Lăp mĭnh giĕng đơ̆ng rŏng Hop akom tih, dêh char Dak Lăk hlôi pơgơ̆r Năr lêh tơplih kơsô̆ sơnăm 2025 hăm hơnăn “Kmăi kmŏk kơsô̆-Pơjing hơyak ‘lơ̆ng ăn hơnô̆ hơnăp kơnh”. Hăm trong tơlĕch ăn đei jing tơring dơ̆ng hơlou găh tơplih kơsô̆ tơring Tây Nguyên-Tơring Tơmăn Nam Trang bộ. Đơ̆ng rŏng 3 khei hơgrop, Dak Lăk hlôi jang keh đang 100% trong tơlĕch jang tơplih kơsô̆ tơ̆ 102 tơring, phương, găh hô sơ trư̆k tuyên bơ̆ jang keh đang jơnei 34,5%, tơ̆ tơring jang keh đang hloh 37%. Hơnih tơm bơ̆ jang pơm hla bơar ƀar kâp sơng đei hloh 350.000 hô sơ, hăm 76% bơ̆ jang pơm hla bơar keh đang kiơ̆ trư̆k tuyên. Lơ̆m dêh char đei hloh 83% ‘nu kon pơlei đei ƀơk ăn tai khoan hơnăn điên tư ‘lơ̆ng mă 2, vă jê̆ 79% hlôi pơm pơkeh gơh iŏk yoa.

Dôm tơdrong jơnei ou tơƀôh hơdăh hơyak pran kơtang kơ khul kơdră chep pơgơ̆r 2 kâp Dak Lăk lơ̆m iung jang kiơ̆ tơplih kơsô̆, lăng truh tơdrong bơ̆ jang tơjê̆ kon pơlei, tơpăt păng gơh hơgei. Ƀok Bùi Thanh Toàn, Kơdră chĕp pơgơ̆r Hơnih bơ̆ jang vei lăng Khoa hŏk păng Kmăi kmŏk dêh char Dak Lăk tơbăt:“Pơm lơ liơ vă khul kơdră chĕp tơjê̆ hăm kon pơlei hloh lơ̆m mă hơgăt teh să hloh pă đei găh kâp apung ‘noh khoa hŏk kmăi kmŏk tơplih ‘nao, tơchăr hơgei păng tơplih kơsô̆ jĭ trong jang tơm hloh. Dêh char gô hơnơ̆ng tơmơ̆t jên jang găh kmăi kmŏk, găh kon bơngai gô đei mĭnh ‘măng pơjao jang ăn kang ƀô̆ đơ̆ng dêh char jur năm jang tơ̆ rim tơring, phương. ‘Ngoăih kơ ‘noh jei hơvơn khul jang đơ̆ng ‘ngoăih păng jei tơgĕch tơdrong yak hơdoi, tơgŭm djru đơ̆ng rim hơnih mơdro sa lơ̆m dêh char dơ̆ng.”

Jăl jang ‘nao, Dak Lăk tơlĕch ăn iŏk đei tŏk 10,5% ‘moi kiơ̆ atŏk tơ iung khul jang hơgei, pơtrŭt kơtang atŏk tơ iung khoa hŏk-kmăi kmŏk, tơplih ‘nao tơchăr păng tơplih kơsô̆, tơmơ̆t jên jang trong hnam kmăi kmŏk vă pơih să tơƀưh dih băl tơring tơrang.

Atŭm hăm khul kơdră chĕp pơgơ̆r tơring, kon pơlei păng hơnih mơdro sa tơ̆ dêh char jei ƀôh hơdăh, jăl jang 2025-2030 Dak Lăk ưh khan iung jang găh groi teh ăn atŏk tơ iung mă tơdrong kăl hloh ‘noh pơih să găh jơhngơ̆m đon tơchăr. Yă Ngô Tường Vy, Kơdră chĕp pơgơ̆r Grŭp jang Tĕch răt plei ‘long hăm teh đak đe Chánh Thu, tơbăt hơdăh găh tơdrong pran kơtang lơ̆m choh jang sa kơ Dak Lăk lơ̆m jăl ou, ‘noh gô pơ đĭ hăm dôm tơdrong mă cham char pơsư̆ ăn păng dôm trong pơchoh ‘nao, trong jang ‘nao:“Tơdrong kăl hloh ‘noh lăng choh jang sa nhen mĭnh tơdrong jang mŭk drăm hơgei-‘moi kiơ̆ kmăi kmŏk, tơdrong đei iŏk yoa păng tơmam drăm ‘lơ̆ng kơ Dak Lăk păr hơtăih, đei jing tơdrong hưch hanh hơmanh bơnê kơ kon pơlei choh jang sa Việt Nam.”

