Tơ̆ hnam kơdih, yă Beo tak hla bar chih răk dôm tơdrong hơri mă kơdih po chih akŏm đei. Yă tơblang nơ̆r, đang kơ noh pơre tơdra ăn rim bơngai chă mơ̆ng. Dôm ƀai hơri mă kơđeh, tơdra ƀônh mă lei ah mơ̆ng yă Beo hơri, noh mah phiơk lơ̆m jơhngơ̆m, rim bơngai adoi mơn sơđơ̆ng lơ̆m đon.
Tơroi gah đei akŏm hăm tơdrong hơri Bahnar, yă Beo ăn tơbăt: “Inh pơtơm pơhrăm dôm ƀai hơnhông kră sơ̆ kơ bơngai Bahnar klui hloh pơtêng hăm đe buăl minh hnưr. Mĕ inh hiong dơ̆ng inh oei iĕ, tơdrong hơrih ưh kĕ đei nhen đe hơ-ioh nai noh ưh đei jên chă vă hŏk pơhrăm. Dôm tơdrong gơh băt gah hơnhông brông brang dah mă tanh brai inh chă hŏk kơdih đĕch, chă ƀoi đe. Inh hơnơ̆ng hơpơi đei bơngai pơtho ăn kơ inh băt tôm tơdrong”.
Yă Beo tơroi, pŭn ai ah tŏk 12 sơnăm, yă đei năm hŏk pơhrăm tơ̆ Đà Lạt. Ah băt đŏk, băt chih chư, băt đei lơ tơdrong noh pơm ăn kơ yă ƀônh hloh lơ̆m tơdrong hlôh vao, hŏk hơlen lơ tơdrong, mă kăl noh gah joh ayŏ kon kông. Truh ah chôt vih tơ̆ Kon Tum, yă akŏm lơ̆m khul joh ayŏ kơdŏ suang păng hơnơ̆ng năm pơdah, chă hŏk hơlen lơ hloh dơ̆ng. Hăm tơdrong hơgei hlôi đei, păng tơdrong nhan pơ-'nam kơ sơnăm mơlôh, Y Beo đei kon pơlei ư ang gah tơdrong hơri brông păng tanh brai. Ngê̆ nhơ̆n Y Beo tơroi: “Tơdrong pơhrăm hơnhông hăm inh noh hiôk, rim ‘măng chă păng đe kră hơnhông noh inh chă ƀoi păng mă hơdrol noh inh hŏk rơbot tơdra ‘mơ̆i, đơ̆ng rŏng kơ ‘noh inh hŏk nơ̆r lơ̆m minh ƀar ‘măng noh gơh boih. Inh chă chih akŏm tôm ƀai mă inh hŏk đei, ‘măn ah jơ rơvan noh inh tơlĕch pơhrăm vă kơ rơbot”.
Kiơ̆ kơ yă Beo, tơdrong hơri Bahnar đei kơdih um ai pha pơtêng hăm dôm hơdrung bơngai kon kông nai gah trong hơri, tơdra păng nơ̆r hơri. Ah hơri pơlung noh ưh hơdrô̆ pơre hăm nơ̆r mă oei tơdrŏ hăm hơkou jăn hơtŭn hloi vă pơ-'lơ̆ng hăm nơ̆r hơri.
Ah pra hnam să 'lơ̆ng, yă Beo 'nhăk không tanh atŭm hăm dôm hlak che oei tanh vă ăn tơmoi truh tơmang lăng. Jang rah, yă vang vơch pơre rah nơ̆r hơri brông sô̆ hơ-iă. Yă ăn tơbăt, juăt bơih, rim 'măng tanh brai noh yă hơnơ̆ng pơre nơ̆r hơri đơ̆ng ƀai hơri mă ou truh tơ̆ ƀai mă nai. Kơlih ƀai hơri pơm ăn kơ yă đei jơhngơ̆m pơm jang hloh.
Dôm nơ̆r re lŏk kŏk đơ̆ng không tanh, yă Beo tơƀôh dar deh rim trong tanh: “Bơngai Bahnar noh dim rơnim, đon bơnôh ‘lơ̆ng, hơrih hơtŭm lơ̆m minh pơlei, hăm bri kông noh dok lơ̆m che tanh kơ bơngai Bahnar adoi ‘lơ̆ng rơmươn, đe hơnơ̆ng tong brai hăm đak kơ-ang găm, brê, dreng. Che tanh Bahnar đe chă sĭt bơ̆n hơbăn ao ‘măn pơhrôp ah năr et xa sô̆ kơ pơlei pơla, păng đe yau che tanh vă chă bơ̆ tơmam drăm yua lơ̆m hnam, ‘măn ăn pơsĭt pơkong ou to”
'Mêm kơ joh ayŏ juăt jue, yă Beo hơnơ̆ng pơtho ăn kôn mon kon sou băt gah tơdrong tanh brai păng hơri brông. Kiơ̆ kơ yă, pơhrăm tanh athei pơtơm đơ̆ng tơdrong hơlen păng chăm, ah băt tôm tơdrong păng 'meh pơhrăm noh pơtơm keh kong. Tanh noh athei găn ga lơ tơdrong, mă lei tơnap hloh noh gah dui brai vai tanh đei hlak che guăng 'lơ̆ng.
Ngê̆ nhơ̆n Y Beo hlôi pơtho pơhrăm joh ayŏ kră sơ̆ kơ bơngai Bahnar ăn lơ đe sơnăm mơlôh; păng đei lơ hŏk tro yă hlôi jing bơngai jang joh ayŏ mă đe ư ang. Dang ei mă sơnăm hlôi 'lŏ, yă adoi oei vei răk đei đon lăp gah joh ayŏ juăt jue, hơnơ̆ng kơchăng vang akŏm dôm tơdrong akŏm joh ayŏ păng chă pơtho hơri brông păng tanh brai. Yă Beo tơroi: “Ah mă pơtho ăn đe hơmuh hơmŏng, tơdrong tơnap hloh noh, đe sư ưh kơ lăp hăm văn hoá kră sơ̆. Đe sư hŏk klaih noh ưh đei chă pơhrăm, đe hâp tơtă păng dôm tơdra ‘nao đe dang ei noh ưh đei yua dôm tơdrong gơh kơdih po. Inh duh hĕl kơ đon kơlih ning mônh kơnh tơ̆ng ưh đei bơngai pơdjoi noh văn hoá kră sơ̆ pơsư̆ ăn hiơt hiong đĕch bơih”
Hăm tơdrong hơrih 'nao hrei ou, yă Beo adoi oei tanh brai vă 'măn yua lơ̆m unh hnam, asong ăn 'nhŏng oh kơtum kơtŏng. Yă hơnơ̆ng oei pơdjoi tơdrong jang juăt jue ou, păng pơtoi dôm tơdra hơri kră sơ̆ hiôk 'lơ̆ng kơ hơdrung hơdrĕch kơdih po.
Viết bình luận