VOV4.Bahnar - Đơ\ng ro\ng vă je# 6 sơ năm jang kiơ\ tơ drong jang te\h đak găh pơ jing tơ ring tơ rang ‘nao, um ai tơ ring tơ rang tơ\ xăh Hòa Xuân, pơ lei tơm Buôn Ma Thuột, de#h char Dak Lak, hlôi đei lơ tơ pl^h. Tru\h dang ei, xăh jang đang 19 tơ drong tơ chơ\t, păng to\k bo\k hơ drin vă đei sơ kơ\t jing xăh tơ ring tơ rang ‘nao.

J^ xăh pơ long đei pơ lei tơm Buôn Ma Thuột, de#h char Dak Lak rơ\ih vă jang đang hơ găt tơ drong jang pơ jing tơ ring tơ rang ‘nao lơ\m sơ năm ‘nâu, xăh Hòa Xuân băt hơ dăh, tơ drong pơ jing tơ ring tơ rang ‘nao athei pơ tơm blu\ng đơ\ng rim ‘nu bơ ngai, rim u\nh hnam lơ\m rim pơ lei. Yua thoi no\h,  khu\l kơ dră tơ ring hlôi tơ le\ch jang pơ gơ\r đ^ đăng rim gru\p jang, tơ pôl mơ\t jang. Tơ drong jang krao hơ vơn tơ roi tơ băt đei tơ le\ch jang tru\h tơ\ rim pơ lei pơ la păng kon pơ lei hăm lơ trong jang. Đơ\ng no\h, tơ drong jang vang tơ gu\m pơ jing tơ ring tơ rang ‘nao đei lăng să jơ\p jang, pơ tru\t kon pơ lei vang tơ gop jơ hngơ\m. {ơ\t lăp, hăm dôm tơ drong hơ găt mơ nat nhen hơ găt pơm trong nơ năm, kon pơ lei ku\m đ^ hlo#h păng hơ drin vang jang ku\m hăm khu\l kơ dră tơ ring, vang tơ gop năr jang, te\h păng bơ\n mu\k drăm lơ\m te\h vă pơm trong nơ năm.

{ok Hoàng Biên Thùy, Kơ dră vei lăng Khu\l linh so xăh Hòa Xuân tơ roi tơ băt: “Tơ le\ch jang tơ drong jang tơm kơ te\h đak pơ jing tơ ring tơ rang ‘nao ‘no\h Khu\l linh so nhôn hlôi vang tơ gop hăm tơ ring, pơ lung bơ ngai jang lơ\m khu\l plang song te\h, năr jang, jên, đang kơ ‘no\h jo# hloi bơ\n tơ mam pơm kơ jăp nhen dur var, ‘măng jang vă pơ\ih dôm jăl trong lơ\m pơ lei, lơ\m đ^ đăng xăh vă jang đang tơ drong hơ găt trong nơ năm lơ\m tơ ring tơ rang.“

‘Ngoăih kơ tơ drong hơ găt găh trong nơ năm, tơ drong hơ găt găh tơ mam drăm hnam ho\k hôp, khu\l jang ch^nh tr^ păng kơ chơ tơ ring tơ rang ‘no\h j^ dôm tơ drong hơ găt mă xăh Hòa Xuân kăl kơ jang đang vă ke\ jang đang tơ ring tơ rang ‘nao lơ\m sơ năm ‘nâu. Hăm tơ drong hơ găt kơ chơ tơ ring tơ rang, khei ‘năr âu ki, xăh hlôi pơm hơ met an^h te\ch mơ dro, klăih song hơ nă kơ chơ. Băt hơ dăh tơ drong hơ găt “ kơ chơ athei rong kơ chơ”, xăh hlôi tơ ge\ch hơ vơn đơ\ng tơ doă, hơ vơn rim bơ ngai te\ch mơ dro vang tơ gop jên vă ming man kơ chơ ke\h đang, hăm kon jên tơ che\ng hơ drol hlo\h 900 triệu hlak jên. Mă đơ\ng jing xăh tơ ring tơ rang, kơ chơ ie\, le\h lăp te\ch tơ\ pơ gê đe\ch, mă lei hăm tơ drong tơ roi tơ băt krao hơ vơn đơ\ng khu\l kơ dră tơ ring, băt hơ dăh đei trong jang lơ\m pơ jing tơ ring tơ rang ‘nao, lơ u\nh hnam te\ch mơ dro tơ\ kơ chơ hlôi chơt hơ iă vang tơ gop man kơ chơ.

