơng tơ oei mă lei ‘nao gơ̆h lăp yak mĭnh păh, ‘ngiĕt ‘long ƀar păh trong kăl choong pơ ‘ngoăih, pơjing rơvơn ăn rim hơnih jang ba tơmoi tơmang pơhiơ̆ ba tơmoi năm tơ̆ ou. ‘Măng iung jang dăr lăng ou nhôn gô tơlĕch jang kơtang hloh dơ̆ng lơ̆m tơdrong oei sa joh ayŏ gĭt kăl sơ̆ ki”.

Hăm hơnih jang tơmang pơhiơ̆, tơdrong hơgrop Gia Lai-Bình Định đei lăng jĭ hơyak kăl hloh vă pơjing ăn đei atŏk tơ iung kơtang. Ƀok Nguyễn Tấn Thành - Kơdră chĕp pơgơ̆r Khul jang Tơmang pơhiơ̆ Gia Lai (so) sơkơ̆t hơdăh, ‘nou ưh khan lăp proh hơmet ăn dơ̆ng groi teh, mă kăl hloh dơ̆ng ‘noh pơih đei trong rơvơn gĭt kăl tơmang pơhiơ̆ jơ̆p tơring tơrang, iung jang kĕ đĭ dôm tơdrong đei. Tơdrong phara dih băl găh ‘năr tŏ rơngơp păng khei pơyan ƀar păh đak dơsĭ hăm bri jei tơgŭm ăn tơdrong iung jang tơmang pơhiơ̆ đei pơgơ̆r prăt sơnăm.“Kơ yuơ hơnih tơmang pơhiơ̆ đei pơih prăt sơnăm. Mưh đei jing mĭnh dêh char ‘noh tơmang pơhiơ̆ dôm khei ‘năr ưh kơ gan gơh pơgơ̆r tơmang pơhiơ̆ kơ Bình Định so ‘noh jing khei ‘năr kăl hloh tơ̆ Gia Lai so păng hơdrơ̆k dơ̆ng kơna sơng hơvơn tơmoi prăt sơnăm. Iung yak mĭnh bruh mă lei đei 2 groi teh phara dih băl, kơ yuơ lơ loh gô đei lơ tơdrong tơmang pơhiơ̆ đei pơjing, adoi tơdrong tơmang pơhiơ̆ đei lơ hloh dơ̆ng, tơgŭm ăn gômơ̆ng tơmoi chă rơih kơ dih”.

Adoi nhen hơnih jang mơdro sa, kon pơlei oei tơ̆ rim pơlei pơla dêh char Gia Lai, đơ̆ng trong jang tơmang pơhiơ̆ choh jang sa-kon pơlei pơla, jei hơmŏ gô tơgoăt kĕ hăm đak dơsĭ, ba tơmam drăm gĭt kăl chă pơvih pơvăn ăn tơmoi. Mŏ H’ Uyên Niê oei lơ̆m Pơlei Tơmang pơhiơ̆ pơlei pơla Ia Mnông, tơring Ia Ly akhan, tơdăh khul kơdră chĕp pơgơ̆r tơring tơpă yak hơdoi hăm kon pơlei, tơgŭm ăn kon pơlei jang tơmang pơhiơ̆ roi năr roi ‘lơ̆ng hơ iă hloh lei ưh kơ tơnap kiơ ôh, tơmoi teh đak đe jei gô năm tơmang pơhiơ̆ mơ̆n.“Vă jang ‘lơ̆ng hơ iă hloh, kơdih ba oei hơpơi ‘meh vă hŏk pơhrăm ming dơ̆ng vă mưh tơmoi teh đak đe truh ‘noh kon pơlei kơtă tơ̆ ou jei gơ̆h chă pơm tơlĕch đak nhă lăp hơlŏng tơmoi teh đak đe, mă kăl dôm ‘nhĕm ‘nhot trŏ lăp ăn tơmoi Trung quốc, tơmoi châu Âu”

Kiơ̆ hla bơar chih tơbăt bơ̆ jang Chinh trĭ pơtruh ăn Hop akom tih Đang ƀô̆ dêh char jăl jang 2025 -2030,  Tơmang pơhiơ̆ ‘noh mĭnh lơ̆m Pơđăm tơdrong jang tơm mŭk drăm kơ dêh char. Trong tơlĕch ăn truh sơnăm 2030 gô sơng hơvơn đei 18 triu 500.000 ‘nu tơmoi lơ̆m 1 sơnăm, lơ̆m ou hloh 1 triu ‘nu tơmoi teh đak đe. Vă iŏk đei trong tơlĕch jang ou, Hơnih bơ̆ jang vei lăng Joh ayŏ kơdŏ soang Đă ƀŏng lŏng tơplŏng kơdou păng Tơmang pơhiơ̆ tơlĕch ăn 4 trong jang kăl hloh. Yă Đỗ Thị Diệu Hạnh, Kơdră chĕp pơgơ̆r Hơnih bơ̆ jang vei lăng Joh ayŏ kơdŏ soang Đă ƀŏng lŏng tơplŏng kơdou păng Tơmang pơhiơ̆ dêh char Gia Lai, tơbăt:“Akŏm lơ̆m vei răk tơƀăk mong, atŏk kơtang tơdrong oei sa joh ayŏ gĭt kăl, hơnih tơmang pơhiơ̆ ‘lơ̆ng liĕm. Akŏm tơ iung pơjing tơƀôh tơbăt hơnăn kơ tơmang pơhiơ̆, akŏm tơƀưh dih băl Hơlĕch-Pơmơ̆t, atŏk tơ iung tơmang pơhiơ̆ đak dơsĭ, tơmang pơhiơ̆ pơlei pơla, tơmang pơhiơ̆ jang sa. Akŏm tơmơ̆t jên jang kăl ‘noh atŏk kơtang iung jang tĕnh koăng dôm tơdrong vă jang hrei ou tŏk bŏk tơlĕch ăn tơ̆ dêh char vă pơm lơ liơ hơvơn đei tơmoi tơlĕch ăn đơ̆ng dang ei truh đĭ jăl jang. Mă hơtuch ‘noh pơjing khul jang atŏk tơ iung tơmang pơhiơ̆, pơjing đei dôm tơdrong tơmang pơhiơ̆ ‘lơ̆ng hơ iă hloh lơ̆m hơnô̆ hơnăp kơnh”.

Lăp lơ̆m khei ‘năr kơ đeh đơ̆ng rŏng hơgrop, Gia Lai hlôi đei hơyak kơtang: đơ̆ng pơgơ̆r joh ayŏ kơdŏ soang, pơtrŭt hơnih mơdro sa năm dăr lăng, kon pơlei iung jang păng roi năr roi pơm hơtŏk jing tơdrong jang tơpôl, dĭng truh pơprŏ trong jang kăl păng tơlĕch ăn iung jang đunh sơnăm. Yak mơ̆t lơ̆m Hop akom tih Đang ƀô̆ dêh char, Gia Lai hlôi hơmet đang ăn hơyak ‘nao, ba tơmang pơhiơ̆ đei jing jơhngơ̆m pran ăn tŏk mŭk drăm, tơgop tơ iung pơjing dêh char đei jing hơnih tơm kơ pơ đĭ lơ̆m Tây Nguyên păng tơring tơmăn miền Trung.