Nơ̆r chĭng chêng re ang tơ̆ hơla tơm 'long tih kră jơk ƀlik ah Cham Să 10/3 dêh char Đăk Lăk. Tơdra tŭn suang 'lơ̆ng păng tơdrong hơri brông hiôk nhen đei tơdrong pran hrip rim kon pơlei păng tơmoi năm truh tơ̆ ou akŏm chă mơ̆ng lăng. Yă Nguyễn Thị Oanh, tơmoi truh đơ̆ng Nam Định tơroi: “Năm chă ngôi tơ̆ ou noh ƀôh đe tôn chĭng chêng Tây Nguyên noh inh oei lăng hloi. Chĭng chêng Tây Nguyên 'noh hiôk 'lơ̆ng hloh. Chĭng chêng Tây Nguyên layơ adoi sô̆ chơt”.

Ưh hơdrô̆ tơ̆ Cham Să 10/3, lơ̆m rim 'măng lêh, têt, lơ anih tơmang pơhiơ̆ tơ̆ Đăk Lăk adoi pơgơ̆r dôm tơdrong joh ayŏ kơdŏ suang akŏm tơdrong joh ayŏ Tây Nguyên nhen: akŏm tôn chĭng chêng, pơm brŏ kon kông, et tơdrô ge, xa tơmam xa kon kông... pơm ăn tơmoi truh tơmang hiôk lơ̆m jơhngơ̆m păng hmach bơnê. 'Nhŏng Lý Thế Quân, tơmoi đơ̆ng pơlei tơm Hồ Chí Minh hmach bơnê kơ tơdrong tôn chĭng tơmo păng reh brrŏ kon kông ah mă truh tơmang lăng tơ̆ Đường săch kaphê Buôn Ma Thuột: "Inh ƀôh tơdrong lŭk lơ̆k đơ̆ng lơ tơdrong joh ayŏ kơdih pơjing đei tơdrong 'lơ̆ng gah tơdrong joh ayŏ kơ jơ̆p tơring ƀôh hơdah hloi, mă kăl noh joh ayŏ kơ bơngai ÊĐê. Kiơ̆ đơ̆ng dôm ƀơ̆r hơri, nơ̆r hơri noh bang hơdah kơ dôm ƀơ̆r hơri pran jăng, tơnơ̆m hiôk 'lơ̆ng akŏm ƀenh kơ um ai bri kơdrơ̆ng. Tơdrong mă ou inh ƀôh tơ̆ tơring nai ưh kơ đei ôh".

Ưh khan lăp hơdrô̆ tơmoi đơ̆ng tơring hơtăih mă lei kơdih dôm kon pơlei hơrih sa kơtă lơ̆m Dak Lăk jei hiôk chơt, huch hanh hơmanh bơnê mưh ƀôh rim tơdrong pơgơ̆r joh ayŏ kơdŏ soang ‘lơ̆ng rŏ kơ Tây Nguyên. Mŏ Trần Thị Đan Phương, oei lơ̆m phương Tân Lập chơt hơ iă ‘nă hal mưh ƀôh kơ măt băt kơ đon: “Tơ̆ Buôn Ma Thuột ưh kơ ê tơpă mơ̆n tăp dăr pơ̆n jei đei dôm tơdrong hơ iă lơ lou. Hơpơi kơ dêh char Dak Lăk đei dôm tơdrong pơgơ̆r ‘lơ̆ng rŏ lơ lou hloh dơ̆ng ăn lơ ŭnh hnam ‘meh vă chă tơmang lăng dơ̆ng huch hanh hơmanh bơnê, chơt hơ iă ‘nă hal hơnơ̆ng”.

Tơdrong oei sa joăt joe kơ rim hơdrung kon kông kơtă jing tơdrong kăl hloh pơjing đei tơdrong hơ iă pha lơ̆m tơmang pơhiơ̆ Dak Lăk. Iung jang dôm tơdrong hơ iă ‘noh, rim hơnih tơ̆ tơring ou jei pơ̆n pơjing đei dôm tơtang pơ hiơ̆ ‘lơ̆ng liĕm vă kĕ gơ̆t jơ̆ng tơmoi hăm dôm tơdrong oei sa joh ayŏ joăt joe ‘lơ̆ng rŏ kơ hơdrĕch hơdrung.

Vă tơdrong tôn chĭng chêng Tây Nguyên – tơmam tôn kăp gĭt kơ kon bơngai đei chĕp vei, tưk tơiung pơyoa ăn tơdrong sơng tơmoi chă tơmang lăng, dôm sơnăm âu ki, dêh char Đắk Lắk hơnơ̆ng pơgơ̆r lơ lăm pơtho tôn chĭng, hơxoang… ăn đe druh dăm păh iung tơ̆ dôm pơlei pơla. Ưh lăp hŏk iŏk tơdrong tôn chĭng đĕch, đe oh oei đei roi tơƀôh jơhngâm hưch hanh, băt ‘mêm kơ dôm tơmam tôn reh, dôm tơdrong joh ayŏ kơ dŏ xoang ‘lơ̆ng đơ̆ng hơdrĕch kơdih dơ̆ng.