Mo\ Nguyễn Thị Diễm Thùy, m^nh ‘nu bơ ngai mơ dro tơ\ kơ chơ xăh Hòa Xuân tơ roi tơ băt: “ Kơ chơ bơ\n ‘no\h te\ch mơ dro ư\h kơ đei, yua kơ lăp te\ch đei tơ\ pơ gê đe\ch, mă ư\h kơ te\ch prăt năr nhen dôm kơ chơ nai, kơ na vang tơ gop ‘no\h mo\ o\h ku\m ư\h kơ đei lơ jên, ăp kơ mư\h kơ pal tơ gu\m ‘no\h bu bu ku\m chhôk hơ iă”.

Tơ drong [ônh kơ lăng [o#h tơ\ xăh Hòa Xuân đơ\ng ro\ng vă je# 6 sơ năm jang kiơ\ tơ drong jang pơ jing tơ ring tơ rang ‘nao, jing um ai tơ ring tơ rang hlôi đei lơ tơ pl^h ‘lơ\ng, mă loi ‘no\h j^ hnam trưng ho\k, hnam pơ gang xăh, u\nh điên, đak yua đei tơ mơ\t jên jang ‘lơ\ng, pơ jing tơ drong hiôk hơ to\k tơ iung mu\k drăm tơ pôl păng pơ yua ăn tơ drong ar^h sa kon pơ lei. Ku\m hăm ‘no\h, đon hlo#h vao đơ\ng kon pơ lei hlôi đei lơ tơ pl^h hơ dăh, băt hơ dăh đei tơ drong jang tơm lơ\m pơ gơ\r pơ jing tơ ring tơ rang ‘nao, đơ\ng no\h hơ drin vang jang ku\m hăm tơ ring bơ\ jang kiơ\ dôm tơ drong tơm ma ưkơ chăng păng tơ năp. Nhen u\nh hnam [ok Hoàng Văn Khải, oei tơ\ thôn 1, xăh Hòa Xuân, mă đơ\ng lăp đei hlo\h 6.000 mét vuông te\h cho\h jang sa mă lei ku\m hlôi chă plang song hơ găt te\h đei 98 jrăng tiu to\k bo\k khei ‘năr phe\ plei, đei kơ jă hlo\h 80 triệu hlak jên vă pơ\ih xă trong.

{ok Khải tơ roi tơ băt, hlo#h đei dôm tơ drong đei yua t^h tên mă tơ drong jang hơ nhăk ăn kơ na [ok ku\m vang tơ gop 1 păh vă vang pơm ke\h đang trong nơ năm lơ\m pơ lei, tơ gu\m tơ drong nơ năm v^h vơ\t păng chơ tơ mam đei [ônh [o\ hlo\h:  “ Tơ ring tơ rang ‘nao ‘no\h mă hơ drol tơ ‘ngla tơm ‘no\h j^ kon pơ lei păng kon pơ lei đei io\k yua. Mă lei lơ\m tơ drong hlo#h vao ‘nao âu ku\m đei [ơm ‘lơ\ng kơ tă đơ\ng rim ‘nu mă ư\h kơ s^ bu ku\m lei lăi bu o#h. Mă lei tơ drong lang să tôch kơ t^h, đei yua rim tơ drong găh hơ to\k tơ iung mu\k drăm tơ ring tơ rang tôch kơ hơ dăh”.

Nhen nhôn ‘nao tơroi tru\h, Hoà Xuân ‘no\h 1 lơ\m 2 tơring đe\i pơle\i tơm Buôn Ma Thuột, dêh char Dak Lak rơ\ih io\k vă jang keh đang tơdrong yan đe\i jing tơring tơrang ‘nao lơ\m sơnăm au. Hăm đe\i tơdrong lăng ba kơ jăp đơ\ng kơdră che\p pơgơ\r kơpal, tơdrong vang iung jang đơ\ng khu\l ch^nh tr^ păng kon pơle\i, tru\h dang e\i, tơring hlôi jang keh đang jăl mă 1 păng to\k bo\k gô chang xek tơchơ\t jing tơring tơrang ‘nao. Bơngai chă ch^h tơroi au pơma dơnu\h hăm [ok Nguyễn Đức Thuận, Kơdră che\p pơgơ\r Dơno\ an^h ve\i lăng kon pơle\i tơring Hoà Xuân găh dôm tơdrong hơdrin đơ\ng tơring găh tơdrong jang au.

