Đắk Lắk dang ei đei vă jê̆ 400 khŭl tôn chĭng chêng, hloh 150 kâu lak ƀô̆ joh ayŏ kră sơ̆ đơ̆ng dôm tơpôl dôm hơdrĕch hơdrŭng đơ̆ng jơ̆p tơring Tŏk bŏk - Pơbăh - Tu. Dôm lêh nhen Lêh Cheh phe Buôn Ma Thuột, Pơlong tôn chĭng chêng, Năr Joh ayŏ dôm hơdrĕch hơdrŭng Việt Nam, Lêh kră sơ̆ kơ dôm hơdrĕch kon kông tơring Pơmơ̆t Tu… hlôi jing hơnăn kơ tơring, “bro teh ‘lơ̆ng rŏ” vă joh ayŏ kơ dôm hơdrĕch kon kông roi đei lơ lơ̆m hơnih tơpôl. Ƀok Y Nuel Niê,  bơngai Ê Đê, Bơngai pơgơ̆r pơlei plei tơmang lăng tơpôl Ako Dhông, tơroi:

“Nhôn chhôk hơiă dêh yua kơ Anih jang Đảng dêh char, Anih vei lăng kon pơlei dêh char, Anih vei lăng găh Joh ayŏ, Tơplŏng kơdâu păng Tơmang lăng bơngơ̆t truh chĕp vei joh ayŏ gĭt kăl, mă loi ‘noh jĭ chĭng chêng, ei-rei, hơsoang păng dôm tơmam tôn reh kon kông. Kiơ̆ đơ̆ng tơdrong tơmơ̆t jên jang, hơtŏk ‘lơ̆ng găh joh ayŏ, pơlei pơla nhôn hlôi akŏm hơtŏk tơiung hăm tơmang lăng tơpôl. Tơmoi tơmang lăng truh tơ̆ âu chă lăng tơgop pơm đei jên iŏk yua, vei sơđơ̆ng ăn tơdrong oei đei păng hơtŏk tơiung”.

Lăp hơdrô̆ tơ̆ tơring păih Pơmơ̆t Đắk Lắk, lơ̆m sơnăm 2023 păng 2024, 10 pơlei tơmang lăng tơpôl nhen plei Ako Dhông hlôi tơmơ̆t bơ̆jang, ăn ƀôh trong jang “hơtŏk tơiung mŭk drăm so”, tơroi lơ̆m Hla ar chih roi tơbăt chĭnh trĭ tơ̆ Hop akŏm XIV, hlôi đei tơdrong ‘lơ̆ng lơ̆m tơdrong hơrih. Joh ayŏ tŏk bŏk jing trong jang hơtŏk tơiung tơdrong jang sa păng đon lui chhôk ‘nă lơ̆m tơpôl.

Mă lei, đơ̆ng tơdrong hơrih sa ‘nao, tơdrong tơiung ming joh ayŏ so nhen lĕ hiơ̆ hloh kơ tơdrong jang mŭk drăm kăp gĭt. Mĭnh ƀăr nơ̆r pơma, tơdrong joăt so, tơmam tôn reh kră sơ̆ kơ Tây Nguyên mă lei ưh đei bơngơ̆t truh lơ; khŭl mơ lôh ưh kơ gan vang hŏk pơhrăm lơ̆m tơpôl. PGS.TS Buôn Krông Tuyết Nhung, Phŏ Kơdră vei lăng Hơnih jang Khoa hŏk Tơpôl păng Joh ayŏ, kon bơngai, Hnam trưng Đại học Tây Nguyên, akhan, tơdrong ‘nâu pơm jing tơdrong ưh kơ hơtŏ đơ̆ng “hơtŏk tơiung tôm tong kon bơngai Việt Nam găh đon tơchĕng, đon hơgei, lăng ‘lơ̆ng, tơdrong pran, tơdrong băt hơrih” păng “hơtŏk mŭk drăm kăp gĭt”, 2 tơdrong tơm đơ̆ng Hla ar chih roi tơbăt Hop akŏm XIV kơ Đảng. Kiơ̆ kơ yă Buôn Krông Tuyết Nhung, vă kơ tơpă đei tôm tong kăl kơ pơjing joh ayŏ jum dăr ‘lơ̆ng hơiă:

“Pơm thoi yơ vă kơ jơhnơr mơlôh păng jơhnơr ning nai kai ning mônh kơnh hlôh thoi âu hăm mĭnh hơdrĕch hơdrŭng, kon bơngai ‘noh gĭt kăl hloh, tơdrong ‘lơ̆ng joh ayŏ ‘noh gĭt kăl hloh. Bơ̆n athei hlôh hơdăh găh tơdrong ‘lơ̆ng đơ̆ng joh ayŏ kơdih vă bơ̆n chhôk ‘nă păng bơ̆n tơplih tơdrong chhôk ‘nă ‘noh jing dôm tơdrong jang tôch kơ hơdăh. Lơ̆m chăl mơ̆t jang hơdai âu ‘noh tơdrong mă blŭng ‘noh bơ̆n kăl kơ vei dôm kơjă kăp gĭt tơm dơnơm đơ̆ng kơdih, ‘noh jĭ tơdrong joăt oei sa, nơ̆r pơma, hơƀăn ao tanh kŭm nhen dôm tơdrong hơgăt lơ̆m tơpôl, tơdrong ‘noh jing tơdrong ‘lơ̆ng hơiă”.