Hăm trong hơlĕch ăn atŏk tơiung kơtang, Dak Lăk gô pơtrut kơtang hloh atŏk tơ iung khoa hok, kmăi kmŏk păng tơplih kơsô̆, adoi atŏk kơtang hloh tơmơ̆t jên jang trong nơnăm. Ƀok Tạ Anh Tuấn, Kơdră chĕp pơgơ̆r Hơnih vei lăng kon pơlei dêh char Dak Lăk tơbăt, lơ̆m mă tơplih kơsô̆-kmăi kmŏk kơsô̆ ‘noh “trong tŏk tơ iung găh lăm” ‘noh trong nơnăm jĭ hơyak tŏk găh ‘ngoăih pơtrŭt kơtang mŭk drăm tơpôl:“Dêh char gô akŏm kon jên hu vă tơmơ̆t jên jang ming man keh đang trong gre tơm, mă kăl ‘noh trong gre rĕnh tơƀưh dih băl Hơlĕch Pơmơ̆t kơ dêh char, tơƀưh dih băl dơnŏk dơsĭ păng cham gre păr adoi nhen tơƀưh hăm rim jăl trong gre rĕnh kơ lơ̆m teh đak nhen trong gre rĕnh Tu-Pơbăh, trong gre rĕnh Buôn Ma Thuột -Vân Phong păng trong nơnăm yak hơdrol gô pơih đei trong atŏk tơ iung ‘nao păng hơmet pơ ‘lơ̆ng dôm tơdrong jang ou to”.

Hăm hơyak atŏk tơ iung đei iung jang tĕnh koăng, dôm tơdrong rơvơn tih tên ăn tơmơ̆t jên jang-mơdro sa tơ̆ Dak Lăk tŏk bŏk đei pơih ăn. Ƀok Lê Đức Huy, Kơdră Khul chĕp pơgơ̆r Kŏng ty Tĕch răt hăm teh đak đe 2/9 Dak Lăk tơbăt: “Nhôn lui kơjăp gô ba Dak Lăk atŏk tơ iung kơtang hloh lơ̆m chăl truh ou kơnh, mă kăl dôm hơyak kơtang. Mă blŭng ‘noh găh trong hnam gô atŏk tơ iung rim trong nơnăm, tơƀuh Hơlĕch Pơmơ̆t vă atŏk tơ iung găh pơm tơlĕch ‘lơ̆ng, rim hơnih tơm kơ hơnih jang kmăi kmŏk pơm tơlĕch tơmam drăm, rim cham gre păr adoi nhen rim hơnih tơm dơnŏk đak dơsĭ vă ba dôm tơmam drăm choh jang sa păng ka hơdang kơ Tây Nguyên đei tĕch mơdro hơyoh tơ̆ teh đak đe kiơ̆ trong đak dơsĭ tơ̆ păh Hơlĕch Dak Lăk.”

Đơ̆ng rŏng Hop akŏm tih Đak ƀô̆ dêh char, Dak Lăk ưh khan lăp pơma truh găh “trong tơlĕch ăn” mă tŏk bŏk pơtrŭt kơtang dôm tơdrong jang hơdăh, pơjing đei hơyak pran ‘nao-hơnih choh jang sa, kmăi kmŏk pơm tơlĕch tơmam drăm păng đak dơsĭ vang iung jang hơdoi atŏk tơ iung. Mưh tơdrong tơchơ̆t đei tơlĕch jang kiơ̆ hloi, mưh jơhngơ̆m iung jang kơtang đei lang să truh hăm kon pơlei păng hơnih mơdro sa, Dak Lăk gô ưh khan lăp hơnih tơm chehphe, mă oei jing gru gra kơ mĭnh groi teh tŏk bŏk kơrŭn kơtang đơ̆ng groi kông năm tơ̆ đak dơsĭ glơch glach.