- {ok ăi! Đe\i băt tru\h dang e\i tơring Hoà Xuân hlôi jang keh đang đ^ đăng rim trong tơle\ch jang tơ iung pơ jing tơring tơrang ‘nao. Ih tơroi lăng tơdrong jang kiơ\ rim trong tơle\ch jang au lơ\m khe\i nar au ki?

{ok Nguyễn Đức Thuận: Sơnăm 2016, đe\i tơdrong lăng ba kơ jăp đơ\ng Dơno\ an^h Đảng pơlei tơm, Jơnu\m ve\i lăng kon pơle\i, Dơno\ an^h ve\i lăng kon pơlei kơ pơlei tơm rơ\ih Hòa Xuân ‘no\h an^h vă lang să keh đang 19 trong tơle\ch jang tơring tơrang ‘nao. Hăm 4 trong tơle\ch jang uơ oe\i ‘no\h đe\i: Trong nơnăm, hnam jang – jo\h ayo\, kơchơ tơring pơle\i păng khu\l jang ch^nh tr^ - tơpôl pran kơ jăp. Dơno\ an^h ve\i lăng kon pơlei iung jang hơdoi pơđ^ lơ\m khu\l ch^nh tr^ đơ\ng tơring tru\h tơ\ pơlei pơla, tơle\ch jang kiơ\ rim tơdrong tơchơ\t, pơ jing trong pơ pro\ jang, pơ jao tơdrong jang hơdăh ăn rim an^h bơ\ jang, rim kang [o# joăt jang io\k ve\i lăng 4 trong tơle\ch jang au. Nhôn hơdrin tru\h dang e\i je\i hlôi keh đang.

Mă blu\ng, găh trong nơnăm, rim trong tơm to\k bo\k ming man păng keh đang, pơ jao [lep hăm trong tơchơ\t. Lơ\m khe\i năr tru\h au kơnh, rim trong tơm je\i hlôi pơm hla bơar keh đang păng lăp gô chang tơchơ\t ăn iung jang 12 kây so# uơ oe\i vă jang đang 70%.

Trong tơle\ch jang mă 2 găh hnam jo\h ayo\ ‘noh je\i vă sơđơ\ng, lơ\m tơring de\i hnam hop ako\m jo\h ayo\ ako\m lơ\m Dơno\ an^h ve\i lăng kon pơle\i. 8 pơle\i đe\i 8 hnam hop ako\m jo\h ayo\, lơ\m au 3 hnam hop ako\m pơle\i păng 5 hnam hop ako\m thôn. Pơlei tơm je\i hlôi đe\i trong tơgu\m dơ\ng kon jên vă ming man hnam pơyơ\ng ăn 8 an^h hnam jo\h ayo\ hop ako\m tơ\ 8 pơlei. Păng an^h đă [o\ng lo\ng ako\m v^h 1 an^h.

Trong tơle\ch jang mă 3 ‘no\h kơchơ tơring pơle\i, Hoà Xuân ‘no\h tơring joăt cho\h jang sa, kơ chơ ie\\, lăp chă te\ch mơdro tơ\ găh pơgê. Mă le\i je\i đe\i lăng tru\h păng nhôn iung jang kơ d^h ‘no\h tơm hlo\h, chă hơvơn kon pơle\i rim u\nh hnam mơdro sa vang chă tơra. Hrei au hlôi pơm keh đang hla bơar, lăp gô chang k^ tơchơ\t găh tang găn u\nh sa ‘no\h lơ\m jăl 4 au nhôn gô đe\i iung jang păng pơm keh đang.

Găh trong tơle\ch jang khu\l bơ\ jang ch^nh tr^ je\i hlôi đe\i sơđơ\ng, găh tơchơ\t ‘lơ\ng khu\l kang [o# adoi nhen rim khul che\p pơgơ\r đơ\ng khu\l bơ\ jang đảng, rim an^h jang tru\h Dơno\ an^h ve\i lăng kon pơle\i. Rim kơdră ayơ tim mă đe\i tôm rơvơn ‘no\h ăn năm ho\k.