Dai tơchĕng bơngơ̆t hăm PGS-TS Buôn Krông Tuyết Nhung lơ̆m tơdrong pơjing kon bơngai Việt Nam ‘nao tơklep hăm tơdrong joh ayŏ ‘lơ̆ng hơiă, hơgei, H’Za Wút Byă, oei tơ̆ xăh Ea Tul, dêh char Đắk Lắk kŭm ‘meh vă thoi âu, tơdrong gĭt kăl âu đơ̆ng Hla ar chih roi tơbăt chĭnh trĭ, gô đei set hơlen păng tơlĕch jang đơ̆ng tơm:

“Ĭnh lui akhan nơ̆r pơma ‘noh jĭ bơ hngol kơ mĭnh hơdrĕch hơdrŭng. Ĭnh hlôi pơtho nơ̆r Ê Đê lơ̆m mạng tơpôl, vang tơroi dôm ƀai hŏk ƀônh hmă, tơ jê̆ vă kơ rim bơngai gơh hŏk dơ̆ng nơ̆r kon kông kơdih. Tơdăh nhen rim bơngai kŭm vang yua nơ̆r pơma kơ dih đơ̆ng kơdih ‘noh joh ayŏ đơ̆ng 1 hơdrĕch bơngai gô hơrih ling lang ưh kơ đei tôch”.

Đơ̆ng dôm tơdrong hơdrin đơ̆ng tơpôl, khŭl tơchĕng hơlen păng khŭl mơlôh, jơhngơ̆m đon “iŏk joh ayŏ pơm tơdrong pran ăn hơtŏk tơiung kơjăp” lơ̆m Hla ar chih Hop akŏm XIV kơ Đảng hlôi đei tơƀôh ‘lơ̆ng hơiă tơ̆ Đắk Lắk. Tơdrong ‘nâu kŭm lăp hăm trong vă jang lơ̆m Hla ar chih Hop akŏm Đảng bộ dêh char Đắk Lắk ‘măng mă XVIII: “Hơtŏk pran kơtang kơjăp kăp gĭt joh ayŏ so kơ dôm hơdrĕch kon kông; pơjing kon bơngai Đắk Lắk đei đon nuih, ‘mêm mơnat, hơgei; chĕp vei păng tưk tơiung Tơdrong tôn chĭng chêng Tây Nguyên tơklep hăm hơtŏk tơiung tơmang lăng kơjăp; tŭn pran tơplih kơsô̆ lơ̆m tơdrong jang joh ayŏ, tơplŏng kơdâu păng tơmang lăng”. Ƀok Trần Hồng Tiến, Kơdră Anih vei lăng găh Joh ayŏ, Tơplŏng kơdâu păng Tơmang lăng dêh char Đắk Lắk roi tơbăt:

“Anih jang tŏk bŏk hơdrin ‘noh jĭ 1 lơ̆m dôm anih jang năm hơdrol lơ̆m tơdrong jang tơplih kơsô̆ vă tơmơ̆t yua lơ̆m tơdrong jang vei lăng tơdrong joh ayŏ, tơmang lăng, tơplŏng kơdâu, lơ̆m pơhrăm, pơtho, dăr lăng pơlong pơjei, vă pơm tơdrong hiôk ‘lơ̆ng hloh ăn kon pơlei păng anih mơdro sa. Hơtŏk tơiung tơdrong jang đơ̆ng kơdih ‘moi kiơ̆ tơdrong tơ mang lăng yan âu ưh kơ tơpă; pơm kơsô̆ pơđĭ dôm tơmam kăl so lơ̆m dêh char Đắk Lắk vă tơmoi gơh mơ̆t kơtă lơ̆m dôm trang roi tơbăt kơ dêh char vă chă hơlen lăng. Hơtŏk ‘lơ̆ng bơ̆jang đơ̆ng anih jang păng kŭm ƀrư̆ ƀrư̆ jang kiơ̆ ‘lơ̆ng tơdrong Tơchơ̆t 57 đơ̆ng Trung ương găh tơplih kơsô̆”.

“Pơjing păng hơtŏk tơiung joh ayŏ Việt Nam hơgei, ƀĕnh tơdrong ‘lơ̆ng hơiă kon kông, hơtŏ lơ̆m tơdrong kăp gĭt kơ teh đak, kơjă kăp gĭt joh ayŏ, kơjă kăp gĭt ŭnh hnam păng tơdrong hơgăt ‘lơ̆ng kon bơngai Việt Nam”, jĭ nơ̆r tơbăt hơdăh lơ̆m Hla ar chih roi tơbăt chĭnh trĭ Hop akŏm XIV. Păng tơ̆ Đắk Lắk, tơdrong mĭnh ‘nu bơngai tă kơ lăng kăl tơdrong ‘lơ̆ng hơiă, mĭnh pơlei pơla tă kơ pơm dơ̆ng tơdrong ‘lơ̆ng hơiă, oei hơdai lơ̆m mĭnh dêh char đei 49 hơdrĕch hơdrŭng vang hơrih sa, hlôi ăn ƀôh tơdrong hơiă tơpă păng tơdrong vă jang đơ̆ng hla ar chih ming. Mĭnh tơdrong joh ayŏ hăm tơdrong lăp hơdai đơ̆ng tơdrong ‘lơ̆ng hơiă chĭnh trĭ , tơdrong ‘lơ̆ng hơiă tĕch mơdro, tơdrong ‘lơ̆ng hơiă pơjing tơdrong jang sa hơgei, tơdrong ‘lơ̆ng hơiă ŭnh hnam - hnam trưng hŏk păng tơpôl... tŏk bŏk đei pơjing kơjăp ‘lơ̆ng.