Hơnơ̆ng lơ̆m 1 khei âu ki, rim pơgê, tơ̆ hnam hŏk hôp tơpôl kơ plei Kmrơng Prŏng B, dêh char Đắk Lắk djơ djrĭng jơva đe đon chĭng, ƀơ̆r pơma, hiĕk. Vă jê̆ 30 ‘nu tơdăm păh iung tôch hơiă mưh đei đe ngê̆ nhơ̆n pơtho tôn chĭng, pơtho đơ̆ng tôn chĭng kong truh tôn chĭng kram, klĕp tôn gơh.

Vang truh tơ̆ lăm hŏk âu, oh Y Thiên Niê nhen roi hlôh vao ƀiơ̆ găh hơdrĕch kơdih kou:  “Ƀât ‘nao hŏk ‘nŏh tam mă gơ̆h kiơ, ưh băt tôn thoi yơ, đei thây pơtho tôch hơlen kơna dang ei nhôn tôn gơ̆h ƀiơ̆ bơih. Lăm nhôn tôch hơiă mưh đei ƀok thây pơtho thoi noh”.

Kiơ̆ ƀok Y Wih ÊBan, Bí thư Chi ƀô̆ plei Kmrơng Prŏng B, lăm pơtho tôn chĭng âu jĭ đon ‘mĕh vă đơ̆ng lơ bơngai. Sơnăm ‘nâu sơng đei đe tơdăm păh iung truh hŏk roi lơ ƀiơ̆, kơna ƀôh tôch hơiă: “Pơih lăm âu kăn ƀô̆ pơlei tôch hơiă, ƀôh kon mon năm pơtâp pơnam, hưch hanh, lơ mon ưh đei măt lơ̆m hla ar chih măt hŏk ră mă lei vang truh hŏk pơhrăm ‘năi. Dang ei ƀôh thoi âu ‘nŏh tôch hơiă. Kơna vă adrin pơtho pơhrăm, ưh lăp hơdrô̆ lăm hŏk âu đĕch mă sơnăm truh vă pơih lăm pơtho dơ̆ng, adrin pơgơ̆r mă ‘lơ̆ng hlŏh dơ̆ng”.

Hơdai hăm lăm pơtho tôn chĭng tơ̆ plei Kmrơng Prŏng B, ‘nŏh đei hloi 1 lăm pơtho tôn chĭng tơ̆ plei Kŏ Siêr, phường Buôn Ma Thuột. Kŭm hăm pơtho tôn chĭng âu ‘nŏh đei hloi 2 lăm pơtho hơxoang ăn đe drŏ kăn tơ̆ 6 pơlei găh Buôn Ma Thuột hai. Dôm lăm pơtho tôn chĭng păng hơxoang đsei pơih hơnơ̆ng đơ̆ng sơnăm 2019 truh dang ei, sơng đei kơhrĕng ‘nu druh dăm păh iung vang akŏm, kiơ̆ đơ̆ng noh tưk tơiung đei jơhngâm hưch hanh păng đon chĕp vei dôm tơdrong juăt ‘lơ̆ng đơ̆ng sơ̆ tơ̆ đe mơlôh bơngai kon kông.

Tơklep hăm tơdrong pơtho tôn chĭng lơ sơnăm âu ki, ngê̆ nhân gơh hơgei Y Hiu Niê Kđăm, oei tơ̆ plei M’Duk, tơroi, tơdrong mă sư ‘meh vă hloh ‘noh jĭ pơm liơ pơtho vă ƀônh kơ hlôh, ƀônh kơ ƀlŏk ăn kơ đe tơdăm pah iung. Vă, mă đơ̆ng năm tơ̆ yơ đe kon mon oei hlôh vao găh chĭng chêng păng vang tôn lơ̆m khŭl tôn chĭng hơ-iă hloh: “Pơtho dơ̆ng dôm tơdrong kiơ kơdih băt găh chĭng chêng, jô̆ hloi dôm tơdrong ‘lơ̆ng hơiă đơ̆ng sư, jô̆ hloi lăm drŏ nglo, lăm drŏ kăn lơ̆m dôm ‘măng pơdơh he thoi noh ĭnh ƀôh tôch kơ hơiă, jang đei lơ tơdrong hơiă hlŏh vă chĕp vei tơdrong joh ayŏ kơdŏ xoang ‘lơ̆ng hơiă kơ bơngai Rađe. Kon pơlei tơ̆ noh ƀôh tơdrong kăl, hưch hanh hăm tơdrong ‘lơ̆ng hơiă đơ̆ng hơdrĕch kơdih, tơiung ming dơ̆ng dôm tơdrong et soi, đe sư ƀlŏk dơ̆ng chăl kră sơ̆, dôm kơjă kăp gĭt ‘lơ̆ng hơiă đơ̆ng mĕ ƀok yă pơsư̆ ăn sơ̆”.

Hăm đe tơdăm pah iung vang pơhrăm tôn chĭng, rim ‘măng trŭh tơ̆ lăm ‘noh jĭ dôm jơ pơhrăm chơt hơiă yua kơ đe oh đei hơlen lăng tơmam tôn reh đơ̆ng ƀok yă sơ̆, lăng ƀôh păng pơtâp tôn lơ tơmam tôn reh tôch hơiă kơ hơdrĕch kơdih. Oei hăm đe ngê̆ nhân Rađe, tơdrong pơtho tôn dôm tơmam tôn juăt jue đơ̆ng sơ̆ ‘noh jĭ trong mă đe sư pơm gơng tơƀưh vă jơva chĭng, ƀơ̆r đing klel, ƀơ̆r hơri... hơnơ̆ng re ang lơ̆m bri kông Tây Nguyên.