- Lơ lo\h ‘no\h tơring bơ\n hlôi jang keh đang dôm trong tơle\ch jang bơih ưh deh. Mư\h le\i ih tơroi dơ\ng trong jơne\i jang kiơ\ rim trong tơle\ch jang au tơ\ tơring bơ\n ‘nau?

{ok Nguyễn Đức Thuận: Vă jang keh đang 19 trong tơle\ch jang ‘noh nhôn năm lăng, ho\k pơ hrăm rim tơring hlôi io\k đe\i tơring tơrang ‘nao tơ\ lơ tơring păng mă kăl ‘no\h lơ\m pơle\i tơm Buôn Ma Thuột. Hăm dôm tơdrong hlôi băt păng tơdrong che\p pơgơ\r đơ\ng kơdră kơpal, adoi nhen tơdrong băt vao păng hơdrin đơ\ng kang [o# păng kon pơlei lơ\m tơring. Tơdrong hlôi băt hơdăh mă nhôn hơlen đe\i ‘no\h tơdrong tơgoăt tơgoăl pôm nơ\r [ơ\r đon, drơ\ng m^nh nơ\r păng băt hơdăh trong gơlong bơ\ jang đơ\ng Đảng păng Te\h đak lơ\m tơdrong jang tơ iung pơ jing tơring tơrang ‘nao. Mă [ar, ‘no\h tơdrong chă tơchăr, hơlen, tơnăp păng hơdron đơ\ng dôm bơngai che\p kơ\l: Đảng che\p pơgơ\r, khu\l kơdră pơro# jang, ve\i lăng, rim an^h mặt trận păng rim an^h bơ\ jang pơro# pơ rôp păng khu\l che\p pơgơ\r pơlei pơla ‘no\h m^nh lơ\m dôm tơdrong kăl vă tơgu\m ăn đe\i jơne\i. Mă lơ\m no\h. kon pơle\i ‘no\h kăl hlo\h. Kăl pơma lơ lau, tơdrong tơgop t^h tên ‘no\h đơ\ng kon pơlei. Kơ yuơ kon pơlei oe\i răh rap kơna tơdrong vang tơgop pơm trong ‘no\h g^t kăl hlo\h mă le\i je\i hlôi đe\i kon pơle\i vang iung jang hrơ\p m^nh [ơ\r đon.

- Kiơ\ hơlen ‘no\h tơdrong tơ iung pơ jing tơring tơrang ‘nao jăl blu\ng hlôi đe\i dôm tơdrong yă kiơ [ơm tru\h tơdrong oe\i sa kơ kon pơle\i păng tơdrong ato\k tơ iung kơ tơring bơ\n ho\ [ok?

{ok Nguyễn Đức Thuận: Lơ\m jăl 1 au ‘no\h jơne\i kơtang, mă kăl tơdrong hlo#h vao kơ kon pơle\i, kơ kang [o#, bơngai jang đảng hlôi đe\i ato\k kơtang. Tơdrong tơ iung pơ jing tơring tơrang ‘nao mă kăl j^ oe\i kon pơle\i, đơ\ng tơdrong ato\k sơđơ\ng er^h sa tru\h jơhngơ\m đon, kon pơle\i hlôi hlo#h vao păng drơ\ng nơ\r iung jang. Tơring tơrang ‘nao lơ\m dang e\i ư\h khan an^h bơ\ jang, ư\h khan trong nơnăm, ư\h khan hnam t^h kơ jung mă le\i tơring tơrang ‘nao ‘no\h hăp tôm tong, đơ\ng trong hnam, ato\k jơhngơ\m đon er^h sa ‘lơ\ng hơ iă, kon pơlei tôch kơ chhôk ‘nă. Kiơ\ kơ ^nh, tơdrong đe\i kơ bơ\n ‘no\h ato\k jơhngơ\m đon hlo#h vao, ato\k tơdrong er^h sa ‘lơ\ng hơ iă kơ kon pơlei, tơring tơrang tơ pl^h ‘nao tôm tong hlo\h. Tơdrong jang đ^ đăng kon pơlei tơ iung pơ jing tơdrong oe\i sa ‘lơ\ng hơ iă, đ^ đăng kon pơle\i tơ iung pơ jing tơring tơrang ‘nao je\i hlôi mơ\t lơ\m tơdrong iung năm jang yan au păng [lep hăm trong tơle\ch jang.

- Lei ah, bơnê kơ ih hơ!

Tơblơ\ nơ\r: Amazư\t - Thuen