K’rong k’rang c’rơ n’niên ca coon căh muy zooi pa dưr bh’nơơn ghit bhlầng năc dzợ đơơng chô rau liêm choom đoọng ha pr’loọng đong, vel bhươl lâng k’tiếc k’ruung. Tu cơnh đêêc, bấc c’moo hay, apêê vel đong ơy lâng xoọc t’bhlầng pa liêm dịch vụ k’rang lêy c’rơ đoọng ha pân đil lâng đha đhâm c’mor, pa bhlầng năc zr’lụ đhanuôr acoon coh.

Plêệng k’tiếc cha cêết bhrợ bấc p’niên k’ay đh’mâl cr’oóh, ooy đâu bấc lấh nắc cr’ay ooy c’toọr-móh-mr’loọng. Bhiệc nâu bhrợ bấc apêê k’căn k’conh ặt k’rang, tu cr’ay buôn ặt dưr váih ta luôn bấc chi. Tu cơnh đâu, bhiệc đấh bơơn lêy cung cơnh zư lêy liêm crêê nắc zooi p’niên đấh dứah cr’ay.

Cr’chăl a hay, Đảng, Nhà nước ơy pa căh bấc c’lâng xa nay, chính sách đăh k’rang lêy c’rơ tr’mông đoọng ha đhanuôr zr’lụ da ding ca coong, zr’lụ đhanuôr acoon coh. Đươi vêy cơnh đêêc, cơ sở hạ tầng Y tế cơ sở đhị apêê tỉnh da ding ca coong, zr’lụ đhanuôr acoon coh r’dợ bơơn pa xang, bhrợ liêm cơnh khám, pa dưah cr’ay xoọc tr’nơợp đoọng ha đhanuôr.

Bấc pr’luh cr’ăy xoọc dưr vaih, vêy cơnh cậ năc muy bơr râu pr’luh cr’ăy trơơi boọ coh c’moo đâu dưr vaih k’rơ bhlâng, pa bhlâng năc coh p’niên k’tứi lâng đợ p’niên k’ăy ngân bấc lâh mơ, bhrợ bing xiên coh bấc cơ sở y tế, pr’luh cr’ăy t’gơn vaih k’rơ.

Tước đâu, tỉnh Quảng Nam ơy lêy vêy lấh 16.400 cha nặc k’hir plóh a’ham, dưr dzoọc lấh 22 chu lâng g’lúh nâu c’moo l’lăm ahay. Pr’lúh k’hir plóh a’ham dưr váih k’rơ lâng đenh bhrợ cắh liêm crêê tước pr’ắt tr’mung, c’rơ âng đhanuôr k’coong ch’ngai tỉnh Quảng Nam.

Pazêng p’niên crêê pr’luh cr’ăy cúm B doọ lâh ngân năc buôn ma dưah cr’ăy. Hân đhơ cơnh đêêc, virus công choom bhrợ t’vaih cr’ăy ngân lâh mơ cơnh: vaih k’ăy xoóh tu virus cúm căh cậ tu crêê bấc vi khuẩn bhrợ t’vaih pazêng râu cr’ăy ngân lâh mơ ha manuyh crêê pr’luh cr’ăy.

Tơợ tơơp c’moo tươc đâu, tỉnh Quảng Ngãi xay moon lâh 3.200 cha năc k’hir ploh a ham, dzooc 4,3% t’piing lâng cr’chăl đâu c’moo a hay. Râu choom moon bhlâng năc apêê bha nụ pr’luh k’hir ploh a ham c’moo đâu căh muy dưr vaih coh apêê đhị k’rong bâc ma nưih cơnh thành phố Quảng Ngãi lâng apêê chr’val truih toor biển năc pr’luh âi bhrợ cr’pân pr’ăt tr

T’mêê đâu, Chi cục têêm ngăn ch’na đh’nắh tỉnh Quảng Ninh bơơn lêy 2 tọ ch’na đh’nắh zư lêy c’rơ vêy chất cắh ta đoọng choọm bhrợ c’lâm ra ngắt bhrợ đhanuôr k’rang bhlâng. Râu lêy moon pa glúh nắc ting quy định, ch’na đh’nắh zư lêy c’rơ lêy bơơn cha mêết liêm ghít, hân đhơ cơnh đêếc cung dzợ vêy đợ bh’nơơn pr’đươi váih chất độc cơnh đêếc cắh ta bơơ

Cr’chăl tr’xăl hân noo năc pr’đơợ liêm đoọng ha pêê vi khuẩn bhrợ cr’ay c’lâng pr’hơơm dưr k’rơ. Pa bhlâng năc, p’niên k’tứi năc đoo apêê buôn crêê apêê cr’ay ooy c’lâng pr’hơơm. C’năt t’ruih “Ma nưih pa dưah đh’reh cr’ay âng bhươl cr’noon” tuần n’nâu, xay truih lâng đha nuôr lâng pr’zơc apêê cr’ay c’lâng pr’hơơm bâc coh p’niên k’tứi bêl cr’chăl tr

Đăn đâu đhr’năng l’mă dưr vaih choom p’rơơt đhị Việt Nam lâng r’dợ vaih chr’cơnh lâng apêê k’tiêc k’ruung coh prang bha lang k’tiêc. Ting cơnh xa nay âng Tổ chức Y tế bha lang k’tiêc (WHO), l’mă năc đhr’năng u xưa n’xiêng coh a chăc bhrợ cr’đơơng căh liêm tươc c’rơ lâng bh’rợ tr’nêng âng acoon ma nưih.